Corc Berkli (12 mart 1685[1][2][…]14 yanvar 1753[1][2][…], Oksford, Böyük Britaniya krallığı[3]) — İngilis idealist filosofu.

Corc Berkli
George Berkeley
Doğum tarixi 12 mart 1685(1685-03-12)[1][2][…]
Vəfat tarixi 14 yanvar 1753(1753-01-14)[1][2][…] (67 yaşında)
Vəfat yeri
İstiqaməti empirizm
Əsas maraqları fəlsəfə, teologiya, təhsil, epistemologiya, metafizika, elmin fəlsəfəsi
Təsirlənib Con Lokk
İmza
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

redaktə

12 mart 1685-ci ildə doğulub.

1753-cü ildə vəfat edib.

Fəlsəfəsi

redaktə

Bir vaxtlar irland əsilli ingilis filosofu Corc Berkli (1685–1753) sübuta yetirmişdi ki, duyğularımıza təsir edən və çevrəmizdə var olan bu maddi aləm — yuxudur. Nə o özü, nə də başqaları sona qədər bu nəzəriyyəyə inanmayıblar. Danışırlar ki, bir gün Berkli həkim dostu Consonla birlikdə gəzintiyə çıxıbmış. Filosof özündən razı halda dostunun qarşısında öyünür: "Mən hamıya sübut eləmişəm ki, bu maddi dünyaya bel bağlamaq, inanmaq olmaz, çünki o, bir yuxu qədər keçicidir. Hələ ki, heç kəs bunun əksini sübut etməyə cürət etməyibdir".

Bu sözləri eşidən həkim Conson əyilib, yerdən bir daş götürür və onu zərblə dostu Berklinin ayağına vurur. Özündənrazı filosofun ağrıdan bağırdığının şahidi olan Conson soyuqqanlılıqla deyir: "Hə, bax, bu daş — son dərəcə realdır. Yuxu-filan deyilmiş!". Buna cavab olaraq Berkli qəhqəhə çəkib deyir: "Amma heç bu faktın özü də mənim nəzəriyyəmi alt-üst etmir. Ola bilsin ki, indicə qulağını çınladan bu bağırtını əslində sən öz yuxunda eşitdin. Bu ayağımdakı yaradan axan qanın nə dərəcədə gerçək, nə dərəcədə yuxu olduğunu isə sən mənə heç cür sübut edə bilməzsən".

Əsərləri

redaktə

Onun ən məşhur əsərləri "İnsani biliyin prinsipləri haqqında traktat" (Treatise on the Principles of Human Knowledge, 1710) və "Hilas və Filonus arasında üç söhbət" (Three Dialogues between Hylas and Philonous, 1713) əsərləridir.

İstinadlar

redaktə
  1. 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  2. 1 2 3 4 Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
  3. 1 2 Беркли Джордж // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.

Xarici keçidlər

redaktə