Deep Blue
11 may 1997-ci ildə IBM şirkətində yaradılmış şahmat superkompüteri olan Deep Blue şahmat üzrə dünya çempionu Harri Kasparov üzərində 3,5–2,5 hesabı ilə qələbə qazanmışdır. "Deep Blue" adı "Deep Thought" layihəsinin adı və IBM-ə verilən "Big Blue" ləqəbinin birləşməsindən götürülmüşdür.Daha sonra IBM-ə keçdi, burada ilk dəfə Deep Thought, sonra 1989-cu ildə yenidən Deep Blue olaraq adlandırıldı. Dünya çempionu Qarri Kasparovla ilk dəfə 1996-cı ildə altı oyunluq bir matçda oynadı və dörd oyunda ikiyə uduzdu. 1997-ci ildə təkmilləşdirildi və altı oyunluq təkrar matçda iki oyunda qalib gələrək üç heç-heçə edərək Kasparovu məğlub etdi. Deep Blue-nun qələbəsi süni intellekt tarixində əlamətdar hadisə hesab olunur və bir neçə kitab və filmin mövzusu olub.
Tarixi
redaktəKarnegi Mellon Universitetində doktorant olarkən Feng-hsiung Hsu ChipTest adı altında şahmat oynayan superkompüter hazırlamağa başladı. Maşın 1987-ci ildə Şimali Amerika Kompüter Şahmat Çempionatının qalibi oldu və Hsu və komandası 1988-ci ildə Deep Thought adlı bir varisi ilə davam etdi.1989-cu ildə doktorluq dərəcəsini aldıqdan sonra Hsu və Murray Campbell dünya şahmat çempionunu məğlub edə biləcək maşın yaratmaq layihəsini davam etdirmək üçün IBM Research şirkətinə qoşuldular.[1]Onların həmkarı Tomas Anantharaman maliyyə sənayesinə getməzdən əvvəl qısa müddət ərzində IBM-də onlara qoşuldu və onu proqramçı Artur Cozef Hoan əvəz etdi.IBM Research-də uzun müddət çalışan Cerri Brodi sonradan 1990-cı ildə komandaya qoşuldu.[2] 1997-ci ildə Chicago Tribune səhvən Deep Blue-nun United Airlines-a satıldığını bildirdi, bu, onun IBM-in əsas RS6000/SP2 sistemləri ilə fiziki oxşarlığına əsaslanan qarışıqlıqdır.[3]Bu gün Deep Blue-nu təşkil edən iki rəfdən biri daha əvvəl İnformasiya Əsri ilə bağlı eksponatda nümayiş etdirilən Milli Amerika Tarixi Muzeyində saxlanılır.[4]Digər raf isə 1997-ci ildə Kompüter Tarixi Muzeyi tərəfindən alınıb və İnqilab sərgisinin "Süni intellekt və robototexnika" qalereyasında nümayiş etdirilir.[5]Dərin Mavi haqqında bir neçə kitab yazılmışdır, bunlar arasında dərin mavinin arxasında: Deep Blue tərtibçisi Feng-hsiung Hsu tərəfindən Dünya Şahmat Çempionunu məğlub edən kompüterin qurulmasıdı.[6]
Ədəbiyyat
redaktə- Əliquliyev R. M., Salmanova P. M. İnformasiya cəmiyyəti: maraqlı xronoloji faktlar. Bakı: "İnformasiya Texnologiyaları" nəşriyyatı, 2013, 169 səh.
İstinadlar
redaktə- ↑ Hsu, 2002. səh. 92–95
- ↑ IBM. "Deep Blue – Overview". IBM Research. 12 December 2008 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 August 2008.
- ↑ Schmeltzer, John. "Deep Blue Skies: Ibm Helps Airline". Orlando Sentinel. 7 December 1997. Archived from the original on 11 May 2013.
- ↑ "Deep Blue Supercomputer Tower". National Museum of American History (ingilis). 2 February 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 February 2019.
- ↑ "Deep Blue II". Computer History Museum. 4 October 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 June 2020.
- ↑ (Hsu 2004)