Hemşinlilər

Hemşinlilər — İslam dininə etiqad edən ermənilər.

Hemşinli
Համշենցիներ

hemşinli qadınlar (Rizə, Türkiyə)
Ümumi sayı
təxminən 400 000
Dili
erməni dili (hemşin dialekti), türk dili
Dini
islam (sünni), xristianlıq (qriqoryan)
Qohum xalqlar
ermənilər

Hemşinlilərin sayı çox olmasa da, onlar adət-ənənələrinə, mədəniyyət və tarixlərinə çox həssaslıqla yanaşırlar.

Kulturoloq Altay Arslan deyir ki, "Türkiyənin Qara dəniz bölgəsində yaşayan hemşinlilər çox istiqanlı, emosional insanlardır. Onların sayı çox deyil, amma Rizə bölgəsində hörmətləri böyükdür. Əsəbi, sinirli insanlar təsiri bağışlasalar da, çox səmimi və istiqanlı adamlardır. Ermənilər onları "İslamı qəbul etməyə vadar edilmiş haylar" adlandırsalar da, hemşinlilər bu iddiaları həmişə qətiyyətlə rədd ediblər. Hemşinlilərin ulu babaları gerçəkdən də islamı qəbul etmiş və sünni olmuş ermənilərdir. Amma onların müsəlmanlığa gələn yolu zor, ya da məcburiyyətlə olmayıb. Əksinə, tarixi məxəzlər göstərir ki, qədimlərdə ermənilər islamı könüllü qəbul ediblər və onları dinlərini dəyişməyə kimsə vadar etməyib".

Coğrafi yerləşmə

Hemşinlilər şərq, qərb və şimal olaraq üç qrupdur.

Şərqi hemşinlilər (Homşetsi): Artvin ilinin Hopa (xüsusilə Kemalpaşa) və Borçka rayonlarında yaşayan ana dili Erməni dili'nin Qərb dialektlerinden biri olub yerli halkça Homşetsi / Hemşotsi, Homşetsi lizu (Hemşinli dili) və ya Hemşince olaraq adlandırılan dil olan sünni müsəlman qrupdur. Dilbilimci Vaux bu dili Homşetsma olaraq adlandırmışdır.

Qərbi hemşinlilər (Armeni): Rizə'nin Hemşin və Çamlıhemşin bölgələrinin və az miqdarda'da Fındıqlı, Çayeli, Bazar, Ardeşen və İkizdere bölgələrinin yüksək və dağlıq bölgələrində yaşayan, erməni əsilli lakin ana dili Türkçe olan sünni müsəlman qrupdur.

Şimali hemşinlilər: İndiki vaxtda Gürcüstan və Rusiya 'da yaşayan, Osmanlı dövründə Hemşin'den ayrılmaq məcburiyyətində qalmış və 1915-ci ildə qədər Samsun Ordu, Trabzon və Giresun'a göçerek o bölgələrdə yaşamış ana dili Homşetsi olan Xristian qrupdur.

Həmçinin bax

• Amatunilər

Mənbə

• / hemshin.org
• Fırtına vadisi Arxivləşdirilib 2020-09-19 at the Wayback Machine
• Müsəlman ermənilər: "Ermənistan qan çanağıdır" Arxivləşdirilib 2010-11-25 at the Wayback Machine