Tupolev Tu-160
Tupolev Tu-160 (NATO kod adı: Blackjack) səsdən sürətli və dəyişkən həndəsi quruluşa malik, Sovet İttifaqında istehsal edilən ən müasir strateji ağır bombardmançı təyyarəsidir. Quruluş olaraq Amerikan istehsalı Rockwell B-1 Lancerə oxşamaqla yanaşı ondan daha böyük, daha artıq daşıma tutumlu və sürətlidir. İstehsal edilmiş ən böyük döyüş təyyarəsidir. Tu-160 pilotları təyyarələrini manevr qabiliyyəti və əks etdirməyən ağ boyası görə "Ağ Qu quşu" adlandırırlar. Sovet İttifaqında 1987-ci ildə xidmətə alınmış və hal-hazırda Rusiya Hərbi Hava Qüvvələrində ən azı 16 ədədi də xidmət göstərir. Rusiya 2016-ci ildə Tu-160 istehsalına yenidən başlamağı düşünür. 14 ədəd əlavə təyyarə istehsal etmək planlaşdırılır.
| Tu-160 | |
|---|---|
| Туполев Ту-160 | |
 | |
| Tipi | Strateji bombardmançı təyyarə |
| Hazırlayan | Tupolev |
| İstehsalçı |
 /  Tupolev |
| Baş konstruktor | Valentin Bliznuk |
| Dizayner | Tupolev |
| İlk uçuş | 18 dekabr 1981 |
| İstismara verilmə tarixi | 23 aprel 1987 |
| İstismarçılar |
 Rusiya Hərbi Hava Qüvvələri Ukrayna Hərbi Hava Qüvvələri |
| Buraxılış sayı | 35 (27-si seriyalı istehsal, 8-i prototip) |
| Vahidinin qiyməti | 250 milyon USD (1993-cü ildə)[1][2] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İstifadəçilər
redaktə- Rusiya Hərbi Hava Qüvvələri: 2008-ci ilin aprel ayına olan məlumata əsasən 16 ədəd (12-si döyüş, 4-ü təlim məqsədilə) Tu-160 istifadə olunurdu.[3] 2015-ci ildə döyüşə hazır vəziyyətdə olan bu bombardmançıların sayı 11 olmuşdur.[4][5] 2017-ci ildə Rusiya Federasiyası Ordu Generalı Yuri Borisovun dediyinə görə hazırda döyüşə hazır vəziyyətdə olan Tu-160 döyüş təyyarələrinin sayı 16 ədəddir və bu təyyarələrin modernizasiya olunması planlaşdırılır.[6]
Keçmiş istifadəçilər
redaktə
- Ukrayna Hərbi Hava Qüvvələri: Sovet İttifaqının süqutundan sonra 19 ədəd Tu-160 Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin tabeçiliyində qalır, lakin 1999-cu ildə borcun ödənilməsi məqsədilə 8 ədəd Tu-160 Rusiyaya verilmişdir.[7] Hazırda 1 ədəd Tu-160 döyüş təyyarəsi Poltava şəhərində yerləşən "Aviasiya Muzeyi"ndə saxlanılır.[8][9]
- Sovet Hərbi Hava Qüvvələri: 1991-ci ildə Rusiya və Ukraynaya təhvil verilib.
Xüsusiyyətləri
redaktə
Ümumi göstəriciləri
redaktə- Ekipaj: 4 (pilot, co-pilot, bombardmançı, müdafiə sistemi üzrə zabit)
- Uzunluq: 54.1 metr
- Yüksəklik: 13.10 metr
- Qanad açıqlığı: 35.60 metr
- Boş çəki: 110,000 kq
- Maksimum qalxma ağırlığı: 275,000 kq
- Mühərrik: 4 Samara/trud NK-321 turbofan
- Uçuş məsafəsi: 15,000 km
Uçuş göstəriciləri
redaktə- Maksimum sürət: 2.05 mach (2,200 km/s)
- Xidmət tavanı: 14,700 metr
- Döyüş radiusu: 7,300 km
- Yüksəkliyə qalxma sürəti: 70 m/s
- Qanad yüklənməsi: 742 kq/m²
- Çəkmə gücü/çəki: 0.37
Həmçinin bax
redaktəİstinadlar
redaktə- ↑ "В Саратовской области разбился стратегический бомбардировщик Ту-160". NEWSru. 18 sentyabr 2003. 2009-06-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 avqust 2017.
- ↑ "929 ГЛИЦ МО". 2021-05-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-08-21.
- ↑ "Ъ-Власть – Куда летит российская авиация" [Where are flying Russian aircraft]. kommersant.ru (Russian). 25 avqust 2008. 2022-06-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 avqust 2017.
- ↑ "Strategic aviation – Russian strategic nuclear forces". RussianForces.org. Russian Nuclear Forces Project. 8 yanvar 2015. 2022-10-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 avqust 2017.
- ↑ Karnozov, Vladimir. "In focus: Russian's next-generation bomber takes shape." Arxivləşdirilib 2013-11-05 at the Wayback Machine Flight International, 15 oktyabr 2012.
- ↑ "Все бомбардировщики Ту-160 модернизируют". Rossiyskaya Gazeta. 28 aprel 2017. 2017-06-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-08-21.
- ↑ "Ukraine Bomber Decommissioning and Transfer Chronology" (PDF). Nuclear Threat Initiative. Aprel 2005. 2018-08-13 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 21 avqust 2017.
- ↑ "Long Range Aviation Museum". Tourism.Poltava.ua. Cooperative project of Fox Web Workshop and city executive committee Dept. of Culture and Tourism. 2015-04-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-08-21.
- ↑ "Музей дальней авиации, Полтава" [Museum of long-range aviation, Poltava] (Russian). 2012-08-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 avqust 2017.
Xarici keçidlər
redaktə
Vikianbarda Tupolev Tu-160 ilə əlaqəli mediafayllar var.
- Tu-160 page at GlobalSecurity.org
- External link to Tu-160 airbase
- Самолёт Ту-160 — историческая справка и основные сведения // Airforce.ru
- «По боевой эффективности Ту-160 превосходит американских конкурентов» // Газета.Ru, 18 dekabr 2016
- Фотографии самолётов Ту-160 Arxivləşdirilib 2016-03-04 at the Wayback Machine (ing.)
- Фотографии Ту-160 // avia-mir.com
- Подробный walkaround Ту-160 // ScaleModels.ru