Azərbaycan muzeylərinin siyahısı
Azərbaycan muzeyləri — Azərbaycan ərazisindəki muzeylər.[1],[2],[3]
Haqqında
redaktə- Hazırda Azərbaycanda 201 muzey fəaliyyət göstərir: bunlardan 14-ü incəsənət, 7-si ədəbiyyat, 12-si tarix, 68-i tarix-diyarşünaslıq, 5-i döyüş şöhrəti, 43-ü ev, 52-si Heydər Əliyev muzeyləridir.[4]
- Eyni zamanda Milli Elmlər Akademiyası sistemində, digər nazirlik və təşkilatların nəzdində müxtəlif profilli və şəxsi muzeylər fəaliyyət göstərir. Həmin muzeylər sırasında Azərbaycan Dövlət İncəsənət Muzeyini, Azərbaycan Tarix Muzeyini, Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyini, Azərbaycan Xalça Muzeyini, Cəfər Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyini, Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyini və Azərbaycan İstiqlal Muzeyini göstərmək olar.
- İlk muzey Bakıda 1920-ci ildə, ilk memorial muzey isə Şəkidə 1938-ci ildə yaradılıb. AMEA-nın Tarix muzeyi ötən əsrin 20-ci illərindən millətin ixtiyarına verilib. Bu muzey məşhur Bakı milyonçusu Hacı Zeynalabdin Tağıyevin mülkündə yerləşir.
Muzeylər
redaktə- Azərbaycan muzeyi
- Arxeologiya və Etnoqrafiya Muzeyi
- Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
- Azərbaycan Milli Xalça Muzeyi
- Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyi
- Azərbaycan İstiqlal Muzeyi
- Azərbaycan Dövlət Din Tarixi Muzeyi
- Azərbaycan Dövlət Dini Tarixi Muzeyi
- Respublika Dövlət Kənd Təsərrüfatı Muzeyi
- Azərbaycan Dövlət Rəsm Qalereyası
- Azərbaycan Geologiya Muzeyi
- Azərbaycan İstiqlal Muzeyi
- Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
- Azərbaycan Respublikası Milli Təhsil Muzeyi
- Azərbaycan Tarix Muzeyi
- Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyi
- Azərbaycan Tibb Muzeyi
- Ağdam Çörək Muzeyi
- C. Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi
- Azərbaycan Dövlət Qarabağ Tarixi Muzeyi
- Həsən bəy Zərdabi adına Təbiət Tarixi Muzeyi
- İçərişəhər Muzey Mərkəzi
- Qala Əntiq Əşyalar Muzeyi
- Qala Arxeoloji-Etnoqrafik Muzey Kompleksi
- Qobustan dövlət tarixi-bədii qoruğu
- Quba Soyqırımı Memorial Kompleksi
- Lətif Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyi
- Lerik Uzunömürlülər Muzeyi
- Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu
- Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi
- Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyinin Numizmatika Fondu
- Miniatür Kitab Muzeyi
- Muzey Mərkəzi
- Nizami Gəncəvi adına Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyi
- Nizami Gəncəvi Muzeyi
- Olimpiya Muzeyi
- Pirəbədil Tarix Muzeyi
- Suraxanı tanker-muzeyi
- Rəngkarlıq muzeyi
- Rinay Malakofauna Muzeyi
- Rüstəm Mustafayev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət Muzeyi
- Şəki Xalq Tətbiqi Sənəti Muzeyi
- “Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi” Dövlət Tarix-Memarlıq qoruq-muzeyi
- Vəcihə Səmədova adına sərgi salonu
Xatirə muzeyləri
redaktəTarix-Diyarşünaslıq muzeyləri
redaktə- Abşeron Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Ağdam Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Ağdaş Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Ağcabədi Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Ağsu Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Ağstafa Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Astara Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Azərbaycan Dövlət Din Tarixi Muzeyi
- Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyi
- Balakən Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Babək Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Bərdə Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Biləsuvar Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Beyləqan Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Cəbrayıl Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Cəlilabad Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Culfa Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Daşkəsən Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Füzuli Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Gəncə Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Göygöl Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Goranboy Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Gədəbəy Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Göyçay Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Hacıqabul Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Xaçmaz Tarix-Diyarşünaslıq Мuzeyi
