Kursiç
Kursiç, Kursiq və ya Kürsiq (d. ? - ö. 395-ci ildən sonra) — Hun imperiyasının generalı və xaqan ailəsi üzvü. O, Hun ordusunun Sasani imperiyasına yürüşü zamanı orduya komandanlıq etmiş və müasir Azərbaycan ərazisində döyüşmüşdür.
| Kursiç | |
|---|---|
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | IV əsr |
| Vəfat tarixi | 395-ci ildən sonra |
| Milliyyəti | Hun |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | Hun ordusu |
| Vəzifəsi | Hun ordularından birinin komandanı |
| Döyüşlər | Hun ordusunun Sasani imperiyasına yürüşü |
Etimologiya
redaktəOmeljan Pritsak Kursiçin adının mənasını türk sözü kimi verməkdədir. Müəllifə görə, Kursiç sözü türk dilində cəsur, əsilzadə, güclü mənalarını verən kür-kür+ä sözü ilə, bənzər, oxşar mənalarını verən siğ şəkilçisinin birləşməsindən yaranmışdır.[1] Otto Maenchen-Helfen isə adın qarışıq olduğunu, türk dilli ilə bir başqa dilin qarışığından əmələ gəldiyini yazır.[2] Gerhard Doerfer adın saf Hun adı olduğunu bildirsə də, onu hər hansısa müasir dillə əlaqələndirmir.[3] Tarixçi Hyun Jin Kim iddia edir ki, bu ad türk sözündən yaranmışdır.[4]
Həyatı
redaktə395-ci ildən etibarən hunlar Şərqi Roma imperiyasını ciddi şəkildə narahat etməyə başladılar. Elə həmin ildə Qafqaz dağlarını aşan Hun ordusu müasir Azərbaycan da daxil olmaqla geniş bir əraziyə yayıldılar. Növbəti il bir başqa Hun ordusu Frakiya və Dalmatiyanı təhdid etməyə başladı. Sasani imperiyasının böyük bir hissəsini (müasir Azərbaycan da daxil olmaqla) ələ keçirən Hun ordusu Roma imperiyasının Asiya vilayətlərini də yağmaladı. Kursiç və digər komandan Basiç Hun ordusunu Fərat çayını keçərək aşağıya doğru irəlilətdi və bununla da, Sasani imperiyasının paytaxtı Ktesifonu təhdid etməyə başladı. Hun ordularından biri Sasani ordusu tərəfindən məğlub edilsə də, bir digər ordu uğurlu şəkildə Dərbənd keçidinə gedə bildi.
Hun düşərgəsində olmuş elçi Priskus yazır ki, Kursiç daha sonra Roma şəhərinə sülh imzalamaq üçün gəldi. Maenchen-Helfen Kursiçlə Basiçin Roma şəhərinə 404 və ya 407-ci ildə gəldiyini, amma muzdlu döyüşçü kimi döyüşmək üçün gəldiyini yazır.
Həmçinin bax
redaktəİstinadlar
redaktə- ↑ Pritsak, 1982. səh. 435-436
- ↑ Maenchen-Helfen, 1973. səh. 405, 422
- ↑ Doerfer, 1973. səh. 41-43
- ↑ Kim, 2015
Mənbə
redaktə- Omeljan Pritsak. The Hunnic Language of the Attila Clan (PDF). Cambridge, Massachusetts: Harvard Ukrainian Studies. 1982. ISBN 0363-5570.
- Gerhard Doerfer. Zur Sprache der Hunnen. Central Asiatic Journal. 1973. 1–50.
- Otto J. Maenchen-Helfen. The World of the Huns: Studies in Their History and Culture. University of California Press. Max Knight (ed.). 1973. 978-0-520-01596-8.
- Hyun Jin Kim. The Huns. Routledge. 2015. ISBN 9781138841758.