Vikipediya

Tibbi turizm

Tibbi turizm — yaşayış bölgəsindən kənarda planlaşdırılan tibbi xidmətlərin göstərilməsini, xaricdə tətilin yüksək ixtisaslı tibbi yardımla birləşdirilməsini ifadə edən bir termin. Tibbi turizm mütləq tibbi xidmətin başqa bir dövlətdə alınmasını nəzərdə tutmur. Məsələn, ABŞ-də xəstələr xərcləri azaltmaq üçün digər dövlətlərə müraciət edə bilər.[1] Tibbi turizm üç qrupa bölünür: daxili, xarici və gələn. Daxili tibbi turizm adətən bir ölkənin vətəndaşlarının tibbi xidmətlər almaq üçün bölgələri arasında hərəkəti adlanır. Xarici tibbi turizm xəstənin öz tibbi ehtiyaclarını ödəmək üçün xaricə getməsi halında tibbi xidmətlərin idxalı hesab olunur. Gələn tibbi turizm tibbi xidmətlərin ixracı, yəni xarici xəstələrə tibbi xidmət göstərilməsi üçün cəlb edilməsidir.[2]

İnkişaf etmiş tibbi turizm ölkələri

redaktə

Tibbi turizm ABŞ, Kanada və Qərbi Avropa sakinləri arasında çox populyardır. ABŞ-də sığortası ciddi xroniki xəstəliklərin müalicəsini əhatə etməyən insanların sayı 110 milyona yaxınlaşır. Buna görə, bir çox amerikalı xaricdə müalicə almağa üstünlük verir, çünki kardioloji, ortopedik və digər bir çox xəstəliklərin müalicəsi, məsələn, Hindistanda və ya Taylandda, ABŞ-də bənzər müalicənin dəyərinin dörddə biri, bəzən isə onda biri olur. Son illərdə Asiya ölkələri tibbi turizm bazarında əhəmiyyətli fəallıq nümayiş etdirirlər. Beləliklə, Cənubi Koreyadakı klinikalar hökumətin güclü dəstəyi ilə Rusiya və Uzaq Şərqdəki xəstələrin etimadını qazandı. Rusiyadakı 2014 il böhranından əvvəl İsraildəki klinikalar çox populyarlıq qazandı. Yaponiya, tibbi vizanın alınması prosedurunu əhəmiyyətli dərəcədə sadələşdirərək bazara tanıtımına da başlamış və bu ölkədə xəstələrin qalmasını asanlaşdırmaq üçün İqtisadiyyat, Ticarət və Sənaye Nazirliyinin nəzdində Medical Excellence JAPAN konsorsiumu qurmuşdur. Kanada və İngiltərənin sakinləri dövlət sığortasına sahibdirlər, ancaq bir mütəxəssisə müraciət etmək üçün bir neçə ay gözləmək lazımdır və əməliyyat üçün gözləmə müddəti 2 ilə çata bilər. Buna görə, Kanadalılar və İngilislər gözləmədən lazımi prosedurlardan keçib müalicə ala bilmək üçün tez-tez tibbi yardım üçün digər ölkələrə üz tuturlar. 2010-cu illərin əvvəlində tibbi xidmət göstərmək üçün qəbul edilən turistlərin sayına görə lider ölkələr Hindistan, Macarıstan, Meksika, Sinqapur, Tayland, Barbados, Braziliya, İsrail, Cənubi Koreya, Türkiyə olmuşdur.[3] Tibbi turizm üçün ilk onluğa Kanada, Böyük Britaniya, İsrail, Sinqapur, Hindistan, Almaniya, Fransa, Cənubi Koreya, İtaliya, Portuqaliya və Kolumbiya daxildir.[4]

