Aşurbəyovlar

Aşurbəyovlar — Azərbaycan xalqının tanınmış soylarından biri. Nəslin kökündə Avşar elindən olan Aşur xan Avşar dayanır.Aşurbəylilər nəslinin kökü qədim türk tayfalarından olan əfşarlara gedib çıxır.Nadir şah 1740-cı ildə Azərbaycana gələndə Bakıda və ətraf kəndlərdə özünə arxa yaratmaq üçün əfşar türk tayfalarından bir çoxunu indiki Subunçu,Zabrat və Keşlərin ərazilərində yerləşdirmişdi.Onun dövründə Aşur xan Təbriz şəhərinin hakimi və Azərbaycanın sərdarı olub.Aşurbəylilər nəsli öz soyadlarını Aşur xan Əfşarın adından götürmüşlərdir.

Aşurbəyovlar
Bala bəy Aşurbəyovun ailəsi
Titul	Bəy
Əcdadı	Aşur xan Papalı-Avşar
Mənşəyi	Bakı
Təbəəliyi	Əfşarlar İmperiyası, Bakı xanlığı Rusiya imperiyası
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Aşurbəylilərın tarixçəsi

Erkən tarixi

Nadir şah 1740-cı ildə Azərbaycana gələndə Bakıda və ətraf kəndlərdə özünə arxa yaratmaq üçün əfşar türk tayfalarından bir çoxunu Sabunçu, Zabrat və Keşlə kəndlərində yerləşdirmişdi. Məhz Nadir şahın dövründə Aşur xan Cənubi Azərbaycanın Təbriz şəhərinin hakimi və Azərbaycanın sərdarı olub. Aşur xanın beş oğlu olub – Hacı İmamverdi bəy, Allahverdi bəy, Abdullah bəy, Danyal bəy, Əliyar bəy.

Çar dövrü

Teymur bəy, Hacı Əjdər bəy, Bəşir bəy, İsa bəy, Nəsrulla bəy, Hacı Mehdiqulu bəy, Əliabbas bəy, Ağası bəy, Mehdixan bəy, Əziz bəy, Hacı Əhmədağa bəy, Hacı Nəcəfqulu bəy, Hacı Nəsir bəy, Aşurbəy, Zair bəy və Balacaxanım xanım həmin nəslin görkəmli nümayəndələridir. Onların bəziləri qardaş, bəziləri isə əmioğlu, bibioğlu və ya xalaoğlu olublar. 1828-ci ildə Rusiyanın Şimali Azərbaycanı işğal etməsindən sonra vəziyyət bir qədər dəyişir. Bəylərin və xanların hüquqları məhdudlaşdırılır. Lakin çar hakimiyyəti əhali arasında yaranan narazılığı gördükdə əhalinin ali təbəqəsi ilə bir qədər yumşaq davranmaq qərarına gəlir. Bu istiqamətdə atılan ilk və mühüm addım bəylərin iqtisadi və hüquqi vəziyyətinin tənzimlənməsi üçün müxtəlif komissiyalar yaradılması olur. Ali təbəqəyə mənsubluğun bilinməsi üçün bəylər özlərinə sonu "ov"la bitən "russayağı" soyadı qəbul etməli idilər. Həmin vaxtdan bəri bu nəslin nümayəndələri cəmiyyətdə Aşurbəyovlar soyadı ilə tanınırlar.

Sovet dövründə

1917-ci ildə və ondan sonrakı illərdə baş verən hadisələr Aşurbəyovlardan da yan keçmədi. Sovetləşmənin ilk günlərində Aşurbəyovlar öz evlərindən və sənaye müəssisələrindən məhrum olurlar. Bundan başqa, yeni hakimiyyət hər iki qardaşı(Əli bəy və Bala bəy) həbs edir. Yalnız Nəriman Nərimanovun köməyi ilə Bala bəy öz ailəsi ilə 1920-ci ildə Bakıdan İstanbula getməyə müvəffəq olur. Onun ailəsi İstanbulda 5 il yaşayır. Onun qızları Sara xanım, Sitarə, Məryəm fransız kollecində, oğlu Rəşad bəy isə Türkiyənin Qalatasaray kollecində təhsil almışdır.

Soyun tanınmış nümayəndələri

• Nabat Qoca bəy qızı Aşurbəyova — Azərbaycan xeyriyyəçi-mesenat, şəxsi vəsaiti hesabına Təzəpir məscidini tikdirib.
• Teymur bəy Qara bəy oğlu Aşurbəyov — XX əsrin əvvəllərində yaşamış Bakı milyonçusu.
• Bala bəy Teymur bəy Aşurbəyov — Azərbaycan xeyriyyəçi.
• Əli bəy Teymur bəy oğlu Aşurbəyov — Azərbaycan xeyriyyəçisi, şəxsi vəsaiti hesabına Cümə məscidini tikdirib.
• Əjdər bəy Musaxan bəy oğlu Aşurbəyov — Azərbaycan xeyriyyəçisi, şəxsi vəsaiti hesabına Əjdərbəy məscidini tikdirib.
• İsa bəy Hacı Mehdiqulu bəy oğlu Aşurbəyov — ictimai-siyasi xadim, publisist, pedaqoq, jurnalist, naşir, neft milyonçusu, xeyriyyəçi.
• Bəşir bəy Məhəmmədhəsən bəy Aşurbəyov — ictimai-siyasi xadim, Bakı milyonçusu.
• Sara Bala bəy qızı Aşurbəyli — Azərbaycanlı alim, tarixçi və şərqşünas, tarix elmləri doktoru (1966), əməkdar elm xadimi (1982), Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı (1986).
• İqor Rauf oğlu Aşurbəyli — Rusiyalı sahibkar, texnika elmləri doktoru, Rusiya Hava Hücumundan Müdafiə Sistemləri Konserninin İdarədənkənar Ekspert Şurasının həmsədri.

Qalereya

• 
  İsa bəy Aşurbəyov
• 
  Hacı Əjdər bəy Aşurbəyov
• 
  Teymur bəy və Tutu xanım Aşurbəyovlar
• 
  Teymur bəy Aşurbəyov
• 
  Bala bəy və İsmət xanım Aşurbəyovlar
• 
  Sara Aşurbəyova uşaqlıqda
• 
  Orijinal mətn  (az.)  

  Bala bəy Aşurbəyovun evində yeni il şənliyi. Aşağı sırada soldan birinci Rəşad bəy, üçüncü – Sitarə xanım, dördüncü -Sara xanım, beşinci – Məryəm xanım

• 
  Sara Aşurbəyli bacısı Sitarə ilə
• 
  Sara Aşurbəyli bacıları ilə
• 
  Sara Aşurbəyova yaxın qohumu ilə
• 
  1904 -cü il Aşurbəyovların malikanəsi

Mənbə

• Ənvər Çingizoğlu, Aydın Avşar, Avşarlar, Bakı, "Şuşa", 2008, səh. 323–324
• R. Aşurlu, Aşur xanın nəsli, ATŞC xəbərləri,

Həmçinin bax

• Avşar eli