- Xoylu Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Xankəndi Şəhər Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- İmişli Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- İsmayıllı Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Kürdəmir Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Lahıc Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Lerik Tarix-Diyarşünaslıq Мuzeyi
- Lənkəran Tarix-Diyarşünaslıq Мuzeyi
- Masallı Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Mingəçevir şəhərinin Tarixi Muzeyi
- Kəngərli Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Sədərək Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Ordubad Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Naftalan Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Neftçala Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Kəlbəcər Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Qax Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Qazax Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Qəbələ Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Quba Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Qusar Tarix-Diyarşünaslıq Мuzeyi
- Qubadlı Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Salyan Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Saatlı Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Sumqayıt Tarix Muzeyi
- Sabirabad Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Şabran Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Şamaxı Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Şahbuz Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Şəmkir Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Şəki Xalq Tətbiqi Sənəti Muzeyi
- Şəki Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Şirvan Şəhər Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Şuşa Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Tovuz Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Tərtər Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Masallı Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Mingəçevir şəhərinin Tarixi Muzeyi
- Neftçala Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Oğuz Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Ucar Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Yaloba Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Yevlax Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Yardımlı Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Zaqatala Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Zəngilan Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
Ev-Muzeyləri
redaktə- Abdulla Şaiqin Ev-Muzeyi
- Abbasqulu Ağa Bakıxanovun Ev-Muzeyi
- Bəxtiyar Vahabzadənin ev-muzeyi
- Bülbülün ev-muzeyi (Bakı)
- Bülbülün ev-muzeyi (Şuşa)
- Cəlil Məmmədquluzadənin Ev-Muzeyi
- Cəlil Məmmədquluzadənin Ev-Muzeyi (Naxçıvan)
- Cəfər Cabbarlının Ev-Muzeyi
- Əzim Əzimzadənin Ev-Muzeyi
- Həzi Aslanovun Ev-Muzeyi
- Hüseyn Arifin Ev-Muzeyi
- İsrafil Məmmədovun Ev-Muzeyi
- İsmayıl Dağıstanlının Xatirə Ev-Muzeyi
- Qara Qarayevin Ev-Muzeyi
- Qurban Primovun Ev-Muzeyi
- Leopold və Mstislav Rostropoviçlərin ev-muzeyi
- Lermontovun ev-muzeyi (Qusar)
- Maqsud Şeyxzadənin ev muzeyi
- Məmməd Səid Ordubadinin Ev-Muzeyi (Bakı)
- Mir Cəlal Paşayevin Ev-Muzeyi
- Mirzə Ələkbər Sabirin Ev-Muzeyi
- Mirzə Fətəli Axundzadənin Ev-Muzeyi (Şəki)
- Niyazinin ev-muzeyi
- Rəşid bəy Əfəndiyevin Ev-Muzeyi
- Səttar Bəhlulzadənin Ev-Muzeyi
- Sabit Rəhmanın Ev-Muzeyi
- Tahir Salahovun ev-muzeyi
- Səməd Vurğunun Ev-Muzeyi
- Üzeyir Hacıbəylinin ev-muzeyi (Bakı)
- Üzeyir Hacıbəyovun ev-muzeyi (Şuşa)
- Vaqif Mustafazadənin ev-muzeyi
Ermənistanın işğalı altında qalan ev-muzeyləri
redaktə- Maddi-mənəvi xəzinəmiz sayılan neçə-neçə tarixi abidəmiz, muzeylərimiz işğalçı erməni quldurları tərəfindən zəbt edilərək ya qarətə, ya da dağıntıya məruz qalmışdır. İşğal olunmuş ərazilərdə 762 mədəniyyət abidəsi və 1431 mədəniyyət müəssisəsi qalıb. Erməni faşistləri 22 muzeyi, 4 rəsm qalereyasını yoxa çıxarıblar.
