Vikipediya

Saegheh (PUA)

Saegheh-2 (Azərbaycan dili: “İldırım”) Shahed Aviasiya Sənayesi tərəfindən istehsal olunmuş[1] İranın turbofan/pistonla işləyən uçan qanad dizayınına malik olan çoxməqsədli Pilotsuz uçuş aparatıdır.[1] İran tərəfindən ələ keçirilmiş və əks-mühəndislik üsulu ilə Lockheed Martin RQ-170 Sentinel Pilotsuz uçuş aparatının baza modeli əsasında istehsal edilmişdir. Ancaq Lockheed Martin RQ-170 Sentinel Pilotsuz uçuş aparatından daha kiçik və əhəmiyyətli dərəcədə fərqlidir.[2] Bu PUA Shahed 171 Simorgh ilə birlikdə İranın iki uçan qanad dizayınına malik olan PUA-larından biridir.

Saegheh
İstismarçılar
Baza modeli Lockheed Martin RQ-170 Sentinel
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Saegheh 2016-cı ilin oktyabr ayında ortaya çıxmışdır.[3]

Bir sıra mənbələr Seagheh dronunun silah daşıma qabiliyyətinə şübhə etdiklərini və bu dronun yalnız İSR (kəşfiyyat, nəzarət, hədəf alınma) platforması olduğunu söylədilər.[4][5]

2017-ci ildə 10 ədəd Saegheh dronu istehsal edilmişdi və İran Silahlı Qüvvələri 2025-ci ilə qədər ən azı bu drondan 50 ədəd almağı planlaşdırır.[1]

İlk uçuşunu 2014-cü ilin noyabr həyata keçirmişdir.[6] 2016-cı ilin oktyabr ayından hərbi xidmətə qəbul edilmişdir. Hal-hazırda İran İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun Hava Qüvvələri tərəfindən istifadə edilir. 2019-cu ilə olan məlumata görə 50 ədədi istehsal edilmişdir.[7]

Variantları

redaktə
 
Saegheh-2 dronunun yandan görünüşü

Saegheh üçün texniki, ancaq təxminən 6-7 m ətrafında qanad uzunluğunun olduğu güman edilir.

“Saegheh” PUA-ları “Shahed” aviasiya sənayesi şirkəti tərəfindən istehsal olunan və uçan qanad dizayınına malik olan çoxməqsədli pilotsuz uçuş aparatlarıdır. “Saegheh-1” və “Saegheh-2” adlı versiyaları mövcuddur.

Saegheh-1

redaktə

Saegheh-1 ilk dəfə 2016-cı ildə İrana məxsus olan bir silah sərgisində təqdim edilmişdir.

İran dövlət xəbərləri, “Saegheh-1” dronunun dörd ədəd “Sadid-1” Tank əleyhinə idarəolunan raket daşıya biləcəyini iddia etmişdir. İran hökuməti PUA-nın uçduğunu nümayiş etdirmədi və ya onun mənzilinin nə qədər olduğunu bildirmədi.[8] Saegheh-1-də aydın hədəfləmə/optik sistem yox idi.[9]

Saegheh dronunun ilk modellərində Simorgh/RQ-170 dronlarındakı frontal hava qəbulu (öndən hava qəbulu) olmamışdır.

“Saegheh-1” ilk dəfə 2016-cı ildə İranda keçirilən silah sərgisində təqdim edilib.

İran tərəfindən ələ keçirilən ABŞ-a məxsus “Lockheed Martin” şirkətinin RQ-170 “Sentinel” pilotsuz uçuş aparatının baza modelinin bazasında istehsal edilib. Lakin ölçülərinə görə “Lockheed Martin” aparatından daha kiçikdir. İlk uçuşunu 2014-cü ilin noyabr həyata keçirən PUA 2016-cı ilin oktyabr ayında silahlanmaya qəbul edilib. Bir sıra mənbələr “Seagheh” dronunun silah daşıma qabiliyyətinə şübhə edərək onun yalnız kəşfiyyat, müşahidə və hədəfi izləmə platforması olduğunu iddia edir.

2017-ci ildə artıq 10 ədəd “Saegheh” istehsal edilmişdi. Onlar İran İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun Hərbi Hava Qüvvələri tərəfindən istifadə edilir. 2019-cu ilə olan məlumata görə, bu PUA-dan artıq 50 ədəd də istehsal edilib və onlar İran Silahlı Qüvvələri tərəfindən əldə edilib.

