Muhitdin Qara-Yaqubov

**Muhitdin Qara-Yaqubov**
Muhitdin Qara-Yaqubov
	özb. Muhitdin Qoriyoqubov
Ümumi məlumatlar
Doğum tarixi	1 may 1896
Vəfat tarixi	2 fevral 1957 (60 yaşında)
Vəfat yeri	Daşkənd, Özbəkistan SSR, SSRİ;
Vətəndaşlığı	SSRİ→; Özbəkistan
Milliyyəti	özbək
Həyat yoldaşı	Tamara xanım;
Musiqiçi məlumatları
Fəaliyyəti	müğənni
Səs tembri	bariton
Mükafatları	"Böyük xidmətləri üçün" orden (Özbəkistan); "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni; Özbəkistan SSR xalq artisti

Muhitdin Qara-Yaqubov (özb. Muhitdin Qoriyoqubov 1 may 1896 - 2 fevral 1957, Daşkənd) - Özbək və SSRİ teatr xadimi, müğənni (bariton), Özbək peşəkar xalq və klassik musiqi teatrının qurucularından biri. Türkistan MSSR-nin xalq müğənnilərindən birincisidir. Özbəkistan SSR xalq artistidir (1936).

Həyatı və yaradıcılığı

Muhitdin Qara-Yaqubov 1918-ci ildə Həmzə Həkimzadə Niyazi ilə birlikdə "Müsəlman gənclərin dram truppası" nın yaradılmasında iştirak etmişdir.

Səhnə fəaliyyətinə Qara-Yaqubov 1919-cu ildə Fərqanə Xalq Nəfəs Alətləri Orkestrının yaradılması ilə başladı və 1919-1921-ci illərdə Türkistan cəbhəsindəki Qırmızı Ordu hissələrində çıxış etmişdir. "Siyasi truppa" nın çıxışlarında Həmzə Həkimzadə dramatik aktyor kimi iştirakçı olurdu.

Muhitdin Qara-Yaqubov 1922-1924-cü illərdə Dövlət Teatr Sənəti İnstitutunun - QİTİS-in vokal şöbəsində oxuyub.

1925-ci ildə Muhitdin Parisdəki Ümumdünya Sərgisində və Berlindəki Şubert zalında Özbək xalq mahnılarını ifa edib.

O, 1926-cı ildə konsert və etnoqrafik ansamblını yaradıb.

Muhitdin Qara-Yaqubov Daşkənd, Əndican və Kokandda musiqi teatrlarının təşkilində iştirak etmişdir.

Muhitdin Qara-Yaqubov - Özbək Musiqili Teatrının qurucusu və bədii rəhbəri olub (1926). 1934-cü ildə Moskva Konservatoriyasında Özbək opera studiyasını təşkil etmiş və nəticədə daha sonra Milli Opera və Balet Teatrına çevrilmişdir. Qara-Yaqubov opera studiyasına rəhbərlik etdiyi iki il ərzində Özbəkistan vilayətlərindən onlarla gənc istedadlı insanlar sonradan ulduz olan ən yaxşı teatr və musiqi sənəti ustalarından peşə təhsili almışdılar.

Qara-Yaqubov 1929-1939 və 1946-1950-ci illərdə Özbəkistan Filarmoniyasının direktoru vəzifəsində çalışmış və 1932-ci ildən bədii rəhbəri olmuşdur.

O, 1939-1947-ci illərdə Özbəkistan Opera və Balet Teatrının solisti olmuşdur.

MUhittin 1947-ci ildən sonra repressiya uğramışdır. Yalnız İosif Stalinin ölümündən sonra 1955-ci ildə azad edilmişdir.

Qara-Yaqubov 1956-cı ilin yanvarından yenidən Filarmoniyanın solisti vəzifəsində çalışmışdı. Daha sonra Estrada teatrına dəvət edilir, burada xalq mahnılarını, opera və romanslardan ariyalar ifa edir.

1957-ci ilin yanvarında qəzaya düşür. Qəza nəticəsində Muhitinin bud sümüyünün boynu qırılır. Qəzadan sonra özünə gələ bilməyən Muhitdin Qara-Yaqubov iki həftə sonra 2 fevral 1957-ci ildə vəfat edir.

Muhitdin Qara-Yaqubov Daşkənddə Çağatay qəbiristanlığında dəfn edilib.

Ailəsi

Həyat yoldaşı Tamara xanım (özb. Tamaraxonim; əsl adı və familyası — Tamara Artyomovna Petrosyan) (1906-1991) - rəqqasə, müğənni, aktrisa, baletmeyster, SSRİ Xalq artisti olub. Qızı Vanzetta Muhitdinova xanım da rəssamdır. Kürəkəni Tahir Teymur oğlu Salahov rəssamdır. Nəvəsi Aydan Salahova rəssam və heykəltəraşdır.

Seçilmiş partiyaları

Sultan bəy (Arşın mal alan, Üzeyir Hacıbəyov)
Xosrov (Fərhad və Şirin, Uspeniski və Q.Mişel)
Nofəl (Leyli və Məcnun, R.Qiler T.Sadıkovla həmmüəllif)
Uluqbəy (Uluqbəy, A.Kozlovski)
Mahmud Tərabi (Mahmud Tərabi, O.Çişko)
Ər Tarqin ("Ər Tarqin", E.Brusilov)
General-qubernator (Buran, Muxtar Əşrəfi)

Mükafatları

"Qırmızı əmək bayrağı" ordeni
SSRİ medalları
Türkistanın xalq müğənnisi
Özbəkistan SSR xalq artisti
"Böyük xidmətləri üçün" orden (Özbəkistan) (25 avqust 2000-ci il) — ölümündən sonra^[2]

Xatirəsi

M. Qori-Yaqubovun adı Özbəkistan Dövlət Filarmoniyasına verilib.
Xalq Mahnıları və Rəqsləri Akademiyası və Daşkənddəki bir küçə Muhitdin Qori-Yaqubovun adını daşıyır.

İstinadlar

↑ ¹ ² Кари-Якубов Мухитдин // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
↑ "О НАГРАЖДЕНИИ МАСТЕРОВ ЛИТЕРАТУРЫ И ИСКУССТВА, ВНЕСШИХ ОГРОМНЫЙ ВКЛАД В РАЗВИТИЕ УЗБЕКСКОЙ НАЦИОНАЛЬНОЙ КУЛЬТУРЫ|2000-08-25|УП|2702|2363217". 2021-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-09.

Xarici keçidlər

M. Qori-Yaqubovun ifasında özbək mahnısı "Xoşulum" (1933-cü ildə yazılmışdır) (rus.)
КАРИ-ЯКУБОВ Мухитдин // Большой Энциклопедический словарь. 2000.
Muhitdin Qori-Yaqubov . "Özbək Şalyapini" (rus.)

[_64093ff519f2408a-1] ¹ ² Кари-Якубов Мухитдин // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.

[2] "О НАГРАЖДЕНИИ МАСТЕРОВ ЛИТЕРАТУРЫ И ИСКУССТВА, ВНЕСШИХ ОГРОМНЫЙ ВКЛАД В РАЗВИТИЕ УЗБЕКСКОЙ НАЦИОНАЛЬНОЙ КУЛЬТУРЫ|2000-08-25|УП|2702|2363217". 2021-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-09.

[1]

[2]