- 1988-ci ildən başlayaraq erməni təcavüzü nəticəsində 100 mindən artıq əşyanın toplandığı 22 muzey işğal olunmuş ərazidə qalıb. Qarət edilmiş muzeylərdə Azərbaycan xalqının tarixi və mədəniyyəti ilə bağlı qiymətli əşyalar, rəsm və heykəltəraşlıq əsərləri, dünya şöhrətli Azərbaycan xalçaları, xalça məmulatları, Azərbaycanın görkəmli şəxsiyyətlərinin xatirə əşyaları və digər eksponatlar toplanmışdı.
- Bu muzeylərdə qorunub saxlanılan eksponatlar ermənilər tərəfindən ərazidən çıxarılıb. Təkcə Şuşa şəhərində 8 muzey fəaliyyət göstərirdi. Dövlət Qarabağ Tarixi Muzeyi, peşəkar Azərbaycan musiqisinin banisi, bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun ev-muzeyi, vokal sənətimizin əsasını qoyan Bülbülün memorial muzeyi, görkəmli musiqiçi və rəssam Mir Mövsün Nəvvabın xatirə muzeyi, Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Muzeyinin Şuşa filialı, Şuşa tarix muzeyi, Ağdam Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi, Qubadlı Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi, Zəngilan Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi, görkəmli musiqiçi Qurban Primovun Ağdam rayonundakı xatirə muzeyi, Cəbrayıl, Füzuli, Xocalı rayonlarının tarix-diyarşünaslıq muzeyləri tamamilə qarət edilib. Keçmiş SSRİ-də yeganə olan Ağdam Çörək Muzeyi şəhərin bombalanması zamanı tamamilə yerlə-yeksan olub[4]
Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə yaradılmışdır
redaktəHeydər Əliyev respublikada muzeylər şəbəkəsinin genişləndirilməsini, onun maddi-texniki bazasının gücləndirilməsini daim diqqətdə saxlayıb. Azərbaycan mədəniyyətinin Üzeyir Hacıbəyli, Hüseyn Cavid, Cəlil Məmmədquluzadə, Məmməd Səid Ordubadi, Cəfər Cabbarlı, Bülbül, Səməd Vurğun, Niyazi və digər nəhəng simalarının memorial-xatirə, mənzil, bölgələrdə tarix-diyarşünaslıq muzeyləri məhz ulu öndər Heydər Əliyevin şəxsi təşəbbüsü sayəsində yaradılıb.[5]
Həmçinin bax
redaktəXarici keçidlər
redaktə- "Azərbaycanın muzey dünyasını kəşf edin". museum.az. İstifadə tarixi: 27.01.2021.
- "Bakıda getməli olduğunuz 10 muzey". oxu.az. İstifadə tarixi: 27.01.2021.
- "Beynəlxalq Muzeylər Günü, Azərbaycan muzeyləri və..." anl.az. İstifadə tarixi: 27.01.2021.
- "Azərbaycan muzeyləri milli özünəməxsusluğumuzu dünyaya təcəssüm etdirir". anl.az. İstifadə tarixi: 27.01.2021.
İstinadlar
redaktə- ↑ "/Azərbaycan muzeyləri". www.ulduztourism.com. 2022-03-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27.01.2021.
- ↑ "MUzeylər". portal.azertag.az. 2021-09-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27.01.2021.
- ↑ "Ölkə muzeylərinin siyahısı". mct.gov.az. 2022-03-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27.01.2021.
- ↑ 1 2 18 may — Beynəlxalq Muzeylər Günüdür [ölü keçid]
- ↑ "Ulu öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə yaradılmış muzeylər milli özünəməxsusluğumuzu dünyaya təcəssüm etdirir" (az.). AZƏR TAC. 18.05.2021. 2022-07-05 tarixində arxivləşdirilib.