Senmyo
Senmyo (宣命?) və ya semmyo – yapon dilində yazılmış qədim imperator ediktləri.[1]
Tarixi redaktə
Nara dövrünə qədər bütün imperator ediktləri yapon dilində yazılırdı.[1] VIII əsrdə Çindən təsirlənərək yaradılmış Ritsuryo sistemindən sonra imperator ediktləri klassik Çin dilində yazılmağa başlamışdır.[1] Çin dilində yazılan imperator ediktləri şoşo və çokuşo adlanırdı.[1] Yapon dilində yazılmış imperator ediktləri üçün "senmyo" terminindən istifadə etmək Heyan dövründə başlamışdır.[1]
Senmyolar Mərkəzi İmperiya İşləri Nazirliyi tərəfindən yazılırdı və xüsusi carçı tərəfindən imperatorun adından oxunurdu.[1] Bu carçı adətən yüksək rütbəli şəxs olurdu.[1] Ediktin oxunduğu kütlə dövlət zadəganları və önəmli şəxslərdən ibarət olurdu.[1] Senmyo taxta çıxma, taxta namizədlik, imperator ailəsində ölüm, dövr adı dəyişikliyi, diplomatik missiya, yüksək rütbəli şəxslərin tərifi və ya tənqidi, vəhy kimi hallarda oxunurdu.[1]
Senmyo ton baxımından qədim yapon ayin duaları olan noritolara oxşayırdı, çünki şintoizm konsepsiyasına malik idi və imperatorun müqəddəsliyi ideyasına əsaslanırdı, lakin noritodan fərqli olaraq senmyoda buddist və konfusiçi fikirlər də öz əksini tapırdı.[1]
Senmyo mətni yazılarkən Tayho məcəlləsinin 21-ci maddəsindəki formul nəzərə alınırdı.[1] Çin heroqlifləri ilə yazılsa da, yapon dilində oxunurdu.[1] Söz sırası yapon sintaksisinə əsaslanırdı və yapon qrammatik morfemlərini bildirən kiçik işarələrdən istifadə olunurdu.[1] Bu yazı sistemi senmyoqaki adlanırdı və çin-yapon yazı sistemi olan vakan konkobunun öncüsü olmuşdur.[1]
Saxlanılması redaktə
Senmyoların hamısı "Rikkokuşi" və "Nihon Şoki" əsərlərində qorunub saxlanılmışdır.[1] "Nihon Şoki" əsərindəki bütün senmyolar yapon dilindən Çin dilinə tərcümə olunmuş senmyolardır.[1] Qorunub saxlanılmış senmyoların çoxu "Rikkokuşi"nin ikinci əsəri olan "Şoku nihonqi"də (797) öz əksini tapmışdır.[1] Bu əsərə 62 senmyo daxildir və İmperator Monmunun taxta çıxması (697), eləcə də, İmperator Kanmunun general Ki no Kosamini bağışlaması (789) kimi mövzuları əhatə edir.[1] Ən sonuncu senmyolar "Rikkokuşi"nin son əsəri olan "Nihon sanday citsuroku"da (901) qorunub saxlanılmışdır.[1]
İstinadlar redaktə
Ədəbiyyat redaktə
- Kodansha Encyclopedia of Japan (ingiliscə). VII cild (Sake–Temm). Tokio: Kodansha. 1983. səh. 62. ISBN 0-87011-627-4. İstifadə tarixi: 31 dekabr 2022.