Təhməzqulu ağa Dünyamalıoğlu
Təhməzqulu ağa Dünyamalıoğlu — Borçalı mahalının tanınmış ağsaqqalı, Faxralı kəndinin kəndxudası.[1]
Təhməzqulu ağa Dünyamalıoğlu | |
---|---|
Təhməzqulu ağa Dünyamalıoğlu Həsənli | |
Doğum tarixi | 1840—1850 |
Doğum yeri | Borçalı mahalı, Rusiya imperiyası |
Vəfat tarixi | |
Vəfat yeri | Tiflis, Gürcüstan SSR |
Vəfat səbəbi | Sovet höküməti tərəfindən güllələnmə |
Vətəndaşlığı |
Rusiya imperiyası Gürcüstan SSR |
Uşaqları |
İman Nadir Mirzəli Güllü |
Atası | Dünyamalı ağa Həsənli |
Milliyyəti | Azərbaycanlı |
Fəaliyyət illəri | 1872-1927 |
Tanınır | İctimai fəaliyyət |
Həyatı redaktə
Təhməzqulu ağa Dünyamalıoğlu dəqiq necənci ildə anadan olduğu dəqiq bilinmir. Güman edilir ki, XIX əsrin 40-cı illərindı anadan olmuşdur. Borçalının məşhur Həsənli nəslinə mənsubdur. 1872-ci ildə Borçalı mahalının Faxralı kəndinin kəndxudası təyin edilmişdir. Bu vəzifədə uzun müddət çalışmışdır. Azərbaycan və Gürcüstan sovetləşdikdən sonra bu ailənin bir çox üzvü təzyiqlərə məruz qalmışdır. Bunun nəticəsində Təhməzqulu ağa Dünyamalıoğlu 1927-ci ildə 80 yaşı olmasına baxmayaraq həbs edilir və Tiflisə aparılaraq güllələnir.[2]
Ailəsi redaktə
1927-ci ildə Təhməzqulu ağanın iki oğlu Nadir və İman həbs edilərək, Tiflisdəki Narınqala həbsxanasına salınırlar. İman Təhməzqulu ağa oğlu çətinliklə də olsa, həbsdən qaçaraq dostlarının köməkliyi ilə Türkiyəyə keçə bilir. Deyilənlərə görə onun sonradan Türkiyədə Nuru paşa ilə yaxın dostluq əlaqəsi olur. Digər qardaş Nadir Təhməzqulu ağa oğlu isə qardaşının həbsdən qaçmasına görə Mərkəzi Asiyaya sürgün edilir. O da buradakı nəzarətçilərdən yayınaraq, sürgündən qaçır. Əfqanıstan-İran yolu ilə Türkiyəyə çatır.
Deyilənlərə görə Təhməzqulu ağanın qızı Güllü də bütün bu olanlardan sonra repressiyalardan yayına bilməmişdir. Belə ki, Güllü Təhməzqulu ağa qızı Tiflisdə 10 il həbsdə olmuşdur.
Təhməzqulu ağanın digər oğlu Mirzəli Təhməzqulu ağa oğlu isə 1931-ci ildə kənd camaatının görə biləcəyi yerə çıxarılaraq güllələnir.
Nəslin kökü redaktə
Bəzi mənbələrdə Təhməzqulu ağanın Gəncədən Borçalıya köçdüyü bildirilir.[3] bir çox iddiaalara görə isə bu nəslin kökü Cənubi Azərbaycana gedib çıxır. Onlar Cənubi Azərbaycandan Gəncəyə, oradan isə zamanla Borçalı mahalına köçmüşlər.
Nuru paşa ilə əlaqələri redaktə
Təhməzqulu ağanın oğlu İmanın Türkiyəyə qaçdıqdan sonra Nuru paşa ilə yaxın dost olduğu bildirilir.
Nuru Paşanın İman Təhməzqulu oğlunun Qərbi Azərbaycanın Dağ Borçalısının Soyuqbulaq kəndində yaşayan bacısı oğlunun (Təhməzqulu ağanın qız nəvəsi professor Tahir Pənahovun böyük qardaşı Sədi Pənahovun) kirvəsi olduğu deyilir.[2]
İstinadlar redaktə
- ↑ "Gürcüstan'da Azər Türkləri məskunlaşan İNZİBATİ-ƏRAZİ VAHİDLƏRİ" (PDF). 2017-09-18 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-06.
- ↑ 1 2 Əvvəli "Qarapapaqlar"ın öncəki saylarında[ölü keçid]
- ↑ Rəşid Faxralı. “Oğuz eli Faxralı”. B.2001.səh.62