Fəxri Xiyaban
I Fəxri Xiyaban — Bakı şəhərində Azərbaycan xalqına xidmətdə xüsusi fədakarlıq göstərmiş insanların bir qisminin dəfn olunduğu kütləvi məzarlıq.[1] Fəxri Xiyaban Azərbaycan SSRİ Nazirlər Sovetinin 27 avqust 1948-ci il sərəncamı ilə yaradılıb.[2] Hazırda Bakıda I və II fəxri xiyabanlar mövcuddur.
| Qəbiristanlıq | |
| I Fəxri Xiyaban | |
|---|---|
 Fəxri Xiyabanda güllər | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Şəhər |
 Bakı |
| Status | Xiyaban |
| Əsası qoyulub | 27 avqust 1948 |
| Dəfn sayı |
|
| Sahəsi | 0,05 km² |
| 40°21′42″ şm. e. 49°49′15″ ş. u. | |
|
|
|
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.svg)
TarixiRedaktə
Birinci Fəxri Xiyabanın salınması Mir Cəfər Bağırovun adı ilə bağlıdır.[3] 1948-ci il avqustun 27-də M.C.Bağırovun tapşırığı ilə Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti aşağıdakı qərarı qəbul etmişdir:[3]
- Bakı Şəhər İcraiyyə Komitəsinə (A.Buzdakov və T.Qasımov yoldaşlara) tapşırılsın ki, 1948-ci ildə ümumi dəyəri 180 min manat dəyərində Fəxri Xiyabanın tikintisinə başlasınlar və buraya Azərbaycanın böyük elm və incəsənət xadimlərindən 12-sinin qəbri köçürülsün (siyahı əlavə olunur), Fəxri Xiyabanın tikintisi 1949-cu ilin 1-ci yarısında başa çatdırılsın.
- Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti Yanında Arxitektura İşləri İdarəsinə təklif edilsin ki, bu il sentyabr ayının 20-dən gec olmayaraq, Azərbaycanın görkəmli elm və incəsənət xadimlərinin 12 nəfərinin qəbirüstü abidəsi daxil olmaqla, Fəxri Xiyabanın ilk model nümunəsini hazırlasın.
- Azərbaycan SSR Maliyyə Nazirliyinə bir vəzifə olaraq tapşırılsın ki, 1948-ci ildə Bakı Şəhər İcraiyyə Komitəsinə qəbirüstü abidə daşlarının hazırlanması məqsədilə neft çıxarılması üzrə vəsaitdən 90 min manat ayırsınlar, 1949-cu ildə də bu məbləğ nəzərdə tutulsun. Həmçinin Vidadinin qəbirüstü abidəsinin qoyulmasına Qazax rayon icraiyyə komitəsinə 15 min manat, Seyid Əzim Şirvaninin və Mirzə Ələkbər Sabirin qəbirüstü abidəsinin hazırlanması üçün Şamaxı rayon icraiyyə komitəsinə 30 min manat məbləğində vəsait ayrılsın.
- Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti Dövlət Plan Komitəsinə tapşırılsın ki, Fəxri xiyabanın tikintisi üçün Bakı Şəhər İcraiyyə Komitəsini lazım olan miqdarda sementlə təmin etsin.
Nazirlər Sovetinin sərəncamına əsasən 1948-49-cu illərdə Çəmbərəkənd və şəhər qəbiristanlığında dəfn olunmuş bir neçə mərhumun nəşi Fəxri Xiyabanda yenidən torpağa tapşırılmışdır.[3] 1948-ci ildə Fəxri Xiyabanın ilk sakinləri arasında Cəlil Məmmədquluzadə, Əbdürrəhimbəy Haqverdiyev, Həsən bəy Zərdabi, Nəcəf bəy Vəzirov, Hüseyn Ərəblinski, Süleyman Sani Axundov, Cabbar Qaryağdı, Rüstəm Mustafayev, Əzim Əzimzadə, Hüseynqulu Sarabski.[3] Mir Cəfər Bağırovun vaxtında ilk dəfə birbaşa çiyinlərdə Fəxri Xiyabana gətirilən 1948-ci il noyabrın 23-də Üzeyir Hacıbəyov olmuşdur.[3]
Azərbaycan SSR hökumətinin 1948-ci il 27 avqust tarixli sərəncamında göstərildiyi kimi, Fəxri xiyabının salınması xərcləri neft hasilatından əldə olunmuş gəlir hesabına, başqa sözlə, Neft Fondu hesabına həyata keçirilmişdi.[3]
Hazırda Bakıda Birinci, İkinci və Üçüncü Fəxri Xiyaban mövcuddur.
İkinci Fəxri XiyabanRedaktə
İkinci Fəxri Xiyaban "Yasamal Dağüstü - 1" qəbiristanlıq kompleksinə daxildir və Badamdar yaxınlığında yerləşir.[4]
QalereyaRedaktə
Yusif Səmədoğlunun Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Yusif Qasımovun Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
İbrahim Əbilovun Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Fikrət Əmirovun Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Məmməd Arazın Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Nəsibə Zeynalovanın Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Ziya Bünyadovun Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Qəmər Almaszadənin Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Süleyman Sani Axundovun Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Vasif Adıgözəlovun Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Ələsgər Ələkbərovun Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Şövkət Ələkbərovanın Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Əminə Dilbazinin Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Üzeyir Hacıbəyovun Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Şıxəli Qurbanovun Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Hüseyn Ərəblinskinin Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Rəşid Behbudovun Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Rəşid Məcidovun Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Məmməd Səid Ordubadinin Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Səməd Vurğunun Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Hacıbaba Hüseynovun Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
İsmət Qayıbovun Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Müslüm Maqomayevin Fəxri xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Cəlil Məmmədquluzadə və Həmidə Məmmədquluzadənin Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Osman Mirzəyevin Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Nəbi Xəzrinin Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Salahəddin Kazımovun Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Fariz Səfərovun Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
Nəcəfqulu Rəfiyevin Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
İlya Safonovun Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Həmçinin baxRedaktə
İstinadlarRedaktə
- ↑ "FƏXRI XIYABAN". www.azerbaijan.az. 2019-02-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 noyabr 2017.
- ↑ "Fəxri xiyabanda "yaşayanlar..." - FOTOSESSİYA". apa.az. 2016-09-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 noyabr 2017.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 "Mir Cəfərin məhkəməsi necə hazırlanmışdır". anl.az. 2022-03-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 noyabr 2017.
- ↑ "II Fəxri Xiyabandakı məşhurlar". kulis.lent.az. 2017-10-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 noyabr 2017.