Maral böcəklər

Maral böcəklər (lat. Lucanus) — Buynuzlu böcəklər fəsiləsinə aid böcək cinsi. Bu cinsə 50 növ daxildir. Böyük Plini bildirmişdir ki, Niqidiy maral böcəyini lucanі adlandırmışdır. Bu isə İtaliyada vilayət adıdır. Lukaniya vilayətində onlardan amlet hazırlanır. Təbii şəraitdə nəslinin kəsilməsi ehtimalı vardır.

Maral böcəklər
Elmi təsnifat
Beynəlxalq elmi adı

Qısa təsviri

redaktə

Bu böcəklərin xarici görkəmi o qədər səciyyəvidir ki, hətta bioloq olmayanlar da onları görən kimi taniyir. Bığcıqları dizlikli, buğumları isə toppuzşəkilli olub 3-6 ədəddir. Mandibulaları çox güclü olub, erkək fərdlərdə dişilərə nisbətən daha iridir. Bədənin rəngi əksər hallarda qəhvəyimtil qaradır. Qadadüstlükləri və çənələri şabalıdı-qəhvəyidir. Sürfələri ağ rəngdə olub, S formasında əyilmiş vəziyyətdə olurlar. Sürfələrin bədənin uzunluğu 14 sm-dir. Erkək fərdlərin bədəninin uzunluğu mandibulaları ilə birlikdə 83 mm, dişi fərdlərinki isə 45mm-dir.[1]

Arealı və Sayı

redaktə

Ümumilikdə Avropanın Cənub, MərkəzŞərqi, Cənub-Şərqi AsiyaŞimali Amerika ərazilərində yayılmışdır. Növlərin çoxu isə Asiya ərazisində yayılmışdır.Azərbaycan (Böyük və Kiçik Qafqaz). Yox olmaq üzrədir.

Məhdudlaşdırıcı amillər

redaktə

Yaşayış arealının daralması, kolleksiyaçılar tərəfindən tutulması.

Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər

redaktə

Bern Konvensiyasının III əlavəsinə daxil edilmişdir. Danimarka, Almaniya, Polşa, Latviya, Estoniya, Belarus Respublikası, İsveç, UkraynaRusiya Federasiyasının Qırmızı kitabına daxil edilmişdir.

Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər

redaktə

Yaşayış əraziləri qorunmalıdır. Çürümüş ağaclar kəsilməməli və yaşayış ərazilərindən çıxarılmamalıdır. Təbiətdə sayı və yayılması barədə yeni məlumatların əldə edilməsi məqsədilə hər il monitoringlər təşkil etmək lazımdır. Əhali arasında bu böcəyin qorunmasının vacibliyi barədə təbliğat işi aparılmalıdır. Süni surətdə artırılaraq təbiətə buraxılmalıdır.[2]

Növləri

redaktə

İstinadlar

redaktə
  1. Животный мир Азербайджана. Тип членистоногие. Семейство Рогачи – Lucanidae (Эффенди Р.Э.), т. II, Баку: Элм, 1996, 412 с.
  2. Azərbaycanın Qırmızı Kitabı, II cild, 2013

Ədəbiyyat

redaktə
  1. Батиашвили И.Д. и др. Редкие насекомые. М.: Лесн. Пром-сть, 1982, с. 165;
  2. Животный мир Азербайджана. Тип членистоногие. Семейство Рогачи – Lucanidae (Эффенди Р.Э.), т. II, Баку: Элм, 1996, 412 с.
  3. Azərbaycanın Qırmızı Kitabı, II cild, 2013

Xarici keçidlər

redaktə