Ermənistan Krallığı (antik)
Bu məqalənin bəzi məlumatlarının mənbəsi göstərilməmişdir. Daha ətraflı məlumat üçün məqalənin müzakirə səhifəsinə baxa və məqaləyə uyğun formada mənbələr əlavə edib Vikipediyanı zənginləşdirə bilərsiniz. |
Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. Lütfən, məqaləni ümumvikipediya və redaktə qaydalarına uyğun şəkildə tərtib edin. |
Ermənistan Krallığı - Pəhləvi əsilli Artaşeslər və Arşakilər sülalələrinin hakimiyyətindəki torpaqları nəzərdə tutan termin. Günümüzdə Erməni Ekspansiyasını vurğulmaq üçün istifadə edilən termin.
Մեծ Հայք Metz Hayk Ermənistan Krallığı | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| e.ə. 331–b.e. 428 | |||||||||||
 Artaşes sülaləsinin bayrağı | |||||||||||
 İmperiya II Tiqranın işğallarından sonra | |||||||||||
| Statusu | II Tiqranın hakimiyyət dövründə imperiya | ||||||||||
| Paytaxtı | Tiqranakert | ||||||||||
| Rəsmi dilləri | Ermənicə | ||||||||||
| Dini | Atəşpərəstlik | ||||||||||
| İdarəetmə forması | mütləq monarxiya | ||||||||||
| Tarixi | |||||||||||
• Yaranması | e.ə. 331 | ||||||||||
• Süqutu | b.e. 428 | ||||||||||
| Ərazisi | |||||||||||
• Ümumi | 500,000 km2 | ||||||||||
| |||||||||||
Mənbələrə görə "Böyük Ermənistan" ifadəsi iki mənada işlədilir: coğrafi və siyasi mənalarda. Həmin ifadəni coğrafi mənada 1800-cü ildə erməni keşişləri ortaya atmışdır. O dövrdə III Antiox Selevki Ararat çarlığını işğal edərək həmin ərazini Ermənistanın əsas ərazisi ilə (Van gölü ətrafı) birləşdirmiş, “Böyük Ermənistan” ifadəsi də o vaxt yaranmışdı. Yəni indiki ermənilərin (haylar) (həqiqi ermənilər-ərmənlər və ya armanlar qədim türk tayfalarıdırlar və əslində “Böyük Ermənistan” da indiki ermənilərin-hayların qurduğu bir dövlət deyildi. Haylar bu əraziyə daha sonrakı tarixi dövrlərdə Şimali Fərat hövzəsindən gəlmişdi) iddia etdikləri kimi “Böyük Ermənistan” heç də dənizdən-dənizə (Aralıq, Qara və Xəzər dənizləri) olmamışdır. “Kiçik Ermənistan” (Van gölü ətrafı) ifadəsini də erməni keşişləri ortaya atmışdır). Üçkilsədəki alban əlyazmaların təhrif etməklə ermənilər çox yalanlar yayırlar. Böyük sözünü ermənilər sovet dövründə tarixi və coğrafi sənədlərə rus xəritələrinə əlavə etməklə 1956-cı ildən başlayıblar.
Selevkilər dövlətinə tabe idi. Antiox Artaksi (qədim türkcə (ermənilərin iddiasına görə qrabarca) Artaşes) sülaləsinin başçısını “Böyük Ermənistan” strateqi təyin etmişdi. Beləliklə, “Kiçik Ermənistan”a nisbətən daha böyük Ermənistan yaranır. “Böyük Ermənistan” ifadəsi siyasi anlayış kimi e.ə. II-I əsrlər üçün, Artaşesin və II Tiqranın hakimiyyət başında olduqları və “Böyük Ermənistan”ın öz qüdrətinin ən yüksək zirvəsinə çatdığı dövr üçün xarakterikdir. Buna görə də “Böyük Ermənistan” ifadəsi yalnız e.ə. II-I əsrlərdə həm coğrafi, həm də siyasi ifadə kimi haradasa özünü doğruldur. Ancaq II Tiqran imperiyasının süqutundan sonra, yəni e.ə. 65-ci ildə “Böyük Ermənistan” da öz ömrünü başa vurdu və Ermənistan ərazicə yalnız Ərmən yaylası hüdudlarında qaldı. Coğrafi mənada isə bu ifadə erkən orta əsrlərə qədər işlədildi. Antik Ermənistan krallığının mərkəzi şəhəri Tiqranakert olmuşdur.
MənbəRedaktə
- Fəridə Məmmədova – Qafqaz Albaniyasının siyasi tarixi və tarixi coğrafiyası. Bakı: 1993.
- Fəridə Məmmədova- Kavkazskie Albaniya i Albanı.
- Əziz Ələkbərli – Qədim Türk oğuz yurdu-Ermənistan