Abdul Rahman

Abdul Rahman
Abdul Rahman
	malay Abdul Rahman Putra Al-Haj ibni Almarhum Sultan Abdul Hamid Halim Shah
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	8 fevral 1903[…]
Doğum yeri	Alor-Setar[d], Kedah sultanlığı;
Vəfat tarixi	6 dekabr 1990 (87 yaşında)
Vəfat yeri	Pinanq, Malayziya;
Dəfn yeri	Kedah Royal Mavzoleyi[d];
Partiya	Birləşmiş Malay Milli Təşkilatı;
Təhsili	Müqəddəs Ketrin Kolleci (Kembric)[d];
Fəaliyyəti	siyasətçi, vəkil
Dini	sünni islam
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tunku Abdul Rahman Putra əl-Xəcc (malay Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj ibni Almarhum Sultan Abdul Hamid Halim Shah); 8 fevral 1903^[1]^[2]^[…], Alor-Setar^[d], Kedah sultanlığı – 6 dekabr 1990^[2], Pinanq) — müstəqil Malay Federasiyasının ilk Baş Naziri, 1963-cü ildən Malayziya şahzadəsi (putra)

Tərcümeyi-halı

Kedah sultanının (şərqi Malay) qardaşı Tunku Abdul Rahman 8 fevral 1903-cü ildə anadan olmuşdur. O. 1920–1931-ci illərdə Kembric Universitetində oxumuşdur^[3]. Malayziyanın Yaponiya tərəfindən işğalı dövründə (dekabr 1941–1945) Kedah sultanlığının inzibati orqanlarında işləmişdir.

Tunku Abdul Rahman 1951-ci ildə ölkənin Malay icmasını təmsil edən siyasi qüvvəyə — Birləşmiş Malay Milli Təşkilatına (BMMT — UMNO) rəhbərlik edirdi. 1955-ci ildə 3 müxalifət partiyasının (Birləşmiş Malay Milli Təşkilatı, Malayziyanın Çin Assosiasiyası və Malayziyanın Hindistan Konqresi) İttifaq Partiyası halında birləşdikdən sonra bu təşkilatın sədri oldu. 1955-ci ildə parlament seçkilərində qələbədən sonra Tunku Abdul Rahman Malay Federasiyasının Baş Naziri və daxili işlər naziri olmuşdur.

1956-cı ildə o, Londonda Malaya təxirəsalınmadan daxil özünüidarə hüququnun, daha sonralar isə müstəqillik verilməsi ilə bağlı danışıqlara başçılıq etmişdir. 1957-ci il 31 avqustda müstəqillik elan edildikdən sonra Malay Federasiyasının (1963-cü ildən Malayziyanın) Baş Naziri və daxili işlər naziri vəzifələrini tutaraq hökumətin rəhbəri vəzifəsində qalmışdır.

1961-ci ildə Malay Federasiyasının və Böyük Britaniya müstəmləkələri olan Sinqapur, Sabaxa, Saravaka, Bruneyin Malayziya Federasiyası halında birləşdirilməsi planını irəli sürdü. 16 sentyabr 1963-cü ildə birləşmə baş tutdu. (Bruney federasiyaya daxil olmadı, Sinqapur isə 9 avqust 1965-ci ildə federasiyanın tərkibindən çıxdı). 1967-ci ildə Malayziya Cənub-Şərqi Asiya ölkələrinin Assosiasiyasının təsisçilərindən biri oldu.

1960-cı illərin ortalarında ölkədə icmalararası ziddiyyətlər (xüsusilə, 1967-ci ildə malay dilinin rəsmi dil elan edilməsi barədə qanun qəbul edildikdən sonra) kəskinləşdi. Bu ziddiyyərlər 1969-cu ildə etnik toqquşmalara və ölkədə fövqəladə vəziyyət elan edilməsinə səbəb oldu. Hakimiyyət faktiki olaraq hökumətdən Baş Nazirin müavini Abdul Razak Husseinın başçılıq etdiyi operativ milli şuranın əlinə keçdi. 1970-ci ildə Abdul Razak Hussein Malayziyanın Baş Naziri vəzifəsini tutdu.

1969–1973-cü illərdə Tunku Abdul Rahman İslam Konfransı Təşkilatının Baş katibi vəzifəsini tutmuşdur.

Xarici keçid

История Малайзии 2-й половины XX века в энциклопедии "Кругосвет"
tunkuabdulrahman.com Arxivləşdirilib 2012-10-10 at the Wayback Machine
The Tunku Abdul Rahman centennial PhD scholarship fund at Cambridge University

İstinadlar

↑ ¹ ² Абдул Рахман // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969. Т. 1 : А — Ангоб. С. 16.
↑ ¹ ² ³ ⁴ Tunku Abdul Rahman Putra Alhaj // Encyclopædia Britannica (ing.).
↑ Biography.com. "Tunku Abdul Rahman biography". 10 July 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 May 2012.

[_bf8a7e965ecc5f07-1] ¹ ² Абдул Рахман // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969. Т. 1 : А — Ангоб. С. 16.

[_aba6e12721ffa96e-2] ¹ ² ³ ⁴ Tunku Abdul Rahman Putra Alhaj // Encyclopædia Britannica (ing.).

[biography1-3] Biography.com. "Tunku Abdul Rahman biography". 10 July 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 May 2012.

[1]

[2]

[3]