Tibbi turizmin inkişafı

redaktə

Maliyyə böhranı şəraitində belə, tibbi turizm inkişaf edir və getdikcə xarici klinikalarda müştərilərin müalicəsinə pul ödəməyi üstün edən milli səhiyyə sistemlərinə və sığorta şirkətlərinin fəaliyyətinə getdikcə təsir göstərir. Qlobal iqtisadi rəqabət kontekstində tibbi turizm fenomeni müasir texnologiyalar və xəstələrə göstərilən qayğı baxımından sürətlə inkişaf edir. Beynəlxalq Tibbi Turizm Konqresində (Global Wellness Tourism Congress — GWTC) açıqlanan statistikaya görə, bu sənaye sürətli inkişaf göstərir. 2004-cü ildən bəri gəlirlər 40 milyarddan 0.5 trilyon dollara yüksəldi ki, bu da ümumi turizm gəlirlərinin 14% -nə (3,2 trilyon dollar) bərabərdir. Artıq 2012-ci ildə bu turizm növü dünya ÜDM-nin 1,8 faizini qazandı.[5]

Risk

redaktə

Tibbi turizm yerli səviyyədə göstərilən tibbi yardımın daha az dərəcədə daşıdığı bəzi riskləri daşıyır. Tibbi turizmin təhlükələrindən biri müalicə aldığınız ölkəyə xas olan infeksiyaların yoluxma ehtimalındadır. Məsələn, NDM-1 geni olan bakteriyalar İngiltərə və ABŞ-yə, bakteriya araşdıranların ilkin ehtimallarına görə — Hindistan və ya Pakistandan tibbi turistlər tərəfindən gətirildi.[6] Cənubi Afrika və ya Tayland kimi bəzi ölkələrdə Avropa və Şimali Amerikaya yoluxucu xəstəliklərlə əlaqəli epidemiologiya çoxdur. Təbii toxunulmazlıq yaratmadan xəstəliklərə məruz qalmaq zəifləmiş insanlar üçün təhlükə ola bilər, xüsusən də mədə-bağırsaq xəstəlikləri (məsələn, hepatit A, dizenteriya amyöbü, paratifoid).[7] Əməliyyatdan sonrakı xidmətin keyfiyyəti də xəstəxana və ölkədən asılı olaraq kəskin dərəcədə dəyişə bilər və ABŞ və ya Avropa standartlarından fərqli ola bilər. Ayrıca əməliyyatdan qısa müddət sonra uzun məsafələrə səyahət etmək fəsad riskini artıra bilər. Uzun uçuşlar və pəncərə oturacaqları , dərin damar trombozunun inkişafına və ağciyər emboliyasının inkişafına meyillidir. Digər tətil fəaliyyətləri də problemli ola bilər — məsələn, yaralar şəfa verərkən günəş yanıqları ilə qaranlıqlaşar və daha nəzərə çarpan ola bilər.[8] Ayrıca, tibbi turistləri müalicə edən səhiyyə müəssisələrində narazı xəstələrin şikayətlərinə müvafiq və ədalətli baxılması üçün adekvat şikayət siyasəti mövcud olmaya bilər. Dünyadakı tibb təminatçılarının standartlardakı fərqləri Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı tərəfindən qəbul edildi və 2004-cü ildə Xəstə Təhlükəsizliyi üçün Ümumdünya İttifaqını qurdu. Bu qurum, dünyanın müxtəlif yerlərində xəstəxanalara və hökumətə tibbi turizm xidmətləri göstərərkən xüsusilə aktual ola biləcək xəstələrin təhlükəsizlik siyasəti və təcrübələrini təyin etməkdə kömək edir.[9] Xəstələr bəzən öz ölkələrindəki həkimlərin prosedur risklərinin faydalardan daha üstün olduğuna inandıqları üçün tibbi prosedurları almaq üçün başqa bir ölkəyə gedirlər.

