Toraciro Sato (佐藤虎次郎, Sato Toraciro?, 15 iyun 1864, Musaşi əyaləti, Tokaydo – 6 sentyabr 1928, Seul)Yaponiya iş adamı, siyasətçisi və publisisti.[1] 1893-cü ildə Avstraliyaya miqrasiya etmiş və Tersdi adasında mirvari biznesi ilə məşğul olmuşdur.

Toraciro Sato
yap. 佐藤 虎次郎
Doğum tarixi
Doğum yeri
Vəfat tarixi (64 yaşında)
Vəfat yeri
Təhsili
Fəaliyyəti iş adamı, siyasətçi

Həyatı

redaktə

İlk illəri

redaktə

Toraciro Sato 15 iyun 1864-cü ildə Yaponiyanın Musaşi əyalətinin Motoizumi yaşayış məntəqəsində doğulmuşdur.[1] O, yerli torpaq sahibi Tahey Moqi və onun həyat yoldaşı Kiçinin üçüncü uşağı idi.[1]

Sato yerli ibtidai məktəbdə təhsil aldıqdan sonra Yokohamada beynəlxalq ipək ticarəti ilə məşğul olan Kamezen şirkətinin şagirdliyinə qəbul edilmişdir.[1] 1885-ci ildə təhsil almaq məqsədilə ABŞ-a getmiş və 1890-cı ildə Miçiqan Universitetinin hüquq fakültəsindən məzun olmuşdur.[1] 1891-ci ildə Yaponiyaya qayıtmışdır.[1]

Avstraliyada fəaliyyəti

redaktə

Sato 21 dekabr 1893-cü ildə özü ilə kapital və iş gücü götürərək Avstraliyanın Tersdi adasına gəlmişdir.[1] 1895-ci ildə aktivlərinin dəyəri 20.000 yen olmuş, Avstraliyada 37 mirvari lugerinə və ümumi mağazaya sahib olmuşdur.[1] Lakin miqrasiyanı təbliğ etdiyi üçün onu təhdid hesab edən bir qruplaşma tərəfindən 1895-ci ildə Yapon Sakinlər Assosiasiyasının prezidentliyindən çıxarılmışdır.[1]

Avstraliya hökumətinin qeyri-britaniyalılara mirvari lugerlərinin satılması qadağa edən qanunvericiliyi təklif etdikdən sonra Sato 1897-ci ildə vətəndaşlıq üçün müraciət etmiş, lakin uğursuz olmuşdur.[1] 1899-cu ildə Mahina siklonunda ölən 100 dənizçini 50 yapon dənizçi ilə əvəz etməyi təklif etsə də, Asiyadan miqrasiyasının qarşısını almaq istəyən Kvinslend hökuməti bunu qəbul etməmişdir.[1] Diskriminasiya ilə mübarizə aparmaq üçün Yapon Sakinlər Assosiasiyası yenidən təşkil olunmuş və Sato ikinci dəfə prezident seçilmişdir.[1] Onun başçılığı altında Yaponiya parlamentinə və baş nazirlərinə bir neçə petisiya ünvanlanmışdır.[1]

Mirvari sənayesinin gün keçdikcə böyüməsi Satonun biznesinə zərbə vurmuşdur.[1] 1900-cu ilin martında öhdəliklərini qarşılaya bilməyəcək vəziyyətə çatmış, kreditorlarına və yapon dənizçilərinə sadəcə 10 şillinq ödəyə bilmişdir.[1] 1901-ci ilin yanvarında Yaponiyaya qayıtmış və Avstraliya ilə əlaqələrini kəsmişdir.[1]

Yaponiyaya qayıdışı

redaktə

Sato Yaponiyada aktiv publisist olmuşdur.[1] O, yazdığı traktatlarda Yaponiyanın silahlanmasını dəstəkləmiş, qeyri-ağ millətlərin liderliyi məsələsini ön plana çəkmiş, Qərb dövlətlərinin ÇinSakit okeandan çıxmalı olduğunu bildirmişdir.[1] Bu traktatlardan birincisi onun Tersdi adasındakı son aylarda yazılmışdır.[1] Sato Rusiyanın MancuriyaKoreya təsirinə qarşı olan Kokumin Domeikay təşkilatına maddi yardım göstərmişdir.[1] 1901-ci ilin noyabrında "Yokoham Shimpo" qəzetinin direktoru olmuşdur.[1]

Sato 1903-cü ildə Rikken Seyyukay partiyasının namizədi kimi Yaponiya parlamentinə seçilmişdir.[1] 1904 və 1908-ci illərdə isə yenidən seçilmişdir.[1] 1909-cu ildə parlamentdə baş verən skandal zamanı Dai-Nippon şəkər şirkətinin rüşvətini qəbul edən 20 siyasətçidən biri kimi göstərilmiş və 4 aylıq həbs cəzasına layiq görülmüşdür.[1] Lakin bu qərarı şikayət etdikdən sonra həbs cəzasından qurtula bilmişdir.[1]

1910-cu ildə Koreyanın Yaponiya tərəfindən ilhaq edilməsindən sonra Sato bütün diqqətini buraya yönəltmiş və böyük torpaq sahibi olmuşdur.[1] 28 aprel 1926-cı ildə Seulda maşınla gedərkən onu Koreyanın general-qubernatoru ilə səhv salan iki koreyalı sui-qəsdçinin hücumuna məruz qalmışdır.[1] Bir neçə bıçaq yarası alsa da, sağ qala bilmişdir.[1] Buna baxmayaraq, tam sağala bilməmiş və 6 sentyabr 1928-ci ildə Seulda ölmüşdür.[1]

Şəxsi həyatı

redaktə

Sato 1891-ci ildə Vakayama prefekturasının Takaike kəndindən olan Çomey Satonun qızı olan Oku ilə evlənmiş və Sato ailəsinə qəbul edilmişdir.[1] Oku 1900-cü ilin iyulunda Avstraliyada ölmüşdür.[1] Sato Yaponiyaya qayıtdıqdan sonra 1903-cü ildə Çiba prefekturasının Tencin kəndindən olan İemon Dayqonun qızı olan Aka ilə evlənmişdir.[1]

İstinadlar

redaktə
  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 D. C. S. Sissons. "Satō, Torajiro (1864–1928)". Australian Dictionary of Biography. 4 oktyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 oktyabr 2022.