“Saegheh” üçün texniki cəhətdən, ancaq təxminən 6-7 m ətrafında qanad uzunluğunun olduğu güman edilir. İran dövlət KİV-ləri “Saegheh-1” dronunun dörd ədəd “Sadid-1” tank əleyhinə idarəolunan raket daşıya biləcəyini iddia edir. İran hökuməti PUA-nın uçuşlarını nümayiş etdirməyib. Onun TTX Taktiki-Texniki Xüsusiyyətləri)-sı tam məlum deyil. “Saegheh-1”də optik elektron sistemlər diqqəti cəlb etmir, onların ön hava qəbulediciləri də olmayıb.[10]

Saegheh-2

redaktə
 
Tehran şəhərində baş tutmuş olan müdafiə sərgisində nümayiş etdirilən Saegheh-2 modeli[9]


Bu model həm də Shahed 191 olaraq tanınır.[11] Daha sonra nümayiş olunan modellərdə frontal hava qəbulu (öndən hava qəbulu) var. Ehtimal budur ki, yalnız pistonlu mühərrikə sahib olan modellərdə frontal hava qəbuledici yoxdur. PUA, uçuş-enmə zolağında sürətlə hərəkət edən bir vasitəyə (yəqin ki, Toyota hilux yük maşınları) quraşdırılmış xüsusi relslərdən çıxır və geri çəkilə bilən eniş xizəkləri ilə uçuş zolağında bərpa olunur.[12]

Shahed 191 daxilində iki ədəd Sadid-1 raketi daşıyır və geri çəkilə bilən eniş xizəklərinə enir.[12] Shahed 191, 300 km/saat sürətlik kreyser sürətinə, 4,5 saatlıq hava qalma müddətinə, 450 km-lik mənzilə və 50 kq yük götürmək qabiliyyətinə sahibdir.[13] Xidmət tavanı 25.000 futdur.[14]

Fars Xəbər Agentliyi “Saegheh-2” dronunun nin Suriyadakı döyüşlərdə istifadə edildiyini bildirir.[9]

Pər ilə işləyən versiyası

redaktə

2019-cu ildə keçirilmiş müharibə oyunlarında İran pər ilə təchiz etdiyi Saegheh variantını nümayiş etdirmişdir.[11] Sadid-1 silahlarını gövdə xaricinde daşıyır və sabit eniş xizəklərinin üzərinə enir. Shahed 191 variantındakı kimi havaya qalxır.[11]

Bu model həm də “Shahed 191” olaraq tanınır. Bu modellərdə ön hava qəbuledicisi mövcuddur. PUA uçuş-enmə zolağında sürətlə hərəkət edən bir vasitəyə (yəqin ki, “Toyota Hilux” yük maşınlarına) quraşdırılan xüsusi katapultdan buraxılır, enməsi isə geri çəkilən xizəkləri vasitəsi ilə həyata keçirilir.

“Saegheh-2” daxilində iki ədəd “Sadid-1” raketi daşıyır. PUA 300 km/saat kreyser sürətinə, 4.5 saat havada qalma müddətinə, 450 km-lik uçuş məsafəsinə, 25000 fut uçuş yüksəkliyinə və 50 kq faydalı yük daşımaq qabiliyyətinə malikdir.

“Fars” xəbər agentliyi “Saegheh-2” dronunun Suriyadakı döyüşlərdə istifadə edildiyini bildirir. PUA-ların bir neçəsi İsrail və ABŞ tərəfindən döyüşlərdə məhv edilib, onların tədqiqatını aparan mütəxəssislər İran istehsalı vasitələri yüksək qiymətləndirib. Məsələn, İsrail Hərbi Hava Qüvvələrinin briqada generalı Tomer Bar “Saegheh-2” PUA-sını olduqca inkişaf etmiş və qərb texnologiyasını özündə əks etdirən vasitə kimi təsvir edib.[15]

Əməliyyat tarixi

redaktə
 
İsrail baş naziri Benyamin Netanyahu 2018-ci ildə təşkil edilmiş olan Münhen Təhlükəsizlik Konfransında məhv edilmiş olan İran məxsus Saegheh dronunun bir parçasını nümayiş etdirir.

