Yunan xaçı forması

Yunan xaçı forması ― daha çox PravoslavBizans kilsələrində görülən bir memarlıq planı formasıdır. Qapalı yunan xaç planı və açıq yunan xaç planı olaraq ikiyə bölünür. Yunan xaçı adlanan xaç, hər bir qolu bərabər uzunluqda olan bir xaçdır.[1]

Müqəddəs Babylas Martyriumu planı
Panayia Halkeion, Salonikidə XI əsr məxsus yunan xaçı formasında tikilmiş kilsə. Şimal tərəfdən görünüşü.

Açıq Yunan xaçı planına sahib olan Müqəddəs Babylas Martyrium (MS 379) kimi tikililərdə, dörd tərəfdən də orta boşluğa eyni uzunluqdakı qollar əlavə olunur. Qapalı Yunan xaçı planında isə binanın açıq küncləri hücrələrlə örtülmüşdür. Bu vəziyyət kilsə meydanını düzəltdiyindən və qolları bərabər uzunluqda olan xaç planı aydınlaşmadığı üçün bu plan növü qapalı yunan xaçı planı adlandırılır. İstanbuldakı Havariyun KilsəsiFəthiyyə Məscidinin (Teodoks Pammakaristos Monastırı) cənub tərəfindəki şapel bu tip plan nümunələri kimi göstərilə bilər.[2][3][4]

Afina şəhərindəki Kapnikarea Kilsəsi, qapalı Yunan xaçı planı

İstinadlar

redaktə
  1. Grossman, Peter. Atiya, Aziz S. (redaktor). Cross-in-Square. The Coptic Encyclopedia. New York: Macmillan. 1991.
  2. Ousterhout, Master builders, 16.
  3. Ousterhout, Master builders, 13–14.
  4. Mathews and Mathews, "Islamic-style mansions."

Əlavə ədəbiyyat siyahısı

redaktə
  • Ch. Bouras, "The Byzantine tradition in the church architecture of the Balkans in the sixteenth and seventeenth centuries", in J.J. Yiannias, ed., The Byzantine tradition after the fall of Constantinople (Charlottesville, 1991), 107–49. ISBN 0-8139-1329-2
  • S. Ćurčić, "The architecture", in E. Kitzinger, The Mosaics of St. Mary's of the Admiral in Palermo (Washington, 1990). ISBN 0-88402-179-3
  • Ćurčić, Slobodan. "The role of late Byzantine Thessalonike in church architecture in the Balkans". Dumbarton Oaks Papers. Dumbarton Oaks, Trustees for Harvard University. 57. 2003: 65–84. doi:10.2307/1291876. JSTOR 1291876.
  • O. Demus, Byzantine mosaic decoration: aspects of monumental art in Byzantium (London, 1947)
  • Lange, Dorothea. "Theorien zur Entstehung der byzantinischen Kreuzkuppelkirche". Architectura. 16. 1986: 93–113.
  • C.A. Mango, Byzantine architecture (New York, 1976). ISBN 0-8109-1004-7
  • Mantopoulou-Panagiotopoulou, Thalia S. "The monastery of Aghios Menas in Thessaloniki". Dumbarton Oaks Papers. Dumbarton Oaks, Trustees for Harvard University. 50. 1996: 239–62. doi:10.2307/1291746. JSTOR 1291746.
  • Mathews, Thomas; Mathews, Annie Christine Daskalakis; Mathews, Daskalakis. "Islamic-style mansions in Byzantine Cappadocia and the development of the inverted T-plan". The Journal of the Society of Architectural Historians. Society of Architectural Historians. 56 (3). 1997: 294–315. doi:10.2307/991243. JSTOR 991243.
  • Mylonas, Paul. "Le plan initial du catholicon de la Grande Lavra au Mont Athos et la genèse du type du catholicon athonite". Cahiers archéologiques. 32. 1984: 89–112.
  • Ousterhout, Robert. "An apologia for Byzantine architecture". Gesta. International Center of Medieval Art. 35 (1). 1996: 21–33. doi:10.2307/767224. JSTOR 767224.
  • R. Ousterhout, The architecture of the Kariye Camii in Istanbul (Washington, 1987). ISBN 0-88402-165-3
  • R. Ousterhout, A Byzantine settlement in Cappadocia (Washington, 2005). ISBN 0-88402-310-9
  • R. Ousterhout, Master builders of Byzantium (Princeton, 1999). ISBN 0-691-00535-4
  • R. Ousterhout, "Reconstructing ninth-century Constantinople", in L. Brubaker, ed., Byzantium in the ninth century: Dead or Alive? (Hampshire, 1998), 115–30. ISBN 0-86078-686-2
  • Pantelić, Bratislav. "Nationalism and architecture: the creation of a national style in Serbian architecture and its political implications". The Journal of the Society of Architectural Historians. Society of Architectural Historians. 56 (1). 1997: 16–41. doi:10.2307/991214. JSTOR 991214.
  • Papazotos, Thanasis. "The Identification of the Church of "Profitis Elias" in Thessaloniki". Dumbarton Oaks Papers. Dumbarton Oaks, Trustees for Harvard University. 45. 1991: 121–27. doi:10.2307/1291696. JSTOR 1291696.
  • T. Pratsch, Theodoros Studites (759-826): zwischen Dogma und Pragma (Frankfurt am Main, 1998). ISBN 3-631-33877-5
  • C. L. Striker, Kalenderhane in Istanbul (Mainz, 1997). ISBN 3-8053-2026-4

Xarici keçidlər

redaktə