Girdəyarpaq birgöz

Girdəyarpaq birgöz (lat. Ligustrum ovalifolium) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin zeytunkimilər fəsiləsinin birgöz cinsinə aid bitki növü.

Girdəyarpaq birgöz
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Klad: Asteridlər Klad: Lamidlər Dəstə: Dalamazçiçəklilər Fəsilə: Zeytunkimilər Triba: Oleeae Yarımtriba: Ligustrinae Cins: Birgöz Növ: Girdəyarpaq birgöz
Beynəlxalq elmi adı
Ligustrum ovalifolium Hassk.
Şəkil axtarışı ITIS   32977 NCBI   126436 EOL   579172

Təbii yayılması

Vətəni Yaponiya və Koreyadır. Fransa, İspaniya, İtaliya, Meksika, Kosta-Rika, Qvatemala, Honduras, Kanadanın Ontario əyaləti, ABŞ və Böyük Britaniyada yayılmışdır.

Botaniki təsviri

İsti rayonlarda həmişəyaşıl və ya yarımhəmişəyaşıl koldur. Hündürlüyü 3-4 m-dir. Qalın, ətli yarpaqların üstü yaşıl, alt tərəfi yaşıl-sarıdır. Yayın ortalarında çiçəkləyir, bol ağ çiçəklərinin güclü qoxusu vardır. Çiçəkləri süpürgəyə yığılmışdır. Onların dörd qıvrım ləçəkləri və iki hündür, sarı və ya qırmızı tozcuğu olan erkəkcikləri vardır və onların arasında alçaq dişicik yerləşir; çiçək mayalandıqdan sonra ləçəkləri və erkəkcikləri tökülür və dişicik borucuğun kasacığında qalır. Meyvələri çəyirdəkdir, bənövşəyidən qara rəngədək dəyişir. Əlverişli bitmə şəraitində hər koldan min meyvə yığmaq olar.

Ekologiyası

Torpağa tələbkar deyildir, şaxtaya, quraqlığa davamlıdır, lakin sərt şaxtalarda donmaya məruz qala bilər.

Azərbaycanda yayılması

Böyük və Kicik Qafqazda təbii halda yayılmışdır.

İstifadəsi

Girdəyarpaq birgöz növü dekorativ bitki kimi bir çox ölkələrdə geniş becərilir. Bəzi pulcuqlu qanadlı növlərin sürfələri tərəfindən qida bitkisi kimi istifadə edilir. Bitkinin bütün hissələri zəhərlidir.