Təyinatlar

redaktə

İsrail

redaktə

İsrail tibbi turizm üçün məşhur bir yerdir.[10] İsrailə bir çox tibbi turist Avropadan, xüsusən keçmiş Sovet İttifaqından, həmçinin ABŞ, Avstraliya, Kipr və Cənubi Afrikadan gəlir. Tibbi turistlər İsrailə sümük iliyi nəqli, ürək əməliyyatı və kateterizasiya, onkoloji və nevroloji müalicə, ortopedik prosedurlar, avtomobil qəzalarının bərpası daxil olmaqla müxtəlif cərrahi prosedur və müalicə üçün gəlirlər. İsrailin tibbi turizm üçün bir məkan kimi populyarlığı, yüksək keyfiyyətli tibbi xidmətə sahib olan inkişaf etmiş bir ölkə statusu ilə eyni vaxtda bir çox inkişaf etmiş ölkələrə nisbətən daha az tibbi xərclərə sahibdir. İsrail, Kiprlilər arasında sümük iliyi nəqli üçün bir yer olaraq məşhurdur, çünki prosedur Kiprdə mövcud deyil və Amerikalılar arasında ortopedik prosedurlar üçün, çünki İsraildəki ortopedik prosedurların dəyəri ABŞ-yə nisbətən təxminən yarı qiymətdir.

İsrail, IVF müalicəsi istəyən insanlar üçün xüsusilə məşhur bir yerdir. İsraildəki tibbi turistlər həm dövlət, həm də özəl xəstəxanalardan istifadə edirlər və bütün böyük İsrail xəstəxanalarında tibbi baxımdan eyni dərəcədə yüksək standartlara cavab verən digər müəssisələrə nisbətən müqayisəli prosedurlardan ucuz başa gələn tibbi turizm paketləri təklif olunur. 2014-cü ildə İsrailə hər il təxminən 50.000 tibbi turistin gəldiyi təxmin edildi.[11][12][13] Bu tibbi turistlərin yerli xəstələrdən fərqli olaraq güzəştli müalicə aldıqları haqqında məlumatlar var. Bundan əlavə, bəzi insanlar Ölü dənizdəki və Təbəriyyə gölü tibbi istirahət mərkəzlərini ziyarət etmək üçün İsrailə gəlirlər.

İran

redaktə

2012-ci ildə 30 min insan tibbi müalicə almaq üçün İrana gəlmişdir.[14] 2015-ci ildə İrana tibbi turizm üçün gələnlərin sayı 150.000 ilə 200.000 arasında təxmin edilir və bu rəqəmin ildə 500.000'ə yüksələcəyi gözlənilir.[15] İranda Hepatit B virusu və Hepatit C virusu infeksiyası üçün aşağı endemiya mövcuddur və bu infeksiyalara qarşı Orta Şərq ölkələrində insanlara təqdim edilə bilən bir unikal təcrübə var.

İrandakı əczaçılıq şirkətləri TenFovir disoproksil, Peg Interferon, Sofosbuvir / daclatasvir və Ledipasvir kimi HCV və HBV infeksiyalarına nəzarət üçün lazım olan dərmanları çox aşağı qiymətlərlə və yüksək effektivliyi ilə istehsal edir.

Cənubi Afrika

redaktə

Cənubi Afrika, Afrikada tibbi turizm məkanı olaraq ortaya çıxan ilk ölkədir.[16]

ABŞ

redaktə

2008-ci ildən etibarən McKinsey və Co.-nun bir hesabatında 60.000 ilə 85.000 arasında tibbi turistin stasionar tibbi yardım almaq üçün ABŞ-yə getdiyi müəyyən edildi.[17] Eyni McKinsey araşdırması, 2007-ci ildə (2006-cı ildə 500.000-ə qədər) ABŞ-dən digər ölkələrə 750.000 Amerikalı tibbi turistin getdiyini təxmin etdi. Qabaqcıl tibbi texnologiyanın mövcudluğu və həkimlərin mürəkkəb təhsili ABŞ-yə tibbi yardım üçün gedən əcnəbilərin böyüməsinə səbəb olan motivator kimi göstərilmişdir. Bir sıra böyük tibb mərkəzləri və tədris xəstəxanalarında ABŞ-də müalicə almaq istəyən xarici ölkələrdən olan xəstələrə xidmət göstərən beynəlxalq tibb mərkəzləri təklif olunur. Bu təşkilatların əksəriyyəti beynəlxalq xəstələrə tibbi yardım, yaşayış, maliyyə və hava təcili yardım xidmətləri daxil olmaqla nəqliyyatla təmin olunmaq üçün xidmət koordinatorları təklif edir.[18]

