Dövlət dini
Dövlət dini (sinonim rəsmi din) — rəsmi statusu müvafiq dövlət tərəfindən təsdiq edilmiş din. Dövlət dini olmayan dövlətləri dünyəvi və ya sekulyar dövlətlər adlandırırlar.
Dövlət dininin atributlarıRedaktə
Müasir dövrdə vəziyyətRedaktə
Harvard Universitetinin 2000-ci ilə olan məlumatlarına görə 188 dövlətdən 75-i bu və ya digər dini özlərinin rəsmi dini elan etmiş, 113 ölkənin isə rəsmi dini olmamışdır [1][2].
Rəsmi dini olan dövlətlərRedaktə
XristianlıqRedaktə
KatoliklikRedaktə
- Argentina
- Vatikan (teokratiya)
- Dominikan Respublikası
- Kosta-Rika
- Lixtenşteyn
- Malta
- Monako
- Salvador
- San-Marino
- İsveçrə (bəzi kantonları)
ProtestantlıqRedaktə
KalvinizmRedaktə
- Şotlandiya. İngilis monarxı bu kilsənin başçısı yox, yalnız üzvüdür.
- İsveçrə (bəzi kantonları)
LüteranlıqRedaktə
- Finlandiyada kilsə və dövlət arasında münasibətlər xüsusi razılaşmalar ilə tənzimlənir. Kilsənin fəaliyyətinə dair xüsusi qanunvericilik mövcuddur. Kilsə xüsusi kilsə vergisi yığmaq hüququna malikdir (dövlət strukturlarının köməkliyi ilə könüllülük prinsipi əsasında toplanır). Amma hüquqi baxımdan Finlandiya Kilsəsi dövlət kilsəsi deyil.
- İsveçdə İsveç Kilsəsinin rəhbərinin kral olmasına baxmayaraq 2000-ci ildən kilsə dövlətdən ayrı fəaliyyət göstərir.
AnqlikanlıqRedaktə
- İngiltərə. Uelsin və Şimali İrlandiyanın dövlət kilsələri yoxdur.
PravoslavlıqRedaktə
- Yunanıstan
- Finlandiya. Finlandiyada pravoslav kilsəsinin statusu lüteran kilsəsinin statusu ilə analojidir.
Şərqi Avropanın bir çox ölkəsində pravoslav kilsəsinin xüsusi statusu qanunverici sənədlərlə təsbit edilmişdir, bununla belə bu dövlətlərdə "dövlət dini" söz birləşməsi işlənmir. Harvard Universitetinin tədqiqatlarında belə dövlətlər dövlət dini olan dövlətlər siyahısına aid edilir:
İslamRedaktə
SünnilikRedaktə
- Əlcəzair
- Əfqanıstan
- Bəhreyn
- Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri
- Bruney
- Fələstin
- İndoneziya
- İordaniya
- Komor adaları
- Liviya
- Maldiv adaları
- Mavritaniya
- Mərakeş
- Misir
- Qətər
- Səudiyyə Ərəbistanı
- Somali
- Sudan
- Tunis
- Türkiyə
ŞiəlikRedaktə
- İran (teokratiya)
- Azərbaycan
İbadilikRedaktə
BuddizmRedaktə
- Şri-Lankada ölkə konstitusiyası buddizmə "aparıcı yer" versə də, buddizm dövlət dini kimi tanınmayıb.[4]
Xüsusi variantlarRedaktə
TarixRedaktə
Qədim Dünyanın dövlət dinləriRedaktə
Orta Əsrlər dövrünün dövlət dinləriRedaktə
Yeni Dövrün dövlət dinləriRedaktə
Həmçinin baxRedaktə
İstinadlarRedaktə
- ↑ "(ing.) Robert J. Barro and Rachel M. McCleary, Which Countries Have State Religions? Harvard, 2005" (PDF). 2010-07-09 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-13.
- ↑ "Изложение результатов Барро/МакКлири по-русски (с ошибками)". 2008-02-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-13.
- ↑ Главной целью Христиан-демократическое движение Гиоргия Таргамадзе ставит придание православию статуса официально религии Грузии
- ↑ "The Constitution of Sri Lanka: Chapter II — Buddhism". 2016-03-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-13.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2011-10-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-13.
- ↑ "Nepal ends official rule of Hinduism. — Free Online Library". 2016-03-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-13.