Məsih (II hissə)
Məsih (HWV 56) – Georq Fridrix Hendel tərəfindən 1741-ci ildə yazılmış, üç hissəli ingilis dilli oratoriyadır. Bu məqalə oratoriyanın ikinci hissəsi və onun musiqisinin Çarlz Cennens tərəfindən yazılmış mətnlə uyğunlaşdırılması haqqındadır. Birinci hissədə Məsih haqqında peyğəmbərlik, çobanların müjdələnməsi və Məsihin yer üzərində əməlləri göstərilir. İkinci hissədə yeddi səhnədə İsanın əziyyətləri təsvir olunur. Oratoriyanın ən uzun səhnəsi olan “O, xor görüldü” səhnəsindən sonra İsanın ölümü, dirilməsi, yerə enməsi, İncillərin bu haqqda məlumatları səsləndirilir. Bu hissəyə həmçinin “Haleluya” xoru ilə başa çatan “Tanrının triumfu” hissəsi daxildir. Üçüncü hissədə isə Pavelin İsanın dirilməsini öyrənməsi və İsanın Cənnətdəki mövqeyindən bəhs olunur.
| Məsih (II hissə) | |
|---|---|
 İkinci hissənin sonunda səslənən "Haleluya" xorunun son səhifəsi | |
| Bəstəkar | Georq Fridrix Hendel |
| Forma | oratoriya |
| Premyera |
|
| Hissələr | 23 hissə 7 səhnə. |
Məsih oratoriyası
redaktəOratoriyanın librettosu Çarlz Cennens tərəfindən yazılmış, əsasən Kral Ceymsin Bibliyasının Əhdi-Ətiq hissəsinə, bəzi psalmlarda isə Ümumi İbadət Kitabına istinad edilmişdir.[1][2] Mətni şərh edərkən Cennes qeyd edir: “...Mətnin subyekti digər bütün subyektlərdən üstündür. Mətnin subyekti Məsihdir...”[3]
Digər mənbələrlə əhatə olunması baxımından Məsih, Hendelin digər oratoriyalarından fərqlənir, bunun yerinə oratoriyada xristian Məsih təsvir olunur:
|
"Məsih tipik Hendel oratoriyalarından biri deyil; burada Əhdi-Ətiqə əsaslanan digər Hendel oratoriyalarından fərqli olaraq adlı obrazlar yoxdur və ola bilsin ki, bu hadisələrdə adları keçən şəxslərin xatirəsinə hörmət olaraq belə qəbul edilmişdir. Bu şəxslər üzərində qurulmuş dramadan daha çox, lirik metodlu ibadətdir; əsərin mətninin əsaslandığı mənbələr də daha çox narrativ xarakter daşıyır və onlarda dialoq yoxdur." Kristofer Hoqvud[4]
|
|
Struktur və qavram
redaktəOratoriyanın strukturu liturgik il əsasında təşkil olunub; Birinci hissədə Advent, Milad və İsanın həyatı, ikinci hissədə Lent, Pasxa, Yüksəliş və Pentekost, üçüncü hissəədə kilsə ilinin tamamlanması, Məsihin dirilməsi və Cənnətdəki mövqeyi təsvir olunur. İstifadə olunmuş əsas mənbə Əhdi-Ətiq kitablarıdır.[2] İsanın doğulması hadisəsi oratoriyada peyğəmbər Yesayanın (libretto üçün daha çox qəbul edilən mənbə olaraq) sözlərinə əsasən təsvir edilir. Bu səhnədə yalnız Çobanların müjdələnməsi səhnəsində Lukanın İncilinə istinad edilmişdir.[5] Çobanlar və quzu səhnəsi oratoriyanın bir çox səhələrində görünür, məsələn: “O öz sürüsünü çoban kimi bəsləməlidir” ariyasında (yeganə uzun hissədir ki, İsanın yerdəki işlərindən danışırlır), İkinci hissənin açılışında (“Tanrının quzusuna nəzər yetir”), “Hamımız çobana bənzəyirik” xorunda və əsərin bağlanış xorunda (“Quzuya layiq”). Bəzən müxtlif Bibliya kitablarından olan məlumatlar bir səhnədə birləşdirilib, lakin əksərən birinci səhnədə - Xristian inancının elanı, ardıcıl üç hissə, reçitativ, ariya, xor - olduğu kimi, müxtəlif ardıcıl hissələr rabitəli mətn vasitəsiylə birləşdirilir.
