Vilyam Koplend (pivəçi)

Vilyam Koplend (ing. William Copeland; 10 yanvar 1834, Arendal[d]11 fevral 1902, İşikavaço[d]) və ya əsl adı ilə Yohan Martinius Toresen (norv. Johan Martinius Thoresen) – Norveç əsilli ABŞ pivəçisi. 1869-cu ildə Yaponiyada Spring Valley Brewery pivə şirkətinin əsasını qoymuşdur. O, Yaponiyada südçülük və pivəçilik ilə məşğul olmuş ilk əcnəbi şəxsdir.[1][2]

Vilyam Koplend
Doğum tarixi 10 yanvar 1834(1834-01-10)
Doğum yeri
Vəfat tarixi 11 fevral 1902(1902-02-11) (68 yaşında)
Vəfat yeri
  • İşikavaço[d], Naka rayonu[d]

İlk illəri

redaktə

Vilyam Koplend 1834-cü ildə Norveçdə Yohan Martinius Toresen adı ilə doğulmuşdur.[3] 1840-cı illərin sonlarında Norveçdə yaşayan bir alman pivə ustasının yanında 5 il işləmişdir.[3] O, 1850-ci illərdə ABŞ-yə miqrasiya etdikdən sonra özünə Vilyam Koplend adını götürmüş və ABŞ vətəndaşı olmuşdur.[3]

Yaponiyada fəaliyyəti

redaktə

1864–1880

redaktə

Koplend 1864-cü ildə Yaponiyanın Yokohama şəhərinə köçmüş və araba biznesi ilə məşğul olmağa cəhd etmiş, daha sonra südçülüyə yönəlmişdir.[3] Onun adı "Yokohama şəhərinin yazılı tarixi" əsərində 1868-ci ildə burada yaşayan avropalı və amerikalıların siyahısında göstərilmişdir.[3] Koplend 1869-cu ildə pivəçilik ilə məşğul olmağa başlamışdır.[3]

Koplend Yamatenin Kiyoizumi bölgəsində yerləşən və təbii bulaqları ilə tanınan Amanuma gölməçəsinin yaxınlığında məskunlaşmışdı.[3] O, 1869 və ya 1870-ci ildə burada Spring Valley Brewery pivə şirkətinin əsasını qoymuşdur.[3] Koplend Amanuma adından rəsmi olaraq istifadə etməsə də, bişirdiyi pivə Amanuma sake pivəsi kimi tanınmışdır.[3] Onun tərəfindən istehsal olunan "Lager Beer", "Bavarian Beer""Bavarian Bock Beer" brendi pivələri Yokohamada yerləşən meyxanalara və pivəxanalara göndərilsə də, kiçik bir qismi Yamate və Yamaşitada yaşayan xarici şəxslərə satılırdı.[4] Koplend Yaponiyada pivə vergisindən və yerli biznes lisenziyasından azad edilsə də, o, 1874-cü ildə biznes lisenziyası üçün müraciət etmişdir.[5] Kanaqava Maliyyə Nazirliyi isə xarici vətəndaşlarla bağlı bu cür məsələlərin müvafiq ölkələrin səlahiyyətinə daxil olduğunu bildirərək müraciəti qəbul etməmişdir.[5]

Koplend pivə bişirməklə maraqlanan yaponlar üçün təlimatçılıq etmişdir.[5] Onun iki yapon şagirdi 1873-cü ildə Kofu şəhərində ilk pivə zavodunu qurmuşdur.[5] Bu hadisə bir çox yaponu yerli pivə istehsal etmək üçün cəsarətləndirmişdir.[5]

1880–1902

redaktə

Satış və marketinq partneri Emil Vieqandlə yollarını ayırdıqdan sonra Koplendin şirkəti müflis olmuş[5] və pivə zavodu 1885-ci ildə Japan Brewery Company şirkətinə satılmışdır.[5] Müflis olmasına baxmayaraq, o, 1886-cı ildə qonşuluqda yerləşən yeni evə köçmüş, evini pivə bağına çevirmiş və köhnə zavodunun yanında pivə satmağa başlamışdır.[5]

Koplendin yeni pivə dükkanında pivə çəlləklərinin saxlanıldığı 4-5 zirzəmi anbar yerləşirdi.[6] Zirzəmiləri sərin saxlamaq üçün Amanuma gölməçəsindən boru xətti ilə su çəkilirdi.[6] Koplend pivəni qalın şüşəli krujkalarda təqdim edirdi.[6] O, əvvəlcə krujkaları Qərbdən sifariş etsə də, daha sonra Çindən idxal etmişdir.[6] Kiçik şüşənin qiyməti 10 sen, böyük şüşənin qiyməti 20 sen təşkil edirdi.[6] Koplend daha sonra sinklənmiş metal krujkalara keçmişdir.[6] Koplendin pivə bağına içməyə gələn şəxslər adətən xaricdən gələn dənizçilər idilər.[6] Daimi yaşayan xarici şəxslər isə demək olar ki, gəlmirdilər.[6] Koplend bu dövrdə bir neçə yerli pivəxana üçün məsləhətçilik etmişdir.[6]

Koplend pivə biznesindəki uğurunu geri qaytara bilməyəcəyini düşünərək 1889-cu ildə Havay adalarına, daha sonra Qvatemalaya köçərək yapon məhsullarının satıldığı dükkan açmışdır.[6] Xroniki revmatizm və ürək xəstəliyindən əziyyət çəkdiyi üçün, eləcə də, gəliri azaldığı üçün dükkanının tədarükünə davam edə bilməmişdir.[6] 1894-cü ildə yazdığı məktubda Yaponiyaya qayıtmaq istəmədiyini bildirsə də, 1902-ci ildə Yokohamaya qayıtmışdır.[6]

Koplend 11 fevral 1902-ci ildə Yokohamada ölmüşdür.[6] Qəbri Yokohama əcnəbi qəbiristanlığında yerləşir.[1]

Şəxsi həyatı

redaktə

Koplend 1840-cı illərdə Norveçdə yaşayarkən norveçli bir qadınla evlənmişdir.[3] Lakin birinci həyat yoldaşının ölüm tarixi naməlumdur.[3] Yaponiyada yaşayarkən Umeko adlı yapon qadınla evlənmişdir.[1] Umeko 1908-ci ildə ölmüşdür.[1] Cütlüyün uşağı olmamışdır.[1]

İstinadlar

redaktə
  1. 1 2 3 4 5 Alexander. səh. 16
  2. Alexander. səh. 17
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Alexander. səh. 12
  4. Alexander. səh. 13
  5. 1 2 3 4 5 6 7 8 Alexander. səh. 14
  6. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Alexander. səh. 15

Ədəbiyyat

redaktə
  • Alexander, Jeffrey. Brewed in Japan: The Evolution of the Japanese Beer Industry (ingiliscə). Vankuver, Kanada: UBC Press. 2013. ISBN 978-0-7748-2504-7. İstifadə tarixi: 30 sentyabr 2022.