Yabluneskiy aşırımı
Yabluneskiy (Yabluniskiy, Yabloneskiy[1], həmçinin Tatar[2][3]) aşırımı (ukr. Яблуницький (Яблунецький) перевал) — Ukraynanın qərbində, Şərqi Karpat dağlarında aşırım. Prut və Qara Tisa çaylarının vadilərini Zakarpatiya ilə birləşdirir. Yabluneskiy aşırımı Zakarpatiya, Çernovtsı və İvano-Frankovsk vilayətlərinin sərhəddində yerləşir. Aşırımın yaxınlığında Yabluneskiy kəndi yerləşir.
| Yabluneskiy aşırımı ukr. Яблуницький (Яблунецький) перевал | |
 | |
| 48°18′ şm. e. 24°27′ ş. u. | |
| Hündürlüyü | 921 m |
| Ölkə |  Ukrayna |
| İkinci səviyyəli АЕ | Çernovtsı vilayəti |
Ümumi məlumat redaktə
Aşırım Yabluneskiy silsiləsində yerləşir və aşırımın keçdiyi yəhər hissənin dəniz səviyyəsindən hündürlüyü 921 metrdir. Aşırım eyni zamanda Ukraynanın tarixi-etnoqrafik ərazisi olan Qusulşinadadır. Aşırımın yamaclarında, əsasən də cənub-qərb yamacında küknar meşəsi üstünlük təşkil edir. Bəzi ərazilərdə ağ şam və şam ağaclarına rast gəlinir.
Yabluneskiy aşırımında «Berkut» pansionatı və restoranı fəaliyyət göstərir. Ərzidə böyük suvenir mağazası, iki müşahidə meydançası var.
XIII əsrdə Yabluneskiy aşırımından cənub-qərbi Avropa ərazisinə Monqol-Tatar orduları keçmişdir. Məhs o üzdən bəzən aşırımı Tatar aşırımı və ya Tatar keçidi adlandırırlar.[3]
Sonrakı zamanlarda Dukelskiy, Ujoskiy və Verskiy aşırımları kimi bu aşırımdan da Rus və Mərkəzi Avropanı birləşdiriən qədim ticarət yolu keçirdi. Bu aşırımdan həm də Qaliski knyazlığı ilə Macarıstan krallığı arasında olan önəmli yol keçirdi. Sonrakı illərdə isə Polşa krallığı və Transilvaniya arasında ola əlaqələr bu aşırım vasitəsilə həyata keçirilirdi. Polşa-Ukrayna müharibəsi zamanı Qərbi Ukrayna Xalq Respublikasının əsgərləri Yabluneskiy aşırımında Zakarpatiyaya keçmişlər. Tarixdə aşırım həm də müxtəlif ölkələr arasında sərhəd rolu oynamış. 1920-ci ilə kimi Polşa və Macarıstan krallığı, daha sonra Habsburq monarxiyasının sərhəddi bu ərazidən keçmişdir. 1920-1939-cu illər arasında Çexoslovakiya və Polşa arasında olan sərhəd, eləcə də 1939-1945-ci illərdə Macarıstan və Polşa arasında olan sərhəd aşırımdan keçirdi.
Müasir dövrdə aşırımdan H 09 şosesi keçir.
Xarici keçidlər redaktə
İstinadlar redaktə
- ↑ "Сайт историялиб, Торговые пути и рынки". 2022-01-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-06.
- ↑ "Ябсиня | Яблунецкий (Яблоницкий) перевал". otdyhaem.com.ua (rus). 2023-06-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-06-17.
- ↑ 1 2 "Яблуница — Отдых в Карпатах | KARPATY.LIFE". Karpaty Life (rus). 2023-03-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-06-17.