Qumuqların siyahısı
Qumuqların siyahısı — qumuqların hal-hazırda kompakt yaşadığı dövlətlərin, həmçinin digər dövlətlərin ərazisində tarixin müxtəlif dövrlərində yaşamış seçilən üzvlərinin siyahısı.
Dövlət xadimləri və hərbçilər
redaktəXVI-XVII əsrlər
redaktə- Endireyli Sultan Mahmud — Rusiyanın Şərqi Qafqaz kompaniyası zamanı onları Qaraman döyüşündə məğlub edərək işğalı bir neçə onillik gecikdirən görkəmli hökmdar və şamxal.
XVII-XIX əsrlər
redaktə- İmam Şamil — qafqazlıların Rusiyaya qarşı müqavimətinin siyasi, hərbi və mənəvi lideri.
- Taşev-Hacı Endireyevski — İmam Şamildən sonra qafqazlıların Rusiyaya qarşı müqavimətinin siyasi, hərbi və mənəvi lideri.
- Uçar Hacı Yaqub — XIX əsrdə yaşamış din xadimi və ağsaqqal. Bir dəfəyə iki rus generalını öldürmüşdür.
XX əsr
redaktə- Abdulhakim İsmayılov — Sovet İttifaqının II Dünya müharibəsində döyüşmüş hərbçisi. O, Yevgeni Xaldey tərəfindən Reyxstaq üzərindən Sovet bayrağını asarkən fotosu çəkilmişdir. Bu hadisə Nasist Almaniyasının təslim olmasından bir neçə gün əvvəl - 2 may 1945-ci ildə Berlin şəhərində baş vermişdir.
Alimlər və yazıçılar
redaktə- Nəcməddin Bammat — qumuq əsilli görkəmli fransız-əfqan yazıçısı, dilçisi və islam alimi
- İzzət Qandəmir — qumuq əsilli görkəmli türk yazıçısı, tərcüməçisi, ictimai xadimi və tibb professoru[1][2][3][4]
- Fəxrəddin Kırzıoğlu — qumuq əsilli türk tarixçisi və yazıçısı
- Murad Qaplanov — radio kommunikasiya mühəndisi, Sergey Korolevin dizayn mərkəzində inkişaf etdirilmiş Molniya kommunikasiya peyk sistemlərinin baş konstruktoru.
Siyasətçilər
redaktə- Əhməd-Saib bəy Qaplan - Gənc Türklər hərəkatının görkəmli üzvlərindən biri, Sultan II Əbdülhəmid və onun mütləqiyyət dövrünün dissidenti. O, həmçinin son Osmanlı imperiyası dövrünün tarixçilərindən və yazıçılarından biri olmuşdur.[5][6]
- Heydər Bammat - siyasətçi, rəsmi olaraq 11 may 1918-ci ildə elan edilmiş Şimali Qafqaz Dağlılar Respublikasının ideoloqlarından biri və xarici işlər naziri. O, həmçinin "Visages de l'Islam"-ın müəllifi və Əfqanıstanın İsveçrədəki səfiri olmuşdur.
- Rəşid xan Qaplanov - siyasətçi, Şimali Qafqaz Dağlılar Respublikasının banilərindən biri və daxili işlər naziri. O, sonradan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin dördüncü və beşinci hökumət kabinetlərində təhsil və din işləri naziri kimi çalışmışdır.
- Cəlaləddin Qorxmazov - Dağıstan Sovet Respublikasının de-fakto qurucusu və ilk katibi.
- Roza Eldarova - Dağıstanda yüksək vəzifə tutan ilk qadın. O, 1962-ci ildə Dağıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının Ali Sovetinin Prezidiumunun katibi seçilmişdir.
Rəssam və memarlar
redaktə- Murad əd-Dağıstani - İraqda fotoqrafiyanın yaradıcıs. O, insanların gündəlik həyatı və yaşayışı mövzulu çəkdiyi fotolarının yüksək keyfiyyətinə görə məşhurlaşmışdır.
- Nəsrətdin Murad-Xan - qumuq əsilli pakistanlı memar və mülki mühəndis. O, dizayn etdiyi Pakistanın milli abidəsi olan Minar-e-Pakistana görə məşhurlaşmışdır.
İdmançılar
redaktəGüləşçilər
redaktəXIX-XX əsrlər
redaktə- Əli Qılınc Xasayev - güləş 6 qat dünya çempionu.
