Ukraynada səhiyyə

Ukraynada səhiyyə -Ukraynanın əhalisinə tibbi yardım göstərmək və təmin etmək üçün bir sistemdir.

Ümumi vəziyyət

1999-cu ildə, Sovet İttifaqının dağılmasından sonra , Ukraynaya, akademik Nikolay Semaşkonun ideyaları əsasında yaradılmış geniş və yaxşı qurulmuş səhiyyə sistemi miras qalır. Müstəqillikdən və iqtisadiyyatın dağılmasından sonra, məlum oldu ki, ölkə kompleks qurumları müstəqil idarə etmək iqtidarında deyil və nəticədə maliyyə və inzibati səlahiyyətləri regional səviyyəyə keçirmək lazım gəldi. Ukraynanın səhiyyə xidməti, Ukrayna Səhiyyə Nazirliyinin rəhbərliyi altında fəaliyyət göstərir. İyirmi illik müstəqillik dövrü keçməsinə baxmayaraq, hələ də köhnə yanaşma sistemi sayəsində köhnə və yeni problemlər üst üstə gəlmişdir. Məsələn, Ukraynada tibbi sektorun özəlləşdirilməsindən sonra ölkədə səhiyyə korrupsiya mövcud olan sahələrdən birinə çevrildi. Yalnız dərman və vaksinlərin alınması ilə bağlı Səhiyyə Nazirliyi təxminən 100 milyon ABŞ dolları məbləğində itkiyə məruz qalır və il ərzində əczaçılıq ehtiyacları üçün ayrılan vəsaitin ümumi həcmi 250 milyon dollardır. Ukraynada, səhiyyə sahəsində əhalinin hüquqlarına çox əhəmiyyət verilmir, baxmayaraq ki, hər bir vətəndaşın sağlamlığı haqqında məlumat əldə etmək və xidmətlərdən yararlanmaq hüququ var. Bu prosesin tətbiqi şəffaf deyil və xəstələr fərdi tövsiyələrə və əlaqələrə etibar edirlər. Xəstələrin hüquqları sistemli qorunmur, səhiyyə sistemində şikayətlərin təqdim olunması üçün xüsusi mexanizm mövcud deyil.

Vaksinasiya

Zəif maliyyələşmiş səhiyyə sisteminin pozulması nəticəsində çox aşağı vaksinasiya, uşaqların xəstələnməsi və ya hətta ölməsinə səbəb olmuşdur. 2016-cı ilin avqust ayında Ukraynadakı uşaqların 30% qızılca, 10% -i, hepatit B-ə qarşı, 3% isə difteriya, göyöskürək və tetanusa qarşı peyvənd olunmuşdur.

Yüksək qan təzyiqi və obezite

Dünya Bankı tərəfindən aparılan və 2010-cu ilin dekabr ayında dərc edilən "Ukraynada yüksək ölüm nisbətinin əsas səbəbləri" adlı bir araşdırmaya görə, 18-25 yaş arası əhalidən hər üç nəfərdən birində yüksək qan təzyiqi var. Respondentlərin təxminən 29% -i artıq kilo, 20% -i isə obezitedən əziyyət çəkir.

Siqaret

Yuxarıda göstərilən 2010 Dünya Bankı araşdırmasına əsasən Ukraynalıların 36% -i (Avropada orta hesabla 28.6%) tam tütün çəkirlər. İbtidai təhsilli kişilər və yüksək təhsilli qadınlar siqaret çəkməyə meyllidirlər. Gündəlik siqaret çəkənlərin təxminən 80% -i adətən kişilərdir. Gündəlik siqaret çəkənlərin bu vərdişə başlamasının orta yaşı azalır və hazırda 16 yaşdır. Siqaret çəkənlər arasında gənclər üstünlük təşkil edir. Siqaret çəkənlərin ən kiçik faizi ölkənin qərbində (24,6%), ən böyük faizi isə şərqdə (34%) yerləşir.

Əlillik

2014-cü ildə Ukraynada 2,7 milyon nəfərin (6%) əlilliyi olduğu bildirilmişdir. 2014-cü ildə 60-70 yaşlı insanların 35% -i yaşla bağlı əlilliyə malik idi. Paytaxt Kiyevdə infrastrukturun yalnız 4% -i "əlillik dostu" hesab olunur.

İİV/ QİÇS

Ukrayna dünyada ən sürətli böyüyən İİV/ QİÇS epidemiyasına malikdir. 2007-ci ildə Ukrayna gəncinin təxminən 1,63 faizi yəni 756,300 nəfər vətəndaşı İİV/ QİÇS virusu ilə yaşayırdı. 2005-ci ildə bu rəqəm ümumi əhali üzrə 1,46 faiz yəni 685,600 nəfər təşkil etmişdir. Ukrayna, Şərqi Avropada İİV/ QİÇS in ən yüksək artım göstəricisinə malik olan ölkələrindən biridir.

Demoqrafik azalma

Yüksək ölüm nisbəti və aşağı doğum nisbəti səbəbi ilə Ukraynada demoqrafik böhran hökm sürür. Hazırda Ukraynada doğum səviyyəsi 11 doğum / 1,000 nəfər və ölüm nisbəti isə 16,3 ölüm / 1000 nəfər təşkil edir. Nisbətən yüksək ölüm faizi, işləyən yaşlı kişilər arasında alkoqol zəhərlənməsi və siqaret kimi qarşısı alınan səbəblərdən baş verir. 2008-ci ildə Ukrayna əhalisi artıma nisbətdə sürətlə azalmışdır. BMT, əgər bu sahədə tendensiyalar inkişaf etməzsə , Ukrayna əhalisinin 2050-ci ilə qədər 10 milyona düşə biləcəyini xəbərdar etdi.

Xarici keçidlər

• Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı
• Ukrayna əhalisi statistika
• Əhaliyə tibbi xidmətin dövlət maliyyə zəmanətləri haqqında" Ukrayna Qanunu №2168-VIII 19.10.2017

Həmçinin bax

• Ukrayna əhalisi
• Ukraynada QİÇS