Sırdərya vilayəti (Rusiya imperiyası)

Sırdərya vilayəti (rus. Сырдарьинская область) — Rusiya imperiyasının inzibati ərazi vahidi. Sırdərya rayonu - 1917-ci il sentyabrın 1-dək (14) Türküstan vilayətində. İnzibati mərkəzi - Daşkənd şəhəridir. 11 (23) iyul 1867-ci ildə təsis edilmişdir; Eyni vaxtda vilayət hökuməti də yaradıldı. 1918-ci il aprelin 30-da bölgə Türküstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının (RSFSR) tərkibinə daxil oldu. 1920-ci ilin oktyabrında Amudərya idarəsinin ərazisi müstəqil Amudərya vilayətinə ayrıldı. 1924-cü il oktyabrın 27-də milli-ərazi demarkasiyası nəticəsində Sırdərya vilayətinin böyük hissəsi Sırdərya quberniyası kimi Qırğızıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasına (1925-ci ildən Qazaxıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası), qalan kiçik hissəsi (Daşkənd mahalı) yeni yaradılmış Özbəkistan SSR-ə, Talas vadisi isə Qara-Qırğız Muxtar Vilayətinin (1925-ci ildən Qırğızıstan Muxtar Vilayəti) tərkibinə verildi. 1925-ci il yanvarın 29-da Sırdərya vilayətinin bir hissəsindən Özbəkistan SSR-in tərkibində Daşkənd vilayəti təşkil edildi. 1928-ci il yanvarın 17-də Qazax Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının rayon bölgüsü tətbiqi ilə Sırdərya quberniyasının mövcudluğu dayandırıldı.

Sırdərya vilayəti
rus. Сырдарьинская область
Gerb
41°18′00″ şm. e. 69°16′00″ ş. u.
Ölkə	Rusiya İmperiyası
İnzibati mərkəz	Daşkənd
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	1867
Ləğv edilib	1918
Sahəsi	452.840 kvadrat verst
Əhalisi
Əhalisi	1.478.398 nəf. (1897)
Ardıcıllıq ← Kokand xanlığı ← Xivə xanlığı Türkistan MSSR →
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiyası

Vilayət Türküstan bölgəsinin şimal-qərb hissəsini tuturdu. Sərhədləri: Şimalda - Turqay və Akmola vilayətləri ilə, şərqdə - Semireçye vilayəti ilə, cənubda - Fərqanə və Səmərqənd vilayətləri ilə və Buxara ilə, cənub-qərbdə - Xivə mülkləri ilə, qərbdə - Aral gölü ilə. Meredian uzunluğu boyu uzanan dördbucaqlıya bənzəyirdi. Sahəsi 504,700 km² (443,442 kv. verst). Vilayətin ən uzunluq sahəsi təxminən 1173 km (1100 verst), ən enli sahəsi təxminən 747 km (700 verst) təşkil edir. Sır-Dərya vilayəti Türküstan vilayətinin bütün ərazisinin təxminən 70%-ni və Türküstan general-qubernatorluğunun təxminən 25%-ni tuturdu.