Hendrik Doeff (nid. Hendrik Doeff; 2 dekabr 1777[1][2], Amsterdam, Hollandiya qraflığı[1][2]19 oktyabr 1835[1][2], Amsterdam[1][2]) – Naqasaki limanında yerləşən Decima adasındakı Holland fabrikinin 1803–1817-ci illərdəki başçısı. Yapon dilində Dofu adı ilə tanınırdı.

Hendrik Doeff
Doğum tarixi 2 dekabr 1777(1777-12-02)[1][2]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 19 oktyabr 1835(1835-10-19)[1][2] (58 yaşında)
Vəfat yeri
Fəaliyyəti diplomat, yazıçı, müstəmləkə inzibatçısı[d]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Yaponiyada fəaliyyəti

redaktə

Hendrik Doeff 1798-ci ildə Holland Ost-Hind şirkəti tərəfindən Decimaya göndərilmiş, 1799-cu ilin iyulunda Naqasakiyə çatmışdır. 1800-cü ildə Bataviyaya səfər etdikdən sonra Decimada yerləşən Holland fabrikinin başçısının katibi kimi işləmişdir. 1803-cü ildə başçı vəzifəsinə keçmiş və bu vəzifədə olduğu müddət ərzində Edo şəhərində oturan şoqunu üç dəfə ziyarət etmişdir.[3]

Doeff 1808-ci ildə baş verən "Phateon" insidenti zamanı şoqunluğun tərəfini tutmuş və holland postunu müdafiə etmişdir. Belə ki, Birləşmiş Krallığa məxsus "Phaeton" gəmisi 1808-ci ildə şoqunluğun icazəsi olmadan Naqasaki limanına daxil olmuş və Decimadan təchizat götürmüşdür. Avropada baş verən Napoleon müharibələri zamanı Yava adasının britaniyalı leytenant-qubernatoru Tomas Raffls 1811-ci ildə Decima adasını ələ keçirməyə çalışmış, lakin Doeff adanı müdafiə etmişdir.[3]

Doeffin rəhbərliyi və Decimadakı tərcüməçilərin əməkdaşlığı ilə hollandca-yaponca lüğəti tərtib olunmuşdur. "Doyaku Haruma" və ya "Naqasaki Haruma" kimi tanınan bu lüğət Doeffin gedişindən sonra 1833-cü ildə nəşr olunmuşdur.[3] Baba Sadayoşiyə holland və fransız dillərini öyrətmiş, Yaponiyaya vaksinasiya haqqında ilk məlumatları gətirmişdir.[4] Doeff Niderlanda qayıdandan sonra Yaponiya haqqında xatirələrindən bəhs edən "Yaponiya xatirələri" (ing. Herinneringen uit Japan; 1833) əsərini nəşr etdirmişdir.[3]

Haykular

redaktə

Henrdik Doeff hayku yazmış ilk holland şəxs hesab olunur. O, yapon dili və mədəniyyəti ilə maraqlanmış, haykular yazmışdır. Dövrün Yaponiya nəşrlərində onun tərəfindən yazılmış iki hayku tapılmışdır. Haykularından biri:[5]

öz qollarını mənə ver
ildırım kimi cəld
səfərimdəki bir balış üçün

イナヅマ ノ
カヒナ ヲ カラン
クサ マクラ

Inadsma no
Kaÿna Wo karan
Koesa Makura

İstinadlar

redaktə
  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 Biografisch Portaal. 2009.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 Pas L. v. Genealogics (ing.). 2003.
  3. 1 2 3 4 Kodansha Encyclopedia of Japan. səh. 123
  4. Barker, Thomas W. "The Vaccinators: Smallpox, Medical Knowledge, and the "Opening" of Japan". Journal of East Asian Studies (ingiliscə). 9 (2). may-avqust 2009: 325. doi:10.1017/S1598240800003039. İstifadə tarixi: 30 avqust 2024.
  5. Verhart, Max. "Haiku in the Netherlands and Flanders". Alman Hayku Cəmiyyəti (ingiliscə). 29 oktyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 avqust 2024.

Ədəbiyyat

redaktə