Tayland

redaktə

2015-ci ildə açıq ürək əməliyyatından tutmuş digər xəstəliklərin müalicəsi üçün mümkün olan Tayland, təxminən 10,2 faiz artaraq 2.81 milyon xəstəni cəlb edərək akkreditə olunmuş xəstəxanaları ilə tibbi turizm üçün məşhur bir məkana çevrildi.[19] Hökumət statistikasına görə, 2013-cü ildə tibbi turistlər 4.7 milyard ABŞ dolları xərcləmişdir.[20] 2019-cu ilə kimi 64 akkreditə olunmuş xəstəxana ilə Tayland hazırda dünyanın 10 ən yaxşı tibbi turizm məkanına daxildir. 2017-ci ildə Tayland, xüsusi tibbi müalicə almaq istəyən əcnəbilərin 3,3 milyon ziyarətini qeyd etdi. 2018-ci ildə bu rəqəm 3,5 milyona qədər artdı.[21]

Azərbaycan

redaktə

Azərbaycan İran, Türkiyə, Gürcüstan və Rusiyadan tibbi turizm üçün gələn turistlərin hədəfidir. Bakıdakı Bona Dea Beynəlxalq Xəstəxanası 2018-ci ildə beynəlxalq təcrübəni tətbiq etmək üçün inşa edilmişdir və Avropanın müxtəlif ölkələrindən işçi heyəti var.[22]

Almaniya

redaktə

2017-ci ildə Almaniya xəstəxanalarına 1,2 milyard avrodan çox gəlir gətirən 250.000 xarici xəstənin daxil olduğu bildirildi. Bəziləri gözlənilmədən xəstələnən qonaqlar idi, lakin 40 faizdən çoxunun planlı müalicə üçün gəldiyi təxmin edilir, əksəriyyəti Polşa, Hollandiya və ya Fransadan idi. Uzun müddətdir ki, Orta Şərqdən gələn tibbi turistlər var. Universitet xəstəxanaları və Berlindəki University Hospital Freiburg və ya Vivantes kimi böyük bələdiyyə klinikaları tibbi turizm üçün ən məşhur yerlərdir.[23] Hallwang Clinic GmbH, ABŞ, İngiltərə, Avstraliya və Yaxın Şərqdən olan xəstələri özünə cəlb edən, Almaniyada mərkəzləşmiş Avropanın özəl xərçəng sənayesində ən yüksək səviyyəli bir klinikadır.[24]

Türkiyə

redaktə

Türkiyədəki tibbi müalicələrin dəyəri Qərbi Avropa ölkələri ilə müqayisədə olduqca əlverişlidir. Buna görə hər il minlərlə insan tibbi müalicələr üçün Türkiyəni gəzir.[25] Türkiyə xüsusilə saç transplantasiyası əməliyyatı üçün bir mərkəzə çevrilir.[26] Demək olar ki, 178 min turist 2018-ci ilin ilk altı ayında Türkitəni sağlamlıq məqsədilə ziyarət etdi. 67% özəl xəstəxana, 24% dövlət xəstəxanası və 9% universitet xəstəxanalarından istifadə etdi. Beynəlxalq Sağlamlıq Turizmi və Turist Sağlamlığı haqqında Əsasnamə 13 iyul 2017 tarixində qüvvəyə minmişdir. Yalnız müalicə üçün xüsusi gələnlərə aiddir.[27]