Musiqi
redaktəHendel Londonda Məsih oratoriyasını yazdığı zaman, artıq sevilən italyan dilli operaların müəllifi kimi məşhur idi, həmçinin ingilis dilli dini mətnlər əsasında 1713-cü ildə yazılmış "Utrext Te Deum və Yubilate” əsərinin və bir neçə oratoriyanın müəllifi idi. Məsih oratoriyasını da yazarkən o, eyni musiqi texnikasından istifadə etmişdir və bu texnika solo və xor ifasının növbələşməsinə əsaslanır. Çox az səhnələr duet və ya solo və xorun kombinasiyası şəklində yazılmışdır. Sololar tipik reçitativ və ariya kombinasiyasıdır. Ariyalar hava və ya nəğmə adlandırılır, onlardan bəziləri da capo formasına malikdir, lakin bəzən birinci hissə orta hissə arasında təkrarlanaraq maraqlı kontrast yaradır. Hendel, mətni çatdırmaq üçün formatdan azad istifadənin müxtəlif yollarını tapır. Reçitativ (Rec.) şəklində qeyd edilmiş üç “secco” hissəsi yalnız basso continuo ilə müşayət olunur. "Accompagnato" (Acc.) şəklində qeyd edilmiş reçitativlər isə əlavə simli alətlər vasitəsiylə müşayət olunur. Hendel həm solo, həm də xor hissələrdə dörd səsli sistemdən istifadə edir - soprano (S), alto (A), tenor (T) və bass (B). Yalnız bir yerdə xor aşağı və yuxarı olmaqla iki hissəyə bölünür və burada SATB başqa yolla qurulur. Orkestrın not düzümü sadədir: qoboylar, simlilər və basso continuo klavesin, violançel, viola və faqot. İki truba və litavr ikinci hissənin bağlanış xoru olan “Haleluya”da olduğu kimi, bəzi hissələrdə yüksəsk səs vurğularını qeyd etmək üçün istifadə edilir. Tanrının nitqini və Haleluya xorunda “Krallar Kralı”nın sözlərini qeyd etmək üçün Hendel uzun təkrarlanan notlarda cantus firmus istifadə edir. [6]
Ümumi qeydlər
redaktəAşağıdakı cədvəldə əsərin hissələri nömrələrlə göstərilmişdir. Məsihin hissələrinin nömrələnməsi üçün iki əsas sistem vardır: 1959-cu ilə aid tarixi Novello nəşri (əvvəlki nəşrlərə əsasən hazırlanmış 53 hissəli) və Hallische Händel-Ausgabe tərkibinə daxil olan Barenreiter nəşri. Müxtəlif hissələrdəki qısa reçitativlər nəzərə alınmasa, ümumilikdə əsər 47 hissədən ibarətdir. Aşağıdakı cədvəldə Novello nömrələri (Nov) birinci göstərilmişdir və hər hissənin qeydlər hissəsində individual Bärenreiter (Bär) nömrəsi də göstərilmişdir.
Qoboy və az halda trubaların istifadə olunduğu hissələrdə bass və ya simli açarın göstərilməsi ümumi mətnə təsir etmir. Açarların inkişafı və müxtəlif tempolar hər hissənin qeydlərində individual olaraq göstərilir. Hissələrin adları oriinal italyan dilində göstərilmişdir. Reçitativ və xor səhnə xüsusiyyətləri vurğulanmışdır.
