Arnold Şvartsenegger
Arnold Alois Şvartsenegger (alm. Arnold Schwarzenegger; 30 iyul 1947[1][2][…], Tal[d], Müttəfiqlər tərəfindən işğal olunmuş Avstriya[3]) — Avstriya mənşəli ABŞ aktyoru, bodibilder və ABŞ-nin Kaliforniya ştatının keçmiş (38-ci) qubernatoru.
| Arnold Şvartsenegger | |
|---|---|
| ing. Arnold Alois Schwarzenegger | |
 2012-ci il, beynəlxalq San Diyeqo Komikslər festivalı | |
| Doğum adı | Arnold Alois Şvartsenegger |
| Doğum tarixi | 30 iyul 1947[1][2][…] (77 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Vətəndaşlığı |
 Avstriya, ABŞ |
| Həyat yoldaşı | Mariya Ouinqs Şrayver |
| Atası | Qustav Karl oğlu Şvartsenegger (d. 1907- ö. 1972) |
| Anası | Aureliya Yardni (d. 1922- ö. 1998) |
| Fəaliyyəti | bodibilder, aktyor, rejissor, prodüser, iş adamı, sərmayəçi, siyasətçi |
| Fəaliyyət illəri | 1969-cu ildən |
| Təhsili |
|
| Boyu | 1,88 m |
| Çəkisi | 113 kq |
| Mükafatları |
  |
| IMDb | ID0000216 |
 |
|
| schwarzenegger.com | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
redaktəArnold Alois Şvartsenegger (almanca Arnold Alois Schwarzenegger) 30 iyul 1947-ci ildə Avstriyanın Qrats şəhəri yaxınlığında yerləşən Tal kəndində anadan olub. Polis zabiti olan atası Qustav, 1938-ci ildən Nasional-Sosialist partiyasının üzvü idi.
Atası Qustav oğlunu futbolçu kimi görmək istəyirdi. Arnold isə uşaqlıqdan bəri ağırlıq qaldırma ilə məşğul olurdu. 1965-ci ildə Arnoldu hərbi xidmətə çağırırlar. Elə həmin ildə o bodibildinq üzrə "Mister Avropa" yarışmasında iştirak etmək üçün özbaşına hərbi hissəni tərk edir və həmin yarışmada iştirak edərək qalib gəlir. İki il sonra isə, o dünyanın ən gənc "Mister Olimpiya" titulunu qazanmış idmançı olur. Sonradan o bu titulu daha 4 dəfə əldə edir.
21 yaşı tamam olanda Arnold ABŞ-yə köçür. Bodibildinq məşqlərini burada da davam etdirir. O burada həmçinin Viskonsin Universitetində təhsil alır və 1979-cu ildə biznes və beynəlxalq iqtisadiyyat üzrə dərəcə alır. İdmandan gələn gəlirlərlə o daşınmaz əmlak alır və bodibilderlər üçün məşq alətləri satan şirkət açır. 22 yaşında isə artıq milyonçu olur.
1987-ci ildə Maria Şrayver ilə ailə həyatı qurub. 4 uşağı var. Arnold ürəyində 2 əməliyyat keçirmişdir və sağlamlığı ilə bağlı olaraq daima narahatdır. Rəqabətli karyerasının ardınca Arnold bir sıra kitablar yazdı. Onlardan ən populyarları bodibildinq üzrə kitablardır: “Bodibildinqin Yeni Ensiklopediyası”[4], “Bodibildinqin inkişafı”[5] və fərdi təlim proqramları toplusu[6]. 2023-cü ildə “Köməkçi ol” kitabı nəşr olundu. Həyatın yeddi qaydası"[7]
Atasının təsiri altında Arnold Şvartsenegger futbolla məşğul olsa da, sonralar bodibildinqə üstünlük verib. Kaliforniyanın 38-ci qubernatoru, respublikaçı Arnold Schwarzenegger düz yeddi dəfə “Mister Olimpiya” titulunu qazanıb. Onun IQ-sü 135-dir. Arni bir zamanlar hərbi xidmətdə olarkən sürücü-mexaniki olduğu М47 tankını Avstriya hökumətindən 1,4 milyon dollara alaraq, Amerikaya gətirib. Əvvəlcə tankı muzeyə versə də, sonradan geri götürərək evinə yaxnın ərazidə quraşdırıb. Т800 filmindəki Terminator obrazına görə Arnold Schwarzenegger qonorar olaraq Gulfstream III təyyarəsini alıb. 