XX əsr
redaktə- Saypulla Absaydov - yüngül çəki üzrə 1980-ci il Moskva Olimpiadasının çempionu.
- Məhəmmədhəsən Abuşev - 1980-ci il Moskva Olimpiadasının 62 kiloqram üzrə çempionu. O, həmçinin Prievidza Avropa çempionu.
XXI əsr
redaktə- Marid Mütəllimov - 2008-ci ildə keçirilmiş Yay Olimpiadasının 120 kq üzrə bürünc mükafatçısı.
- Bəxtiyar Əhmədov - 2008-ci il Yay Olimpiadasının 120 kq üzrə qalibi.
- Nəriman İsrafilov - 2009-cu il Vilnüsda keçirilən Avropa çempionatının 55 kq üzrə qalibi. O, həmçinin 2013-cü ildə Budapeştdə dünya çempionatının bürünc mükafatçısı olmuşdur.
- İlyas Bəybulatov - 2017-ci ildə Novi Sadda keçirilən güləş çempionatında 65 kq üzrə dünya çempionu.
- Zaur Uquyev - 2018-ci ildə Budapeştdə və 2019-cu ildə Nur-Sultan şəhərlərində keçirilən dünya çempionatlarının 57 kq üzrə qalibi.
- Milana Dadaşeva - dünya çempionatının bürünc mükafatçısı.
Döyüş növləri
redaktə- Camal Acıgerey - vuşu sanda ulduzu və aktyor. O, 12 qat Avropa və 1 qat dünya çempionudur.[7][8][9]
- Bozigid Atayev - vuşu sanda üzrə dəfələrlə dünya çempionu olmuşdur.
- Muslim Salixov - vuşu sanda üzrə dəfələrlə dünya çempionu olmuşdur, "kinf-fu kralı" ləqəbi ilə tanınır. Bir çoxlarına görə, vuşu sanda tarixinin ən yaxşılarından biridir.
- Marat Qafurov - pankration (2010) və ciu-citsu (2013) üzrə dünya çempionu.
- Rüstəm Xabilov - MMA döyüşçüsü və Sambo üzrə dünya çempionu.
- Məhəmməd Mokayev - Birləşmiş Krallıqda yaşayan MMA döyüçüsü, IMMAF üzrə azyaşlılar arasında dünya çempionu.[10]
Boks
redaktə- Medzid Bəydəmirov - WBC USNBC-də peşəkarlar arasında yüngül çəki üzrə çempion.
- Arslanbek Mahmudov - WBC-NABF çempionu.
Futbol
redaktə- Arsen Akayev - peşəkar futbolçu və məşqçi
- Murad Maqomedov - peşəkar futbolçu
- Əlibəy Əliyev - qumuq əsilli peşəkar isveçli futbolçu
- Tamerlan Hüseynov - Ukrayna Futbol Liqasında 100 qol vurmağı bacaran ilk futbolçu.
İstinadlar
redaktə- ↑ "Иззет Кантемир / Знаменитые люди / СКФО". www.skfo.ru. 2020-10-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-10-09.
- ↑ "Kafkasevi.com". www.kafkasevi.com. 2019-11-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-10-09.
- ↑ "Kantemir, IÌzzet [WorldCat Identities]".
- ↑ "Tarihçe". 2022-06-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-10-09.
- ↑ ERCOŞKUN, Tülay; Yrd Doç Dr. "KAPLAN [ZADE] AHMED SAİB (1860-1918) IN THE LIGHT OF NEW ARCHIVAL DOCUMENTS". tara.sdu.edu.tr. October 5, 2017.[ölü keçid]
- ↑ http://cdn.istanbul.edu.tr/statics/ataturkilkeleri.istanbul.edu.tr/wp-content/uploads/2013/03/ydta-12-kandil.pdf
- ↑ "Dzhamal Azhigirey". IMDb. 15 February 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 December 2017.
- ↑ "The 2nd World Taijiquan Championships Event Results" (PDF). 2016-12-25 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-10-09.
- ↑ "ЕДИНОБОРСТВА• Джамал АЖИГИРЕЙ: "СРАВНИВАТЬ МЕНЯ С ВЕЛИКИМ Брюсом ЛИ - ЭТО СЛИШКОМ"". www.sport-express.ru. 2009-07-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 December 2017.
- ↑ "From refugee to youngest UFC champion?". 2021-12-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-10-09 – www.bbc.com vasitəsilə.