İkinci hissənin mövzusu
redaktə| Nov | Bär | Başlıq / İlk cümlə | Forma | Tempo qeydi | Alət | Vaxt | Açar | Mənbə | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 22 | 19 | Budur Tanrının quzusu | Xor | Largo | Qoboy |
| ||||||
| 23 | 20 | O xor görüldü | Nəğmə, Alto | Largo |
| |||||||
| 24 | 21 | Əlbəttə, o bizim kədərimizi öz üzərinə götürdü | Xor | Largo e staccato | Qoboy |
| ||||||
| 25 | 22 | Və onun yaraları ilə biz şəfa tapdıq. | Xor | Alla breve, moderato | Qoboy |
| ||||||
| 26 | 23 | Biz hamımız quzu kimiyik | Xor | Allegro moderato | Qoboy |
| ||||||
| 27 | 24 | Hamı Onu görürdü, ələ salmaq üçün gülürdülər | Accompagnato, Tenor | Larghetto |
| |||||||
| 28 | 25 | O, Tanrının xilaskarlığına inandı | Xor | Allegro | Qoboy |
| ||||||
| 29 | 26 | Sənin iradın onun ürəyini qırdı | Accompagnato, Tenor | Largo |
| |||||||
| 30 | 27 | Baxın və görün | Arioso, Tenor | Largo e piano |
| |||||||
| 31 | 28 | O, canlıların aləmindən ayrıldı | Accompagnato, Tenor |
| ||||||||
| 32 | 29 | Lakin onun ruhu cəhənnəmə göndərilmədi | Nəğmə, Tenor | Andante larghetto |
| |||||||
| 33 | 30 | Başınızı qaldırın | Xor SSA ATB | A tempo ordinario | Qoboy |
| ||||||
| 34 | Mələklərdən hansına Tanrı buyurdu | Reçitativ, Tenor |
| |||||||||
| 35 | 31 | Qoy Tanrının bütün mələkləri Ona ibadət etsin | Xor | Allegro | Qoboy |
| ||||||
| 36 | 32 | Sən yüksəklərə qalxacaqsan | Nğəmə, Alto | Allegro larghetto |
| |||||||
| 37 | 33 | Rəbb söz verdi | Xor | Andante allegro | Qoboy |
| ||||||
| 38 | 34 | Onun ayaqları necə də gözəldir | Duet, Altos Xor | Andante | Qoboy |
| ||||||
| 39 | 35 | Onların səsi bütün torpaqlara yayıldı | Arioso, Tenor / Xor | Andante larghetto |
| |||||||
| 40 | 36 | Nə üçün millətlər hiddətlə bu qədər çırpınır | Nəğmə, Bass | Allegro |
| |||||||
| 41 | 37 | Gəlin bağları qıraq | Xor | Allegro e staccato | Qoboy | 3/4 | C major | |||||
| 42 | Göylərdə yaşayan | reçitatov, Tenor |
| |||||||||
| 43 | 38 | Dəmir əsa ilə onları sındırmağı buyurdu | Nəğmə, Tenor | Andante | 3/4 | A minor | ||||||
| 44 | 39 | Haleluya | Xor | Allegro | tr ti qob. |
| ||||||
İkinci hissənin bölmələri
redaktəSəhnə 1
redaktəBirinci səhnə oratoriyanın ən uzun səhnəsidir və Cennens tərəfindən yazılmış “İsanın əziyyətləri: qamçılanma və çarmıxda əzab” sözləri İsanın əziyyətlərini əks etdirir. Oratoriyanın ən uzun bölməsi olan alto üçün yazılmış “O, xor görüldü” də bu səhnədə ifa edilir.[3] II hissə yeganə hissədir ki, xorun ifası ilə başlayır və əsasən xorun ifası ilə davam etdirilir. Blok qeyd edir ki, əsərdə İsanın əziyyətləri, İsanın doğulmasını xüsusi qeyd edən müasir qərb xristianlığından fərqlənir. [4]
22
redaktəBudur Tanrının quzusu
Açılış xoru olan “Budur Tanrının quzusu” G minor Fransız üverturası kimi başlayır və Kristofer Hoqvud qeyd edir ki, bu açar “tragik hisslər” aşılayır.[7] Tanrı quzusunu təqdim etmək üçün continuo oktavaya düşür, skripkalar isə oktavaya qalxır. Üç kiçik instrumental ifadan sonra səslər, İohann 1:29-da təqdim edilən, daha sonra isə Yesaya 53-də təkrarlanan[4], Vəftizçi İohannın şəhadətini səsləndirirlər. Alt başlayır, sonra hər yarım ölçüdən bir soprano, bass və nəhayət tenor səs qoşulur. Yüksək bşlanğıcdan sonra melodiya nöqtə ritminə düşür, lakin sonradan təkrarən yüksələrək sanki “dünyanın günahlarını öz üzərinə götürür”. Melodiya “O sürüsünü otaracaq” hissəsinin başlanğıcı ilə oxşarlıq təşkil etsə də, nöqtəli ritm və başlanğıc oktavasına görə bir qədər sürətlənir.
