Kanart

Kanart — adi təyyarələrdən fərqli olaraq, əsas daşıyıcı qanadların arxada və üfüqi stabilizatorun qabaqda olduğu sabit qanadlı təyyarə modelidir.^[1] Ön tərəfdə daşımaq və ya nəzarət etmək üçün istifadə olunan səthlərə də kanart deyilir.^[2]^[3]

Xüsusiyyətləri

Faydaları

Şəkildə Farnborough Aviaşousunda şou göstərən kanart təyyarə olan Saab JAS 39 Gripen göstərilir.

Bombardmançı Kanardı North American XB-70 Valkyrie

Rutan Long-EZ

Kanart dizaynları kanart tipinə görə müxtəlif üstünlüklərə malikdir. İki növ kanart var; Nəzarət kanartı, daşıyıcı kanart. Nəzarət kanartı, təyyarə qabaqda olan kanartlar daşınmanı bölüşmür, yalnız nəzarət səthlərindən ibarətdir. Bəzi təyyarələrdə daşınmanın bir hissəsi daşıyıcı kanart öz üstünə götürür. Bu vəziyyətdə, qaldırmanın kvadratından asılı olaraq induksiyalı sürüklənmə azalır. Sürütlənmə qüvvəsinin azaldılması çəkidən, dolayı yolla görə mühərrikdən, yanacaqdan qənaəti təmin edir.^[4]^[5]^[6]

Kanart təyyarələrin saxlanma itkisi (Stall) xüsusiyyətləri də müsbətdir, çünki kanartlar əsas daşıyıcı qanadlardan əvvəl saxlanma itkisinə məruz qalırlar. Beləliklə, saxlanma itirildikdən sonra burun aşağı moment əldə edilir. Bu da kritik vəziyyəti xilas edir.

Zərərləri

Əsas qanadların mexaniki səmərəliliyi kanart təyyarələrində aşağıdır, çünki qanad kökündəki üfüqi stabilizator adi təyyarələrdə olduğu kimi maksimum daşıyıcı qüvvəyə səbəb olmur. Belə ki; adi təyyarələrdə daşınma işinin hamısını əsas qanadlar icra etdiyi üçün stabilizatorlar daha səmərəlidirlər. Kanartda əsas qanad bu işi bölüşməlidir, ancaq kanartda üfüqi stabilizatordan istifadə daha yaxşı idarəetmə sistemi və əlavə iş yükü tələb edir. Çox vaxt buna üstünlük verilmədiyi üçün əsas qanad bölgəsində artım edilir. Bu əlavə xərclər gətirir.

Ayrıca, kanartlarda flapları açmaq, burun aşağı moment yaradır. Adi təyyarələrdə, arxadakı quyruq səthi bu təsiri yumşaldır.

Uzunlamasına dayanıqlığı təmin etmək üçün əksər kanart dizaynlarında əsas qanaddan daha yüksək nəqliyyat əmsalı (C_L) olan qanad profilinə üstünlük verilir. Buna görə uçuş məsafəsində, eniş məsafəsində, qalxma və enmə sürətində adi təyyarələrlə müqayisədə daha yüksək vəziyyət kanart təyyarələrində baş verir.^[7]^[8]^[9]

İstinadlar

↑ Kundu, Ajoy Kumar; Price, Mark A.; Riordan, David. Conceptual Aircraft Design: An Industrial Approach. John Wiley and Sons. Apr 8, 2019. 237.
↑ Villard, Henry Serrano. Contact! : the story of the early aviators. Mineola, NY: Dover Publications. 2002. 39–53. ISBN 978-0-486-42327-2.
↑ Burns, 1983
↑ Aerodynamic analysis of a canard missile configuration using ANSYS Calhoun: The NPS Institutional Archive, December 2011. Retrieved 16 June 2021
↑ Effect of Tail-Fin Span on Stability and Control Characteristics of a Canard-Controlled Missile at Supersonic Mach Numbers NASA Technical paper 2157, June 1983. Retrieved 16 June 2021
↑ Laser Guided Bombs FAS Military Analysis Network, 12 February 2000. Retrieved 16 June 2021
↑ Wragg, D.; Historical Dictionary of Aviation, History Press (2008), Page 79.
↑ Clancy, L. J. (1975). Aerodynamics, Pitman (UK), Halsted (US), 1975. Pages 292-3.
↑ Crane, Dale, Dictionary of Aeronautical Terms (3rd), Aviation Supplies & Academics, 1997, səh. 86, ISBN 978-1-56027-287-8.

Biblioqrafiya

Burns, BRA, "Were the Wrights Right?", Air International, December 1983.
—————, "Canards: Design with Care", Flight International, 23 February 1985, 19–21.
Neblett, Evan; Metheny, Michael 'Mike'; Leifsson, Leifur Thor, "Canards" (PDF), AOE 4124 Class notes, Department of Aerospace and Ocean Engineering, Virginia Tech, 17 March 2003, 27 February 2008 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib.
Garrison, P, "Three's Company", Flying (magazine), 129 (12), December 2002, 85–86
Raymer, Daniel P. Aircraft Design: A Conceptual Approach (2nd). Washington: AIAA. 1992. ISBN 9780930403515. OCLC 0930403517.

Əlavə ədəbiyyat siyahısı

Abzug; Larrabee, Airplane Stability and Control, Cambridge University Press, 2002, ISBN 9781107321427, OCLC 829704722.
Gambu, J; Perard, J, "Saab 37 Viggen", Aviation International (602), Jan 1973, 29–40.
Lennon, Andy, Canard : a revolution in flight, Aviation, 1984.
Rollo, Vera Foster, Burt Rutan Reinventing the Airplane, Maryland Historical Press, 1991.
Wilkinson, R. Aircraft Structures and Systems (2nd). MechAero Publishing. 2001.
Selberg, Bruce P; Cronin, Donald L, Aerodynamic-Structural Study of Canard Wing, Dual Wing, and Conventional Wing Systems for General Aviation Applications. University of Missouri-Rolla. Contract Report 172529, National Aeronautics and Space Administration Aerodynamic-structural study of canard wing, dual wing, and conventional wing systems for general aviation applications

Xarici keçidlər

[1] Kundu, Ajoy Kumar; Price, Mark A.; Riordan, David. Conceptual Aircraft Design: An Industrial Approach. John Wiley and Sons. Apr 8, 2019. 237.

[c-2] Villard, Henry Serrano. Contact! : the story of the early aviators. Mineola, NY: Dover Publications. 2002. 39–53. ISBN 978-0-486-42327-2.

[FOOTNOTEBurns1983-3] Burns, 1983

[4] Aerodynamic analysis of a canard missile configuration using ANSYS Calhoun: The NPS Institutional Archive, December 2011. Retrieved 16 June 2021

[5] Effect of Tail-Fin Span on Stability and Control Characteristics of a Canard-Controlled Missile at Supersonic Mach Numbers NASA Technical paper 2157, June 1983. Retrieved 16 June 2021

[6] Laser Guided Bombs FAS Military Analysis Network, 12 February 2000. Retrieved 16 June 2021

[7] Wragg, D.; Historical Dictionary of Aviation, History Press (2008), Page 79.

[clancy-8] Clancy, L. J. (1975). Aerodynamics, Pitman (UK), Halsted (US), 1975. Pages 292-3.

[Crane-9] Crane, Dale, Dictionary of Aeronautical Terms (3rd), Aviation Supplies & Academics, 1997, səh. 86, ISBN 978-1-56027-287-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]