Sibir qonur ayısı

Sibir qonur ayısı (lat. Ursus arctos collaris) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yırtıcılar dəstəsinin ayıkimilər fəsiləsinin ayı cinsinin qonur ayı növünə aid heyvan yarımnövü. Bu yarımnöv Sibirin böyük ərazisində yayılmışdır. Arel Yeniseyin şərq sahillərindən başlayaraq Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonundan tutmuş Qazaxıstanın şərq sərhədlərinə qədər uzanır.

Sibir qonur ayısı
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Klad: Euteleostomi Klad: Xoanlar Klad: Rhipidistia Klad: Tetrapodomorpha Klad: Eotetrapodiformes Klad: Elpistostegalia Klad: Stegocephalia Sinifüstü: Dördayaqlılar Klad: Reptiliomorpha Klad: Amniota Sinif: Məməlilər Klad: Theriimorpha Klad: Theriiformes Klad: Trechnotheria Klad: Cladotheria Klad: Prototribosphenida Klad: Zatheria Klad: Tribosphenida Yarımsinif: Vəhşi heyvanlar Klad: Euteriyalar İnfrasinif: Plasentalılar Maqndəstə: Boreoeutheria Dəstəüstü: Lavrazioterilər Klad: Scrotifera Qranddəstə: Ferungulata Mirdəstə: Ferae Klad: Pan-Carnivora Klad: Carnivoramorpha Klad: Yırtıcıkimilər Dəstə: Yırtıcılar Yarımdəstə: İtkimilər İnfradəstə: Arctoidea Fəsilə: Ayıkimilər Yarımfəsilə: Ayılar Triba: Ursini Cins: Ayı Növ: Qonur ayı Yarımnöv: Sibir qonur ayısı
Beynəlxalq elmi adı
Ursus arctos collaris F.Cuvier, 1824
Şəkil axtarışı ITIS   726988 EOL   1227667

Xarici görünüş

Sibir qonur ayıları 2.5 m uzunluğa, ayaqüstə isə 1.5 m hündürlüyə malik olurlar. Ən çəkili heyvanlar 700 kq-dan çox olmuşdur. Adətən erkəklər 400–500 kq, diçilərsə 300 kq çəki verirlər. Sibir qonur ayılrı qonur ayılarının ən iri yarımnövlərindən biri hesab edilir. Bu onların qısa qışa malik ərazilərdə yaşaması ilə əlaqədardır. Bütün qonur ayılara xas bədən quruluğu vardır. Rəngi yünd qəhvəyidir. Barmaqları isə daha tünddür. Dırnaqları qəhvəyidən qara-qəhvəyiyə kimi dəyişir. Uzunluğu 85 mm-dir. Başı iri, bədəni isə cüssəlidir.

Xüsusiiyyətləri

Ümumilikdə göğtürdükdə Qonur ayılara xas vərdişləri vardır. Soyuq qış ayları qış yuxusuna gedirlər. Onlar hər şeylə qidalanırlar. Qıdalarına meyvə, giləmeyvə, ot, ət və hətta leşlər belə daxildir. Payız ayları çaylardan nbalıq ovlayırlar. Balığı tutmaq üçün suya belə ayılırlar. Çoxalma prinsipləri Qonur ayılardakı kimidir. Çütləşmə iyun-iyul aylarına təsadüf edir. Qış yuxusu zamanı, yanvar-fevral ayları balalar döğulur. 1–3 arası bala verirlər. Balalar ananın himaəsində 3 il qalır.

Yayılması

Onlar Rusiyanın Şərqi Sibir, Yenisey hövzəsi, Stanov silsiləsi, Lena və Kolıma şayları hövzələri və Saxa ərazilərində yayılmışlar. Onlara həm də Şimalı Monqolustanda, Şimal-şərqi Çində və Qazaxıstanın ucqar şərqində rastlanılır.