Uzundərə (rəqs)

Xarici video
Xarici video
	Uzundərə, Azərbaycan musiqisi və tarixi

Uzundərə
Uzundərə
	; Uzundərə rəqsi
Tempi	Aramla
Mənşəyi	Azərbaycan
Audio nümunəsi
	Fayl haqqında məlumat
	Fayl haqqında məlumat
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Uzundərə — Azərbaycanın qədim xalq rəqslərindən biri.

Tarixçə

Qarabağda Ağdam şəhəri ilə Ağdam rayonunun Göytəpə kəndi arasında bir dərə var. Adına "Uzundərə" deyilir. Deyilənə görə bu rəqs məhz həmin dərəyə həsr olunub. Rəvayətə görə, Uzundərə tərəkəmələrin düşərgəsi olmuş, onlar dağlar qoynundakı yaylaqlara köçərkən, yolüstü burada əylənib rəqs edər, şənlənər və dincələrmişlər.

Uzundərə rəqsinin not yazısı

Başqa bir rəvayətə görə isə gəlin apararkən yol dərənin içərisindən keçirmiş. Yol çoх uzun olduğundan, musiqiçilər gəlini lirik bir musiqi ilə müşayiət edirmişlər. Oğlan evindən olan qadınlar gəlinin önündə oynayıb ona xeyir dua verərmişlər.

O zamandan başlayaraq toylarda həmin musiqiyə oynamaq istədikdə "gəlini o uzun dərənin içindən apardığımız zaman başlanan musiqini çalın" deyilir. Beləliklə də, "Uzundərə" oyun havası yaranır. Bu oyun havası bir qədər Vağzalıya bənzəyir.

Çox incə və lirik bir melodiyadır.

Uzundərə bəstəkar musiqisində

Uzundərə rəqsinin musiqisi bəstəkar Üzeyir Hacıbəyov tərəfindən "O olmasın, bu olsun" operettasında Məşədi İbadın "Mən nə qədər qoca olsam da…" mahnısında istifadə edilmişdir. Bu mahnı əsər Azərbaycan SSR tərəfindən 1956-cı ildə filmləşdirilərkən ^[1]istifadə edilmiş, İran tərəfindən 1953-cü ildə filmləşdirilərkən fars dilində sözlərlə müşayiət edilərək, istifadə edilmiş (1.16-cı dəqiqə^[2]), nəhayət 2020-cı ildə animasiya şəklinə də salınmışdır^[3]. Uzundərəyə həmçinin erməni incəsənət adamları müraciət etmişlər. Məsələn, Aram Xaçaturyanın "Qayane" baletində IV pərdədə^[4]^[5], Lev Atamanovun "İt və pişik" (1955) cizgi filmində.