1991-ci ildə ekranlaşdırılan “Terminator-2 : Qiyamət günü” filmindəki baş roluna görə onun aldığı qonorar 12 milyon dollar olub. Film boyunca o, təxminən 700 söz işlədib. Beləliklə də Kaliforniyanın keçmiş qubernatorunun ağzından çıxan hər söz 17,143 dollarla qiymətləndirilib. Bu filmdən sonra o, bir daha mənfi obraz yaratmayacağına söz versə də, 1997-ci ildə “Betmen və Robin” filmində Mister Friz obrazını canlandırıb. Boyu 1 metr 88 santimetr olan Arnold Şvartsenegger bir filmə görə 30 milyon dollar qonorar alan ilk aktyordur. İlk dəfə ekranda o, azbüdcəli “Herakl Nyu-Yorkda” filmində görünüb. Onun ingiliscəsi o qədər bərbad olub ki, Arninin yaratdığı qəhrəmanı ayrı aktyor səsləndirib. Onun soyadı alman dilindən tərcümədə qara əkinçi deməkdir. Çətin tələffüz edilən soyadından müvəqqəti imtina edərək, öz kinokaryerasına Arnold Stronq yəni güclü ləqəbi ilə başlayıb. 30 yaşında artıq milyonçuya çevrilən Arnold uğurlu yatırımlar etməklə daha da varlanıb. 21 yaşında Amerikaya gələrəkən ingiliscə güclə danışan Arnolda Hollivudu fəth etməyə heç nə mane ola bilməyib. 2002-ci ildə onun doğma şəhəri Qrasda Terminatora heykəl qoymaq istəyiblər. Lakin layihəyə Arnoldun öz şəxsi istəyi əsasında xitam verilib. Buna baxmayaraq, həmin şəhərdə onun adını daşıyan stadion var. 2004-cü ildə Havay adalarında istirahət edən Schwarzenegger dənizdə batan adamı xilas edib.
Karyerası
redaktə
22 yaşında o özünü aktyor kimi sınamaq qərarına gəlir və Hollivuda üz tutur. Prodüsserlərin Arnoldun xarici görünüşü və bədən quruluşundan xoşları gəlsə də, onun soyadının çətin səslənməsi onları "Herkules Nyu-Yorkda" (Hercules In New-York) filmində onun adı və soyadını Arnold Stronq kimi qeyd etmələrinə səbəb olmuşdu. 1976-cı ildə çəkildiyi "Ac Qal" (Stay Hungry) filmindəki roluna görə o perspektivli aktyor nominasiyasında "Qızıl Qlobus" mükafatına layiq görülmüşdü. İlk ciddi filmləri 1982-ci ildə çəkildiyi Barbar Konan (film, 1982) (Conan the Barbarian) və 1983-cü ildə çəkildiyi Dağıdıcı Konan (Conan the Destroyer) filmləri olmuşdu. İlk böyük uğuru isə 1984-cü ildə rejissor Ceyms Kemeronun çəkdiyi "Terminator" (The Terminator) filmi olmuşdur. Büdcəsinin az olmasına baxmayaraq film kasset kirayəsində uzun müddət birinci yeri tutmuşdur. Bundan sonra o 1985-ci il "Kommando" (Commando), 1987-ci ildə isə "Yırtıcı" (The Predator) və "Qaçan Adam" (The Running Man) kimi filmlərdə tənha super-qəhrəman kimi çəkilmişdir.
Arnold özünü komediya filmlərində sınamaqdan da çəkinməmişdir. 1988-ci ildə çəkildiyi "Əkizlər" (The Twins) filmində onun tərəf müqabili Denni DeVito olmuşdur. Bundan sonra Arnold periodik olaraq 1990-cı ildə "Uşaq Bağçası Polisi" (Kindergarten Police), 1994-cu ildə "Junior" (Junior), "Doğru Yalanlar" (True Lies) kimi bu növ filmlərdə çəkilmişdir.
1991-ci ildə Ceyms Kemeron tərəfindən çəkilən "Terminator 2: Axirət günü" (Terminator 2 – Judgement Day) filmi olduqca böyük uğur və 4 Oskar mükafatı qazanmışdır.
Onun filmləri arasında uğur qazanmayan 1997-ci ildə çəkilən "Betmen və Robin" (Batman and Robin) və 1993-cü ildə çəkilən "Son Kino Qəhrəmanı" kimi filmlər də olmuşdur (Last Action Hero).
