Fərhad bəy Məlik-Aslanov

Fərhad bəy Məlik Aslan bəy oğlu Məlik-Aslanov (az. Fərhad bəy Məlik Aslan bəy oğlu Məlik-Aslanov; 15 iyun 1805, Tuğ, Qarabağ xanlığı – 1889, Tuğ, Şuşa qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya imperiyası) — Qarabağ atlı alayının zabiti, mülkədar, Hacı

Fərhad bəy Məlik-Aslanov
Doğum tarixi	15 iyun 1805
Doğum yeri	Tuğ, Qarabağ xanlığı
Vəfat tarixi	1889
Vəfat yeri	Tuğ, Şuşa qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya imperiyası
Həyat yoldaşı	Xatay xanım
Atası	Məlik Aslan bəy
Fəaliyyəti	hərbi qulluqçu
Mükafatları

Həyatı

Fərhad bəy 15 iyun 1805-ci ildə Dizaq mahalının Tuğ kəndində anadan olmuşdu. Qədim və nəcib Qarabağın zadəgan Məlik-Aslanovlar ailəsindəndir.
Mədrəsə təhsili almışdı. Şərq dillərini və rus dilini öyrənib.
Qarabağ atlı alayında xidmət edib. Poruçik rütbəsində olub.
Fərhad bəy Məkkəyə ziyarət edib, Hacı ünvanını daşıyıb.
Dövrünün şairləri ilə Hacı Fərhad bəyin yazışmaları var. Aşıq Pəri ilə dostluq edirdi. Onların ilişkiləri haqqında Qasım bəy Zakir Məhəmməd bəy Aşiqə yazırdı.
Həmçinin Fərhad bəy tanınmış rus şairi A.S. Puşkinlə görüşmüşdü. Puşkin ona şeir həsr etmişdi.

Hərbi karyerası

Rusiya–Osmanlı müharibəsi (1828–1829) zamanı qraf Paskeviç Qarabağ əyalətinin azərbaycanlı sakinlərindən ibarət 4 müsəlman süvari alayı və Kəngərli süvariləri yaradır. Fərhad bəy 1-ci müsəlman süvari (azərbaycanlı) alayında xidmət etməyə başladı. 1-ci müsəlman süvari Rayevskinin birləşmiş süvari briqadasının tərkibinə daxil oldu. Briqadanın tərkibində azərbaycanlı əsgərlər mühüm döyüş tapşırıqlarını uğurla yerinə yetirirdilər.

1829-cu ildə Puşkin fəal orduya qoşulmaq üçün Qafqaza dostu Raevskinin yanına gedir. Orada Puşkin Fərəculla bəylə görüşür və bir müddət sonra bu görüşü "Путешествии в Арзрум" (Ərzruma səyahət) əsərində təsvir edir. Şair Raevskinin briqadasında olduğu vaxt ərzində mayor Abbasqulu ağa Bakıxanov, kapitan Fərəcula bəy və poruçik Fərhad bəy obrazlarından yazmışdır. Fərhad bəyə isə Puşkin "Шеер I. Фаргат Беку" (Şeir I. Farqat Bəyə) adlı əlyazmasında "Из Гафиза" (Hafizdən) şeirini həsr etmişdir.

1829-ci ildə döyüş meydanlarında fərqləndiyinə və şücaətinə görə Fərhad bəy IV dərəcəli "Müqəddəs Anna" ordeni ilə təltif edilib.

Fərhad bəy igidliyinə görə 11 may 1830-cu ildə praporşik rütbəsini alıb.

1834-ci ilin noyabr ayında Varşavaya göndərilən Zaqafqaziya Müsəlman Süvari Alayının tərkibində Fərhad bəydə olmuş və poruçik rütbəsinə yüksəlmişdi.

Ailəsi

Həyat yoldaşı: Xatay xanım
Övladları: Mehdi bəy (1839, Tuğ – 1923, Tuğ), Cəfər Qulu bəy (1847, Tuğ –?), Aslan bəy (1853, Tuğ –?), Sadıx bəy (1855, Tuğ –?), Səlim bəy (1860, Tuğ –?), Maytaban xanım, Püstə xanım, Nobat xanım

Mükafatları

IV dərəcəli "Müqəddəs Anna" ordeni (1829)

Mənbələr

• Azərbaycan Respublikasının Dövlət Tarix Arxivi. F.24. Op.1. D.142.
  
• Azərbaycan Respublikasının Dövlət Tarix Arxivi. F.290. Op.23. D.15402.
  
• N. A. Cavanşir. Məlik-Aslanovların soyağacı haqqında, Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri, İkinci Buraxılış, Səda, Bakı, 2001, səh. 27 ISBN 5-86871-204-4
  
• E. E. İsmaylov. Məlik-Aslanovların şəcərəsinə aydınlıq gətirilməsi, Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri, Üçüncü Buraxılış. Bakı, "Adiloğlu" nəşriyyatı, 2001, səh. 164 ISBN 9952-25-001-0
  
• Ənvər Çingizoğlu. Qarabağ atlı alayı, "Soy" dərgisi, 7 (38), 2010. səh. 33–42.
• Ənvər Çingizoğlu. Məlik Yeqan və onun törəmələri. "Soy" elmi-kütləvi dərgi, 2011, № 3, səh. 23–34.
  
• Н. И. Ушаков. История военных действий в Азиатской Турции в 1828 и 1829 годах. Типография Эдуарда Праца и Ко. СПб. 1836. Часть вторая.
  
• Хаджи Мурат Ибрагимбейли. РОССИЯ И АЗЕРБАЙДЖАН В ПЕРВОЙ ТРЕТИ XIX ВЕКА (ИЗ ВОЕННО-ПОЛИТИЧЕСКОЙ ИСТОРИИ). Издательство «НАУКА» Главная редакция восточной литературы. Москва 1969.