23
redaktə.jpg)
O xor görüldü
Yesaya öz nəğmələrində acı çəkən quldan bəhs edir, onun dördüncü nəğməsi isə “Kədərlərin adamı” adlanır: “O xor görüldü, insanlar tərəfindən rədd edildi, kədərlərin adamı, və qəmlə tanış idi.” (Yesya 53:3) Yesaya nəğmələrində qeyd edir ki, “Məsih öz xalqı adından qurban rolunu oynayacaq.”[4] Hendel, davamiyyət baxımından oratoriyanın ən uzun hissəsinə alto solo vasitəsiylə həqir səslənmə verir. Bu, iki fərqli əhval-ruhiyyəni əks etdirən, birinci hissədə E flat major, yarıdan etibarən isə C minor üzərində qurulan da capo ariyadır. Vokal xətti dörd səsin "he was" ifası ilə başlayır, sonra başqa bir səs "despi-sed" əlavə edir və ifanı ah çəkirmiş kimi tamamlayır. Dördlüyün siqnalı musiqişünas Rudolf Steqliç tərəfindən oratoriyanın bağlayıcı motivi kimi dəyərləndirilir.[5] Hendel başlanğıc mətnini kəkələyirmiş kimi hissələrə bölür, "He was despised, – despised and rejected, – rejected of men, ... – despi-sed – rejected", sözlər uzadılaraq, qırıq-qırıq tələffüz olunur. Skripkaların kədərli motivi və ifanın exosu musiqinin əhvalı ilə üst-üstə düşür. Hoqvud müşayətçi keçidləri “Məsihin yalnızlığı” kimi şərh edir.[7] Orta bölmə də, həmçinin, dramatik əhval daşıyır, lakin, burada alətlər, nöqtəli ritmə uyğun olaraq səslənir və üçüncü nəğmədəki (Yesaya 50:6) - "He gave his back – to the smiters – ... and His cheeks – to them – that plucked off the hair. – He hid – not his face – from shame – and spitting." – sözlərini bəzəyir.
24
redaktəƏlbəttə, o bizim kədərimizi öz üzərinə götürdü
Nöqtəli ritmin yenidən qayıtmasından sonra, xorun səsləri F minor üzərində qurulmuş və Yesayanın mətninin davamı olan "Surely, He hath borne our grieves and carried our sorrows" sözlərini ifa edir. Xor Yesaya 53:5-in davamını ifa edir və ifa "the chastisement of our peace was upon him" sözləri ilə tamamlanır.
25
redaktəVə onun yaraları ilə biz şəfa tapdıq
Eyni açar üzərində "And with His stripes we are healed" fuqası davam edir. Mövzu, Motsartın Rekviyemin “Kyrie” hissəsində istifadə etdiyi beş ardıcıl uzun notun sıralanması ilə başlayır. Xarakterik yüksələn dördüncü hissə kontrsubyekt açır. “Healed” (şəfa tapdıq) sözü həm uzun melizmalarda, həm də uzun notlarda səslənir.