Filmoqrafiya
redaktə| İl | Film | Rolu | Qeydlər |
|---|---|---|---|
| 1969 | Herakl Nyu-Yorkda (Hercules in New York) | Herakl | |
| 1973 | Uzun Sürən Vidalaşma (The Long Goodbye) | Lal-kar qatil | |
| 1974 | Xoşbəxt İldönümü və Vidalaşma (Happy Anniversary and Goodbye) | Riko | |
| 1976 | Ac qal (Stay Hungry) | Co Santo | |
| 1977 | Dəmir Şişirtmək (Pumping Iron) | Özü | |
| 1979 | Yaramaz (The Villain) | Yaraşıqlı Qərib | |
| 1979 | Zibil Ovu (Scavenger Hunt) | Lars, Məşqçi | |
| 1980 | Ceyn Mensfild hekayəsi (The Jayne Mansfield Story) | Miki Hargitay | |
| 1982 | Barbar Konan (Conan the Barbarian) | Konan | |
| 1984 | Dağıdıcı Konan (Conan the Destroyer) | Konan | |
| 1984 | Terminator | Terminator (T-101) | |
| 1985 | Kürən Sonya (Red Sonja) | Kalidor | |
| 1985 | Kommando (Commando) | Con Matriks | |
| 1986 | Xam sövdələşmə (Raw Deal) | Mark Kaminski | |
| 1987 | Yırtıcı (Predator) | Mayor Alan Şeffer | |
| 1987 | Qaçan adam (The Running Man) | Ben Riçards | |
| 1988 | Qırmızı İsti (Red Heat) | Kapitan İvan Danko | |
| 1988 | Əkizlər (Twins) | Yulius Benedikt | |
| 1990 | Hər Şeyi Yada Salmaq (Total Recall) | Duqlas Kvayd/Hauser | |
| 1990 | Uşaq Bağçası Polisi (Kindergarten Cop) | Xəfiyyə Con Kimbl | |
| 1991 | Terminator 2: Axirət günü (Terminator 2: Judgment Day) | Terminator (T-800) | |
| 1993 | Son kino qəhrəmanı (Last Action Hero) | Cek Sleitr/Özü | |
| 1994 | Gerçək yalanlar (True Lies) | Harri Tasker | |
| 1994 | Cunior (Junior) | Dr. Aleks Hesse | |
| 1994 | Berettanın adası (Beretta's Island) | Özü | (epizodik) |
| 1996 | Yolboyu zəng səsi (Jingle All the Way) | Houard Lənqston | |
| 1996 | Təmizləyici (Eraser) | ABŞ marşallı Con 'Təmizləyici' Kruger | |
| 1997 | Batman & Robin | Mr. Friz/Dr. Viktor Frays | |
| 1999 | Dünyanın sonu (The End of Days) | Yerixo Keyn | |
| 2000 | 6-cı gün (The 6th Day) | Adam Gibson/Adam Gibsonun klonu | |
| 2001 | Dr. Dulittl 2 (Dr. Dolittle 2) | Ağ Canavar | (səsləndirmə) |
| 2002 | Ziyanın əvəzlənməsi (Collateral Damage) | Qordi Bruyer | |
| 2003 | Ötmə (Rundown) | Bar Sahibi | (epizodik) |
| 2003 | Terminator 3:Maşınların üsyanı (Terminator 3: Rise of the Machines) | Terminator (T-850 Model 101) | |
| 2004 | Dünya ətrafında 80 günə (Around the World in 80 Days) | Şahzadə Hapi | |
| 2005 | Uşaq və mən (The Kid & I) | Özü | (epizodik) |
| 2008 | Krudun oyandırılması (Crood Awakening) | Krud | (səsləndirmə) |
| 2009 | Terminator: Xilasetmə Gələcək Başlayır (Terminator Salvation: The Future Begins) | Terminator (T-850 Model 101) | (epizodik) |
| 2010 | Qabağıalınmazlar (The Expendables) | Trenç | (epizodik) |
| 2010 | Qabağıalınmazlar 2 | Trenç | |
| 2013 | Qəhrəmanın dönüşü (The Last Stand) | Rey Ouens | |
| 2013 | Qaçış planı (Escape Plan) | Emil Rottmayer/Viktor Manheym | |
| 2014 | Təxribat (Sabotage) | Con Uorton | |
| 2014 | Qabağıalınmazlar 3 | Trenç | |
| 2015 | Terminator: Yaranma (Terminator Genisys) | Terminator | |
| 2017 | Aqibət (Aftermath) | Roman Melnyk | |
| 2017 | Killing Gunther | Robert "Gunther" Bendik | |
| 2018 | Viy 2: Journey to China | James Hook | |
