Kirs (Qafan)
Kirs (erm. Քիրս; hal-hazırkı adı: Kitsk erm. Կիցք) — Ermənistan Respublikasının cənubunda Sünik mərzində yerləşən kənd.
| Tarixi Zəngəzur mahalı əraziləri | |
| Kirs | |
|---|---|
| Ümumi məlumatlar | |
| Ölkə |
 Ermənistan |
| Bölgə |
Mərz: Sünik mərzi Rayon: Qafan rayonu (1930-1995) |
| İnzibati mərkəz | Qafan |
| İndiki adı | Kitsk (erm. Կիցք) |
| Əhalisi | 0 (2001) |
| Saat qurşağı | |
| Xəritədə yeri | |
|
|
|
1930-1995-ci illər aralığında Qafan rayonu inzibati-ərazi vahidinin tərkibinə daxil olan kənd Qafan şəhərindən 36 km şimal-qərbdə Kurud çayının (Qəhhar çayı[1]) yuxarı axarında, Kurud kəndindən 3 km şimalda, Kirsdağın ətəyində yerləşir.
Ümumi məlumat
redaktə1905-1906-cı illərdə erməni hücumuna məruz qalan kənd sakinləri, 1918-ci ildə yenidən ermənilərin hücumuna məruz qalırlar. Bu dəfə də kəndi tərk etmək məcburiyyətində qalan kirislilər Ordubada pənah aparırlar. 1922-ci ildə Ermənistanda sovet hökuməti qurulandan sonra kirslilərin təqribən yarısı geri qayıdaraq öz doğma kəndlərini təkrarən bərpa edirlər.
1933-cü ildə qonşu Kurud kəndi ilə birlikdə yaradılan Çirişin də daxil olduğu Kurud kolxozu 1965-ci ildə ləğv edilərək zorla Gığı heyvandarlıq sovxozuna birləşdirildi.
Kənddəki qədim dövrə aid olan qəbiristanlıq , qazıntı zamanı tapılmış 3ədəd daş qoç və çoxlu zinyət əşyaları kəndin qədimliyini göstərir.
Əhalisi
redaktəKənddə 1886-cı ildə 130 nəfər, 1897-ci ildə 56 nəfər, 1922-ci ildə 78 nəfər, 1926-cı ildə 77 nəfər, 1931-ci ildə 104 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır.[2]
1988-ci ilin noyabr ayında bölgənin digər azərbaycanlı sakinləri kimi kirslilər də Ermənistan dövləti tərəfindən tarixi-etnik torpaqlarından qovulmuşdur.[2]
Ermənistan Respublikası Milli Statistika Xidmətinin 2001-ci il məlumatlarına görə Gığı kənd icmasına daxil olan Kirs kəndində yaşayış yoxdur, kənd tərk edilib.[3]
| Rəsmi siyahıyaalınma ili və müvafiq sayımların yekunlarına əsasən əhalinin sayı | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1886-ci il | 1897-ci il | 1922-ci il | 1926-cı il | 1931-ci il | 2001-ci il | |||||||
| Kirs | 130 | 56 | 78 | 77 | 104 | 0 | ||||||
Adı
redaktəToponim türk dilində «çöl», «sərhəd», «yayla», «dağ» mənasında işlənən kır (-kir) sözündən əmələ gəlmişdir. Toponimin sonundakı «s» topoformantdır. Kəndin adı ilə onun yerləşdiyi relyef uyğundur. Belə ki, kənd dağ ətəyində, çəmənlik yerdə yerləşir. Relyeflə bağlı yaranan sadə quruluşlu toponimdir.[2]
Kəndin adının «qar uçqunu» yaradan «kirs» sözü ilə əlaqəli olması da ehtimallardan biridir.[4]
Kəndin toponimləri
redaktə- Çəmənyurd
- Tatar yurdu
- Kürd yurdu
- Əyridağ
- Soğanlıq
- Ağgədik
- Göygədik
- Çiçəkliqaya
- Molla qayası
- Azman dərəsi
- Qaramalıq və s.
Xarici keçidlər
redaktəİstinadlar
redaktə- ↑ Musa Urud: «Zəngəzur», Bakı, "Nurlar", 2005. Arxivləşdirilib 2012-07-25 at the Wayback Machine: «Düzəliş-Əlavə» hissəsi
- ↑ 1 2 3 İbrahim Bayramov: «Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri», Bakı, "Elm", 2002.
- ↑ Ermənistan Respublikası Milli Statistika Xidməti: 2001-ci il Ermənistan siyahıyaalınmasının yekunlarına dair hesabat Arxivləşdirilib 2020-06-22 at the Wayback Machine
- ↑ Vilayət Əliyev: «Zəngəzurda qalan izimiz», Bakı, "Prezident Kitabxanası", 2004 Arxivləşdirilib 2014-06-30 at the Wayback Machine