Ölüm düşərgəsi
Ölüm düşərgəsi ― əhalinin müxtəlif qruplarının kütləvi şəkildə məhv edilməsi qurulan üçün təsisat.
Kütləvi qırğın düşərgələri (ölüm düşərgələri və ya öldürmə mərkəzləri kimi də tanınır) Nasist Almaniyası tərəfindən İkinci Dünya Müharibəsində Holokost zamanı milyonlarla yəhudini sistematik şəkildə öldürmək üçün qurulmuşdur. Digər etnik qruplar, məsələn, polyaklar, müharibədə sovet hərbi əsirləri və qaraçılar, ölüm düşərgələrində öldürüldülər. Ölüm düşərgələrindəki qurbanlar əsasən qaz kameralarında öldürülürdülər. Cinayətlər ya bu məqsəd üçün tikilən daimi obyektlərdə, ya da qaz sobalarında baş verirdi. Auschwitz-Birkenau və Majdanek kimi bəzi nasist həbs düşərgələri, 1945-ci ildə müharibənin sonundan əvvəlki dövrdə ikili bir məqsədə xidmət edirdi: zəhərli qazlarla qurbanların intensiv şəkildə məhv edilməsi və ölüm ehtimalı çox yüksək olan şəxsləri ciddi şəkildə işlətmək. Əlillər, Yahudilər,Və Qocalar, Qadınlar həttda uşağlar belə Qaz kameralarına öldürülmək için göndərilirdilər. Qurbanlar müxtəlif qatarlarla işağ olunmuş bölgələrdən toplanaraq həps düşərgələrinə,POW düşərgələrinə,ölüm düşərgələrinə göndərilirdi. Burada yəhudilər üçün Gettolar qurulmuşdu daha sonra gettolar bağlandı və qurbanlar ölüm və digər düşərgələrə göndərildi.
Qurbanları qatarla sabit müəssisələrə aparmaq və qurbanları kollektiv şəkildə məhv etmək fikri nasistlərin T4 evtanaziya proqramı zamanı əqli və fiziki qüsurlu xəstələrə qarşı aparılan təcrübələrlə ortaya çıxdı Yəni bu deməkdirki qurbanları kütləvi şəkildə öldürmək bəzi əsgərlərə zehinsəl,fiziki xəsarətlər verirdi Bu təcrübələrə əsasən nasistlər Daha yeni bir ecad Gaz maşınları icad etdi bu Gaz kameralarının ilk modelləri idi. Bu Zəhərli qazın adı Zyklon B idi. Qazla öldürmə texnologiyası bir çox fərqli etnik qrupdan olan insanlara qarşı uyğunlaşdırıldı, inkişaf etdirildi və tətbiq olundu; Yəhudilərin öldürülməsi əsas məqsəd idi və düşərgələrdə öldürülənlərin 90%-i yəhudilər idi. Avropadakı yəhudilərə qarşı edilən bu soyqırım Nasist Almaniyasının yəhudi məsələsinə son həll yolu idi. 11 milyon insanın öldürüldüyü bu soyqırım bu gün Holokost olaraq bilinir..
Qırğın düşərgələri həmçinin Almaniyanın kukla dövləti olan Müstəqil Xorvatiya Dövləti tərəfindən də istifadə edilmişdi. 1941-1945-ci illər arasında faşist Ustaşari rejimi dövründə bu düşərgələrdə serblər, yəhudilər və qaraçılar, müxalif xorvat və müsəlman bosniyalılar öldürüldü.