26
redaktəBiz hamımız quzu kimiyik
Yesayanın "All we like sheep, have gone astray" mətni üzərində davam edərkən, sürətli xor F-major üzərində qurulur və qeyri-nizami şəkildə bass və irəli sıçramalar səsləndirilir. Bütün səslər birlikdə "All we like sheep" ifadəsini təkrar edirlər, daha sonra isə müxtəlif istiqamətlərdən iki səs ayrılaraq eyni vaxta "have gone astray" deyə ifa edirlər və bu zaman heca şəklində son on bir not səslənir. Mətnin növbəti hissəsi olan "we have turned" sürətli koloraturalı, lakin istiqamətsiz musiqi ilə müşayət edilir. Xromatik gərginliyə malik gözlənilməz dramatik adagio "and the Lord hath laid on Him the iniquity of us all" sözləri ilə hissəni bitirir. Meyers ilk baxışdan yersiz görünən xor haqqında deyir: “Hendelin məşhur xorunun əsas utanc verici məqamı onun kefli dərəcəsində şən səslənməsidir.”[8] Bölmə iki sopranonun duetinə ("Nò, di voi non vo' fidarmi" (HWV 189, iyul 1741)) əsaslanır.[9]
27
redaktəHamı Onu görürdü, ələ salmaq üçün gülürdülər
"All they that see Him, laugh Him to scorn" ifadəsi 22-ci Psalmdan (Psalmlar 22:7) götürülmüşdür, burada İsanın çarmıx üzərində olduğu zaman dediyi və Mark və Matfeyin İncilində qeyd edilmiş ifadələr səsləndirilir. Mətn yenidən nöqtəli ritm üzərində qurulmuş qısa tenor accompagnato ilə müşayət edilir. "Laugh Him to scorn" və "shoot out their lips" ifadələrindən sonra simlilərin kəskin ifası başlayır. Hoqvud qeyd edir ki, B flat minor açarı “uzaq və barbar” adlandırılır.[7]
28
redaktəO, Tanrının xilaskarlığına inandı
C minor fuqanın müşayəti ilə xor "He trusted in God, that He would deliver Him, if He delight in Him” ifadəsini səsləndirir. Conatan Kitis qeyd edir ki, Hendelin burada təsvir etdiyi rişxəndli, hədələyici sıx kütləni Baxın “Əziyyətlər”i ilə müqayisə etmək olar.[10]
29
redaktəSənin iradın onun ürəyini qırdı
Tenor səs 69-cu psalmdan "Thy rebuke hath broken His heart" (Psalmlar 69:20) ifadəsini səsləndirir. Göynədici xromatik akkordlar qırılmış ürəyi təsvir edir. A flat major accompagnato başlayır, stabil olmayan keçidlərlə B majorda tamamlanır. Tenor səs ikinci səhnədə ölüm və dirilmənin olacağını xəbər verir ki, bu da Baxın “Əziyyətlər”ində Yevangelisti xatırladır. [10]
30
redaktəBaxın, hansısa kədəri görürsüzmü
Tenor ariosonun səsləndirdiyi "Behold, and see if there be any sorrow" (Mərsiyyələr 1:12) Mərsiyyələr kitabına əsaslanır, burada Məryəm və İsanın Müqəddəs Cümə günü üçün səsləndirilən mərsiyyələr, orijinalda dağıdılmış Yerusəlim üçün səsləndirilir. E minor musiqi ilə müşayət olunan qısa hissədə müntəzəm olaraq birinci və üçüncü taktlarda pauza verilir.
Səhnə 2
redaktəİkinci səhnədə iki solo hissədə İsanın ölməsi və dirilməsi təsvir edilir.
31
redaktəO, canlıların aləmindən ayrıldı
Təmkinli şəkildə başqa bir tenor accompagnato Yesayaya istinadən "He was cut off out of the land of the living" (Yeasaya 53:8) sözləri ilə Məsihin ölümünü təsvir edir. B minordan başlayan uzun akkordlar E majorda başa çatır.
32
redaktəLakin onun ruhu cəhənnəmə göndərilmədi
16-cı psalma istinadən tenor səs "But Thou didst not leave his soul in hell" (Psalmlar 16:10) sözləri ilə isanın dirilməsini təsvir edir.
Səhnə 3
redaktəÜçüncü səhnədə bir nömrədə xorun ifası İsanın qalxmasını təsvir edir.
33
redaktəBaşınızı qaldırın
"Lift up your heads" (Psalmlar 24:7–10) 24-cü psalmdan olan bir cümlədir. Mətndə sual ("Who is the King of Glory?") və cavab ("He is the King of Glory") olduğuna görə, Hendel xoru iki hissəyə bölür, yuxarıda yerləşən birinci hissə (I və II sopranolar, alto) cavab verir, aşağıda yerləşən ikinci hissə (alto, tenor, bass) isə sual soruşur.
Səhnə 4
redaktəDördüncü hissədə Yəhudilərə ismarış kitabına (Yəhudilər 1:5–6) əsasən iki nəğmədə İsanın cənnətdəki məqamı təsvir edilir.
34
redaktəMələklərdən hansına Tanrı buyurdu
Qısa reçitativdə 2-ci psalma istinadən tenor səs Məsihin Tanrı oğlu olması haqqında "Unto which of the angels said he at all time" (Psalms 2:7) ifadəsini səsləndirir.
