Qutluq Bilgə Kül xaqan
Qutluq Bilgə Kül xaqan (Çincə:骨咄禄毗伽阙可汗) — Uyğur xaqanlığının qurucusudur. 744-747-ci illər arasında hökmdarlıq etmişdir[1].
| Qutluq Bilgə Kül xaqan | |
|---|---|
| 骨咄禄毗伽阙可汗 | |
| 744 – 747 | |
| Sonrakı | Bayan Çur xaqan |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Ordu-Balıq |
| Atası | Huşu |
| Uşaqları |
Bayan Çur xaqan Tun Bağa Tarxan |
İlk illəri və hakimiyyətə gəlməsiRedaktə
Atası Huşunun (Çincə:护输) ölümündən sonra Uyğur qəbilələrinin başçılığına keçən və Qutluq Boyla titulu ilə hakimiyyətə gəlmişdi. Bilgə xaqanın ölümündən sonra Göytürklər arasında müharibə başladı və Basmıllar, Uyğurlar və Qarluqların müttəfiqliyi ilə başlayan mübarizə son Göytürk xaqanı Azmış xaqanın devrilməsi ilə nəticələndi. Azmış Xaqanın başı Çinə göndərildi.
HakimiyyətiRedaktə
Qutluq Bilgə Kül xaqan Doqquz Oğuz qəbilələrinin başçısı idi. Doqquz Oğuzun Yağlakar qəbiləsindən olan xaqan digər qəbilələri öz təbəəsi hesab edirdi. Ordu-Balıq şəhərini paytaxt elan etmişdi. Yerinə vəliəhd kimi oğlu Tay Bilgə Tutuğu təyin edib vəfat etmişdir.
AiləsiRedaktə
- Tay Bilgə Tutuq - vəliəhd, 747-ci ildə Bayan Çur tərəfindən öldürüldü[2]
- Bayan Çur xaqan
- Tun Bağa Tarxan
Birləşdirdiyi qəbilələrRedaktə
Doqquz Oğuz qəbilələriRedaktə
- Uturkar
- Turlamvür
- Bokasıkır
- Avuçak
- Kərsər
- Xoqorsuv
- Yabtukar
- Ayavir
- Yağlakar sülaləsi
Tele qəbilələriRedaktə
- Buqu
- Hun
- Bayirku
- Tonqra
- Sige
- Kibir
Qarluq qəbilələriRedaktə
- Bulaq
- Çigil
- Taşğıl
İstinadlarRedaktə
- ↑ Mackerras, Colin (1990), "Chapter 12 - The Uighurs", in Sinor, Denis, The Cambridge History of Early Inner Asia, Cambridge University Press, pp. 317–342, ISBN 0 521 2,4304 1
- ↑ Prof. Dr. Saadettin Yağmur Gömeç - Uygur Türkleri Tarihi ve Kültürü, səh. 24, 1997
| SƏLƏF - |
|
Qutluq Bilgə Kül xaqan 744-747 |
|
XƏLƏF Bayan Çur xaqan |