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ Эрик Тополь. Будущее медицины: Ваше здоровье в ваших руках. — М.: Альпина нон-фикшн, 2016. — 491 с.
  2. ↑ Вдовин К. Э.Перспективы развития медицинского туризма в Российской Федерации: анализ конкурентной среды методом DEA Arxivləşdirilib 2020-02-11 at the Wayback Machine// Вестник университета : Журнал. — 2019. — Июнь (№ 6). — С. 57–67
  3. ↑ Марченко О. Г МИРОВОЙ МЕДИЦИНСКИЙ ТУРИЗМ СМЕЩАЕТСЯ В СТРАНЫ АТР. АНАЛИТИЧЕСКИЙ ОБЗОР Arxivləşdirilib 2015-09-24 at the Wayback Machine— science-education.ru, 2013.
  4. ↑ Russia — Medical Tourism Index Arxivləşdirilib 2018-11-17 at the Wayback MachineMedical Tourism Index.
  5. ↑ "Introduction to Health and Wellness Tourism". 2021-06-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-21.
  6. ↑ Medical Tourism and New Delhi Metallo β — Lactamase 1 — A Concern and Threat Arxivləşdirilib 2021-02-25 at the Wayback Machine// Journal of Anaesthesiology Clinical Pharmacology. — 2010. — Vol. 26, no. 4. — P. 437–438.
  7. ↑ "TB Often Misdiagnosed" American Lung Association of Illinois. Archived from the original on March 1, 2007.
  8. ↑ "Caring for Your Incision After Surgery Caring for Your Incision After Surgery". 2022-06-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-21.
  9. ↑ "World Alliance for Patient Safety" Arxivləşdirilib 2014-02-11 at the Wayback Machine Who.int. 2010–05–05.
  10. ↑ Health Ministry to probe Israel medical tourism industry following Haaretz exposé Arxivləşdirilib 2021-09-01 at the Wayback Machine Haaretz, November 18, 2010
  11. ↑ "AN UPDATE ON MEDICAL TOURISM DEVELOPMENT IN ISRAEL". 2020-10-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-21.
  12. ↑ "Israel ranks high as a medical tourism destination". 2021-11-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-21.
  13. ↑ "Medical tourism – why Israel?". 2020-09-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-21.
  14. ↑ "Fars News Agency :: Ahmadinejad Stresses Iran's Growing Medical Tourism Industry" English.farsnews.com. 2012–01–17. Archived from the original on 2012–02–13.
  15. ↑ ""500,000 health tourists coming to Iran for medical treatment"". 2021-06-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-21.
  16. ↑ ": Medical tourism in SA" Arxivləşdirilib 2021-07-23 at the Wayback MachineMediaclubsouthafrica.com. 2009–08–06.
  17. ↑ Allison Van Dusen (May 29, 2008)."U. S. Hospitals Worth The Trip" Arxivləşdirilib 2021-05-02 at the Wayback Machine
  18. ↑ International Medical Services Stanford Hospital & Clinics [ölü keçid]
  19. ↑ "Medical Tourism in Thailand: When Treatment Costs and Starbucks Clash" Arxivləşdirilib 2018-07-10 at the Wayback MachineMedical Tourism Magazine. 2015–10–13.
  20. ↑ ""Medical Tourists Flock to Thailand Spurring Post-Coup Economy"". 2021-04-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-21.
  21. ↑ Otage, Stephen (12 February 2019).. "Uganda: What Uganda Can Learn From Thailand's Medical Tourism" Arxivləşdirilib 2021-04-30 at the Wayback Machine
  22. ↑ Azerbaijan Improves Medical Infrastructure To Lure Health-Conscious Travelers Arxivləşdirilib 2021-08-28 at the Wayback MachineCaspian News. 16 April 2018.
  23. ↑ "Das Riesengeschäft mit dem Medizintourismus in Deutschland" Arxivləşdirilib 2021-05-01 at the Wayback MachineDW. 11 January 2018.
  24. ↑ ""The deadly false hope of German alternative cancer clinics"". 2021-11-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-21.
  25. ↑ ""THTC - Turkish Healthcare Travel Council"". 2019-08-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-21.
  26. ↑ Sarah A. Topol."Turkey's Thriving Business in Hair, Beard, and Mustache Implants" Arxivləşdirilib 2021-08-30 at the Wayback Machine
  27. ↑ "International Health Tourism in Turkey" Arxivləşdirilib 2021-04-26 at the Wayback Machine Lexology. 8 January 2018.

Xarici keçidlər

redaktə
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Tibbi_turizm&oldid=7875949"