1 oktyabr 2018-ci il tarixində İran İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun Hava Qüvvələri, Suriyanın şərqindəki Albu Kamal bölgəsindəki hədəflərə hücum etmək üçün sözdə Saegheh PUA da daxil olmaqla ballistik raketlər və dronlardan istifadə etdi.[16] İran əvvəlcə Saegheh dronunu gövdəsinin altından asılmış dörd ədəd “Sadid-1” raketi ilə təchiz edilmiş vəziyyətdə göstərsə də, bu hadisənin yayılmış videolarında “Saegheh” dronunun daxilindəki 4 bombadan cəmi bir Sadid-1 bombasını buraxdığı görülmüşdür.[17] Müstəqil analitiklər videoya tənqidi yanaşmışdırlar.[18]

İsrail Silahlı Qüvvələri, 2018-ci ilin fevral ayında baş vermiş olan İsrail-Suriya hadisəsi zamanı bir Saegheh dronunu vurmuşdur. The Times of Israel (İsrail zamanı) xəbər verir ki, dronun dizaynı əsasən ələ keçirilmiş RQ-170 əsasında hazırlanmışdır; İsrail Hərbi Hava Qüvvələrinin Briqada generalı Tomer Bar bildirmişdir ki, dron olduqca inkişaf etmiş və qərb texnologiyasını özündə əks etdirmişdir.[19]

İstifadəçilər

redaktə
  İran

Xüsusiyyətləri

redaktə

Ümumi xüsusiyyətləri

redaktə
  • Ekipaj: yox

Performans

redaktə
  • Etibarlılığı: müəyyən edilməmişdir

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ 1 2 3 4 Taghvaee, Babak. "Shahed 129 Heads Iran's Armed UAV Force". Aviation Week & Space Technology. Jul 27, 2017. October 17, 2018 tarixində arxivləşdirilib.
  2. ↑ "Iran builds attack drone similar to captured US model, local media say". The Guardian. 2 October 2016. 2 October 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 October 2016.
  3. ↑ Cenciotti, David. "Iran unveils new UCAV modeled on captured U.S. RQ-170 stealth drone". 2 October 2016. 18 August 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 August 2019.
  4. ↑ "IDF highlights Iranian presence in Syria - Jane's 360". Janes.com. 5 October 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 October 2018.
  5. ↑ Taghvaee, Babak. شاهد ۱۲۹، ستون فقرات نیروی پهپادی ایران (Persian). Valletta, Malta: BBC Persian. 27 June 2017. 22 September 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 August 2019.
  6. ↑ "Pentagon claims Iran's copy of captured US Sentinel drone 'inferior' to original - World news - The Guardian". Theguardian.com. 4 December 2014. Archived from the original on 4 December 2014. İstifadə tarixi: 7 October 2018.
  7. ↑ Sputnik. "WATCH: Footage of Iranian Revolutionary Guard's Massive Drone Exercise Released". sputniknews.com. 2019-10-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-25.
  8. ↑ Sharafedin, Bozorgmehr. "Iran showcases new combat drone, copied from U.S. unmanned aircraft". Reuters. 1 October 2016. 27 September 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 October 2016.
  9. ↑ 1 2 3 Jeremy Binnie. "Iran unveils new version of armed stealth UAV - Jane's 360". www.janes.com. London. 2019-02-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-25.
  10. ↑ "Saegheh 1". 2020-09-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-20.
  11. ↑ 1 2 3 Binnie, Jeremy. "The propeller version carries weapons externally and lands on fixed bars, so not as stealthy". 27 March 2019. 25 July 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 August 2019.
  12. ↑ 1 2 Binnie, Jeremy. "The jet-powered one, known to be the Shahed-191, carries weapons in internal bays and lands using retractable skids". 27 March 2019. 18 August 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 August 2019.
  13. ↑ prom1. "Иранский ударный БЛА "Shahed-191"". 10 February 2019. 23 October 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 August 2019.
  14. ↑ Amir. "New video from the defence exhibition, showing extended footage of the 2018 strike against ISIS. Opening/closing of bay, footage of city lights below and landing are shown. At the start service ceiling of the Shahed-191 is listed as 25,000 ft & 300 km/h is the cruise speed". 7 February 2019. 26 July 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 August 2019.
  15. ↑ "Saegheh 2". 2020-09-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-20.
  16. ↑ Iran uses drones and missiles in cross border attack on enemies in Syria Arxivləşdirilib 2022-07-16 at the Wayback Machine, armyrecognition.com/, October 4, 2018.
  17. ↑ "For a Second Time, Iran Fires Missiles at IS Targets in Syria". www.washingtoninstitute.org. 2020-11-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-25.
  18. ↑ Taghvaee, Babak. "#BREAKING: Another cheap propaganda of #IRGC detected today. #IRGC claims that it has used 7 Saeghe drones to bomb #ISIL in #Syria. But as a matter of fact, Saeghe has No EO/IR/laser targeting system. Also #IRGC has No UCAV control center left in #Syria after #Israel airstrikes!". 1 October 2018. 16 August 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 August 2019.
  19. ↑ Gross, Judah Ari. "Iranian UAV that entered Israeli airspace seems to be American stealth knock-off". The Times of Israel (ingilis). 10 February 2018. 11 February 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 February 2018.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Saegheh_(PUA)&oldid=7543001"