| 2019 | Terminator 6 | T-800 "Model 101" |
Siyasətçi həyatı
redaktə
Arnold Şvartseneggerin həyat yoldaşı olan Mariya Şrayver ABŞ-nin keçmiş prezidenti olan Con Keneddinin qohumudur. ABŞ Demokratik partiyasının üzvü olan Mariya ilə evlilik onu partiyanın elitası ilə yaxınlaşdırmışdır. Amma Şvartsenegger özü Respublikaçılar Partiyasını dəstəkləyir və 1980-ci ildən ABŞ-nin siyasi həyatında aktiv iştirak edir. ABŞ-nin keçmiş prezidenti olan ata Corc Buş onu bədən tərbiyəsi və idman üzrə prezident şurasının sədri təyin etmişdi. 2002-ci ildə Şvartsenegger məktəblilərin sinifdənxaric məşğələlərinin keçirilməsi üzrə qanun layihəsinin inisiatoru olmuşdu. 2003-cü ildə Şvartsenegger Kaliforniya ştatının qubernatoru vəzifəsi uğrunda mübarizə aparacağını bildirmişdi. O intensiv seçkiqabağı kompaniya keçirmiş və 8 oktyabr tarixində keçirilmiş növbədənkənar seçkilərdə qalib gəlmişdi. Seçkiqabağı kompaniya ərəfəsində Şvartseneggerin rəqibləri ona qarşı informasiya mübarizəsi apararaq, onu qadınlarla kobud rəftarda, narkotik və steroid maddələrin istifadəsində və nasizm ideologiyasına olan simpatiyada günahlandırmışdılar. Qadınlarlarla olan kobud münasibətinə görə üzr istəyən aktyor, nasizmlə bağlı yayılan şayiələri inkar etmişdi. Buna dəlil kimi isə o mütəmadi olaraq yəhudi təşkilatlarına etdiyi bağışları göstərmişdi. 2006-cı ildə Kaliforniya qubernatoru vəzifəsi uğrunda təkrar seçkilər keçirildi. 7 noyabr 2006-cı ildə Arnold Şvartsenegger öz əsas rəqibi olan ştatın maliyyə naziri Fil Encilaydes üzərində qələbə çalaraq əsaslı olaraq Kaliforniya ştatının qubernatoru vəzifəsinə keçdi.
Arnold Şvartsenegger Respublikaçıları dəstəkləyən çox az saylı aktyorlardan biridir. Amma o, bir çox məsələlərdə öz partiyadaşlarına nisbətən daha liberal mövqeyə malikdir. Bunlara abort etmə hüququ, odlu silahlar üzərində nəzarət, eynicinsli insanların nigahı və s. aiddir. Amma qubernator olduqdan sonra o, eynicinsli insanların nigahının qeydə alınmasına qadağa qoymuşdu. ABŞ konstitusiyasına əsasən Şvartsenegger Avstriyada anadan olduğuna görə prezident seçilə bilməz. Şvartsenegger özü bu qanun ilə narazıdır və bu qanuna lazımi düzəlişlər edilməsini lazım bilir.
Mənbə
redaktə- Arnold Schwarzenegger (ing.)
- Office of Governor Arnold Schwarzenegger Arxivləşdirilib 2011-03-03 at the Wayback Machine (ing.)
- Arnold Schwarzenegger Museum (alm.)
- ↑ 1 2 Arnold Schwarzenegger // filmportal.de. 2005.
- ↑ 1 2 Arnold Schwarzenegger // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- ↑ 1 2 https://g1.globo.com/Noticias/Mundo/0,,MUL1383296-5602,00-ARNOLD+SCHWARZENEGGER+VISITA+SUA+ANTIGA+CASA+NA+AUSTRIA.html.
- ↑ "The New Encyclopedia of Modern Bodybuilding : The Bible of Bodybuilding, Fully Updated and Revised".
- ↑ "Arnold: The Education of a Bodybuilder". 2024-02-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-07-03.
- ↑ "Індивідуальна Програма Тренувань". 2023-09-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-07-03.
- ↑ "Be Useful: Seven Tools for Life by Arnold Schwarzenegger review – self-help tips that are more gain than pain".