Ğeys
𐕘 (səslənməsi /ɣ/, transkripsiyası Ġ, ġ) — Alban əlifbasının 41-ci hərfi. Matenadaran MS 7117 əlyazmasında hərfin adı erm. Փէս (Pʿēs) kimi verilmişdir. Tədqiqatçı Jost Gippertin fikrincə bu hərfin adı əslində "Ġēs" (Ğeys) kimi olmuşdur və erməni müəllif əslində hərfi "Xēs" kimi ifadə etmək istəmişdir. Buna səbəb kimi isə erməni dilində hələ Ղ hərfinin hələ "ğ" səsini ifadə etməməsi göstərilmişdir. Yəni, əlyazmadakı əlifbanın ilkin forması VIII əsrdən öncə hazırlanmalıdır.[1] Erməni tədqiqatçı Aşot Abramyan yanlışlıqla bu hərfin transkripsiyasını "ǯ" kimi təklif etmişdi (o, bunu erməni əlifbasındakı Ջ qrafeminə bənzərliklə izah edirdi).[2] Bu fikrə Georgi Klimov da qoşulmuşdur.[3] Sergey Muravyev də səhvən bu hərfin /p/ səsi ilə izah etməyə çalışmışdır.[4] Bu hərf Azərbaycan və Udi dillərindəki Ğ hərfinin qarşılığıdır. Nümunələr:
| Alban əlifbası | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Matenadaran MS 7117 versiyası  Sinay palimpsestləri versiyası  Noto Sans Caucasian Albanian fontunda | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Səslənməsi | /ɣ/ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rəqəm dəyəri | 50000 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Unicode ünvanı | U+10558 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Alban yazısı | Transkripsiyası | Tərcüməsi | Udi dilində |
|---|---|---|---|
| 𐕘𐔰𐕙 | ġar | uşaq | ğar |
| 𐕘𐔴 | ġe | bu gün | ğe |
| 𐔱𐔼𐕀𐔰𐕃𐕒𐕡𐕘 | bixaʒ́uġ | Allah | bixacuğ |
İstinadlar
redaktə
- ↑ J. Gippert, W. Schulze, Z. Aleksidze, J.-P. Mahé — The Caucasian Albanian Palimpsests of Mount Sinai, Brepols Publishers, ISBN 978-2-503-53116-8, 2008; 1-ci cild, səh. II-9
- ↑ Aşot Qareqinoviç Abramyan — Дешифровка надписей Кавказских агван Arxivləşdirilib 2023-07-03 at the Wayback Machine (Qafqaz albanlarının yazısının deşifri), Mitk, 1964, səh. 32-33
- ↑ Klimov G. О составе агванского (кавказско-албанского) алфавита (Ağvan (Qafqaz-Alban) əlifbasının tərkibi haqqında), SSRİ Elmlər Akademiyasının Materialları, ədəbiyyat, dil və incəsənət seriyası, cild 49, sayı 6. Moskva, 1990, səh. 497
- ↑ Sergey Murayyev — Три этюда о кавказско-албанской письменности (Qafqaz albanlarının hərfləri haqda üç etüd), İber-Qafqaz dilçiliyinin məcmuəsi. cild. 8. Tbilisi: Metsniereba. 1981. səh. 259