35
redaktəQoy Tanrının bütün mələkləri Ona ibadət etsin
İkinci nəğmə olan "Let all the angels of God worship Him" xorun ifasında D major açarı üzərində səsləndirilir.
Səhnə 5
redaktəBeşinci səhnədə Müqəddəs üçlük gününə işarə edilir və İncillərin vəzindən danışılır.
36
redaktəSən yüksəklərə qalxacaqsan
Müqəddəs üçlük günü ötəri şəkildə, Müqəddəs Ruhun adı çəkilmədən qeyd edilir. "Thou art gone up on high" (Psalms 68:18) ifadəsi 68-ci psalmdan olan cümlədir ki, “insana hədiyyə” və “Tanrı onların arasında ola bilər” fikirlərini ifadə edir. Bəzi fikirlərə görə, Hendel bu nəğməni 1750-ci illərdə Londonda kastrato Qayetano Quadaqni üçün yazmışdır.[10] Lakin bütün ilkin nəşrlər (Novello, Best və Prout) bu nəğməni F major bass kimi verirlər: yalnız müasir Watkins-Shaw nəşrində bu nəğmə Alto (d minorda) kimi təqdim edilir və sopranoya keçidi təmin edir.
37
redaktəRəbb söz verdi
B flat major açarı üzərində eyni psalmdan (Psalmlar 68:11) olan daha erkən bir nəğmə ilə fikir davam etdirilir. "The Lord gave the word" ifadəsi yalnız iki səs tərəfindən ifa olunur, bundan sonra ifaya qoşulan dörd səs isə "Great was the company of the preachers" ifadəsini səsləndirir.
38
redaktəOnun ayaqları necə də gözəldir
Həvarilərin səsi incə G minor üzərində və ¾ zaman bölgüsündə verilmiş, əvvəlcə Yesayaya (Yesaya 52:7), daha sonra isə Pavelin İncilində Romalılara ismarış (Romalılar 10:15 "How beautiful are the feet of Him") kitabına istinad edilmişdir. İki alto səs ifaya başlayır, daha sonra isə xor qoşularaq təzyiqli halda "good tidings", "break forth into joy" ifadələrini səsləndirir, finalda isə cantus firmus şəklində təkrar bir notla Yaradılış: 18:2-yə istinadən "Thy God reigneth!" ifadəsi eşidilir, ifaçılar başlarını aşağı əyirlər. Bibliyada insanları cənnət elçisi (mələk) ilə rastlaşdıqları zaman başlarını aşağı əyərək onun üzünə baxmırlar, buna görə də yalnız ayağını görürlər. [4]
39
redaktəOnların səsi bütün torpaqlara yayıldı
Müxtəlif Bibliya mətnlərinə (Romalılar 10:18, Psalmlar 19:4) istinadən tenor arioso "Their sound is gone out into all lands" ifadəsini səsləndirir. Müasir dövrdə ifaçılar tərəfindən daha çox üstünlük verilən Hendelin digər bir versiyasında (B versiyası adlandırılır) eyni mətn yeni musiqi və xor düzənləməsi üzərində qurulmuşdur.
Səhnə 6
redaktəAltıncı səhnədə Psalmlar kitabından dörd nəğməyə istinadən (Psalmlar 2:1-4) vəzdən imtina təsvir edilir. Bu oratoriyada birbaşa Məsihə aid olan və onun “məsh edilmiş” (nəğmə 2) adlandırıldığı ilk mətndir. [4]
40
redaktəNə üçün millətlər hiddətlə bu qədər çırpınır
C major bass üzərində yazılmış nəğmədə orkestrin müşayəti ilə çətinliklərdən bəhs olunur: "Why do the nations so furiously rage together". “Hiddət” sözü tripletlərin uzun melizması ilə qeyd olunur.
41
redaktəGəlin bağları qıraq
Xor fikri davam etdirir; "Let us break their bonds asunder" ifadəsi səslərin sürətli ifası ilə səsləndirilir.
42
redaktəGöylərdə yaşayan
Mətn qısa tenor reçitativdə davam etdirilir: "He that dwelleth in heaven".
