Səmiz Əli Paşa

Səmiz Əli Paşa (ö. 28 iyun 1565, İstanbul) - I Süleyman dönəmində 1561-1565 illəri arasında sədrəzəm olmuş Osmanlı dövlət adamıdır.

Səmiz Əli Paşa
Osmanlı imperiyasının Sədrəzəmi
12 iyul 1561 – 28 iyun 1565
Əvvəlki	Rüstəm Paşa
Sonrakı	Sokollu Mehmed Paşa
Şəxsi məlumatlar
Doğum yeri	Bosniya və Herseqovina, Osmanlı imperiyası
Vəfat tarixi	28 iyun 1565
Vəfat yeri	Konstantinopol, Osmanlı imperiyası
Dəfn yeri	Əyyub Sultan məscidi
Fəaliyyəti	siyasətçi
Atası	Hüseyn Əfəndi
Həyat yoldaşı	Ayşə Hümaşah Sultan
Dini	islam

Həyatı

Herseq Sancağı'nda Praca (Brazzo) qəsəbəsində Pracic ailəsindən Hüseyn adında birinin oğludur. 1520-ci illərdə dəvşirmə olaraq İstanbul’a gətirilmiş və Parqalı İbrahim Paşa’nın kəndxudası olan qohumu Çeştə Bâli’nin yardımlarıyla saraya girmişdir. Əndərun’da təhsil aldıqdan sonra 1545'də mir-i aləm, 1546'da yeniçəri ağası və sonrasında Rumeli bəylərbəyi oldu. Aprel 1549 tarixində vəzirlik rütbəsilə Misir bəylərbəyliyi vəzifəsinə gətirildi. Dekabr 1553'də ikinci vəzir ünvanı ilə İran səfərinə qatıldı. Kürəkən Rüstəm Paşa'nın vəfatından sonra sədrəzəm təyin edildi.

Sədrəzəmlik dönəmində Avstriya-Macarıstan imperiyası ilə münasibətləri tənzimlədi. Səmiz Əli Paşa 28 iyun 1565 tarixində sədrəzəm olaraq vəfat etdi. Məzarı Əyyub Sultan Məscidindəki Hacı Bəşir ağa türbəsi yaxınlığındadır. Osmanlı tarixçiləri tərəfindən çox iri, kök və uzunboylu olduğu üçün "Səmiz", yəni Qalın ləqəbi verilmişdir.

Əsərləri

İstanbul’da Cədid Əli Paşa Məscidi və Çömləkçilər küçəsində Sədrəzəm Səmiz Əli Paşa Çeşməsi vardır. Qaragömrük’də Memar Sinan’ın inşa etdiyi Cədid Əli Paşa Mədrəsəsi’ni, Qırxlareli'ndə Memar Sinan'a tikdirdiyi və Cədid Əli Paşa adını daşıyan bir məscid yerləşir. Ədirnə'dəki Memar Sinan’ın inşa etdiyi Əli Paşa Çarşısı ilə yanaşı çarşı qapılarına yaxın bir məscid inşa etdirmişdir. Əbu Suud Əfəndi, Məcmua-i Davət adlı əsərini Səmiz Əli Paşanın adına ərsəyə gətirmişdir.

Mənbə

• Danişmend, İsmail Hâmi, (1961) Osmanlı Devlet Erkânı, İstanbul, Türkiye Yayınevi