Səhnə 7
redaktəYeddinci səhnə Cennens tərəfindən “Tanrının triumfu” adlandırılır.
43
redaktəDəmir əsa ilə onları sındırmağı buyurdu
Tenor səs üçün yazılmış nəğmədə ikinci psalmdan götürülmüş "Thou shalt break them with a rod of iron" ifadəsi (Psalmlar 2:9) ilə Tanrının düşmənlərinə qarşı gücündən danışılır.
44
redaktə
Haleluya
Oratoriyanın ikinci hissəsi truba və litavrların müşayət etdiyi D major açarı üzərində yazılmış “Haleluya” xoru ilə tamamlanır. Bu xor xristian musiqisinin ən məşhur nümunələrindən biri olmaqla, tez-tez ayrılıqda, xüsusilə Milad və Pasxa bayramları zamanı ifa edilir. Sadə söz motivi üçün xarakterik harmoniyaya malik olan xor, saniyə intervalı ilə səsləndirilir. Vəhylər kitabından götürülmüş müxtəlif cümlələr (Vəhylər 19:6,16, Vəhylər 11:15) istifadə edilsə də, onlar “Haleluya” sözü vasitəsiylə birləşdirilir. "For the Lord God omnipotent reigneth" cümləsi bütün səslər tərəfindən ifa edilir, daha sonra Haleluya sədaları təqlid edilir. İkinci cümlə "The kingdom of this world" dörd hissədə ifa edilir. Üçüncü cümlə "and he shall reign for ever and ever" fuqa şəklində qalın səslərin ifası ilə başlayır, bu isə Filipp Nikolayın “Wachet auf, ruft uns die Stimme” adlı lüteran himnini xatırladır.[7] Kontrsubyekt olan "for ever – and ever" sözləri Haleluya motivi üçün güman ritmi kimi səslənir. Son akklamasiya olan "King of Kings ..." bir not üzərində ifa olunur, daha sonra “Haleluya” təkrarlanır, "for ever – and ever" ifadəsi getdikcə yüksələn səslərlə ifa edilir, sonda isə “Haleluya” deyilir.
İstinadlar
redaktə- ↑ Vickers, David. "Messiah (HWV 56) "A Sacred Oratorio"". gfhandel.org. 2012. 8 September 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 February 2013.
- ↑ 1 2 Powell, David R. "The Bible and Handel's Messiah: Some Sources on Their Relation and Use". journal.atla.com. Theological Librarianship, An Online Journal of the American Theological Library Association. 2009. 5 March 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 July 2011.
- ↑ 1 2 Heighes, Simon. "George Frideric Handel (1685–1759) / Messiah] Simon Heighes, for The Sixteen recording, Ach Herr, mich armen Sünder". hyperion-records.co.uk. 1997. 21 October 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 July 2011.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 Block, Daniel I. "Handel's Messiah: Biblical and Theological Perspectives" (PDF). Didaskalia. 12 (2). 2001. 15 August 2012 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 19 July 2011.
- ↑ 1 2 Luckett, Richard. Handel's Messiah: A Celebration. London: Victor Gollancz. 1992. ISBN 978-0-575-05286-4.
- ↑ Burrows, Donald. Handel: Messiah. Cambridge (UK): Cambridge University Press. 1991. ISBN 978-0-521-37620-4.
- ↑ 1 2 3 4 Hogwood, Christopher. Handel: Messiah (CD). The Decca Recording Company Ltd. 1991. (Notes on the music, Edition de L'Oiseau-Lyre 430 488–2)
- ↑ Manson Myers, Robert. Handel’s Messiah: A Touchstone of Taste. New York: Macmillan. 1948.
- ↑ "G. F. Handel's Compositions HWV 101–200". GFHandel.org. 17 July 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 July 2011.
- ↑ 1 2 3 Keates, Jonathan. "Handel Messiah" (PDF). Barbican Centre. 2007. 5 October 2012 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 July 2011.
Həmçinin bax
redaktəXarici keçidlər
redaktə
- Georg Friedrich Händel / Messiah (1742) / A Sacred Oratorio / Words by Charles Jennens opera.stanford.edu
- George Frideric Handel (1685–1759) / Messiah Simon Heighes, for The Sixteen recording, 1997