Nəsimi (film, 1973)
Nəsimi — Rejissor Həsən Seyidbəylinin filmi.[1]
| Nəsimi | |
|---|---|
 | |
| Janr |
dram tarixi bioqrafik |
| Rejissor | Həsən Seyidbəyli |
| Prodüser | |
| Ssenari müəllifi | İsa Hüseynov |
| Baş rollarda |
Rasim Balayev - Nəsimi İsmayıl Osmanlı - Nəimi Xalidə Quliyeva - Fatma Kamal Xudaverdiyev - Yusif Tofiq Mirzəyev - Dövlət bəy Almaz Əsgərova - Şəms Səməndər Rzayev - Şirvanşah İbrahim Məmmədrza Şeyxzamanov - Şeyx Əzəm Yusif Vəliyev - Teymurləng Muxtar Maniyev - Miranşah |
| Operator | Rasim İsmayılov |
| Bəstəkar | Tofiq Quliyev |
| Rəssam |
Məmməd Hüseynov Mais Ağabəyov |
| İstehsalçı | Azərbaycanfilm |
| İlk baxış tarixi | 5 iyun, 1974 |
| Filmin növü | tammetrajlı bədii film |
| Rəng | rəngli |
| Vaxt | 96 dəq. |
| Ölkə |
 Azərbaycan SSR |
| Dil | azərbaycanca |
| İl | 1973 |
| Texniki məlumat |
10 hissə 2505 metr genişekranlı 35 mm |
MəzmunRedaktə
Film Azərbaycan xalqının görkəmli şair və filosofu, hürufi təriqətinin nəğməkarı, insan zəkasının, istedadının və hisslərinin gözəlliyinin tərənnümçüsü İmadəddin Nəsiminin anadan olmasının 600 illiyinə həsr olunmuşdur.[2]
Film haqqındaRedaktə
- Film aktyor Rasim Balayevin kinoda ilk böyük işidir.
- Film "Kodak" kinolentinə çəkilən ilk Azərbaycan filmidir.
- Filmin çəkilişindən 2 il əvvəl YUNESKO-nun qərarı ilə böyük Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin anadan olmasının 600 illiyi qeyd edilmişdi. Kinematoqrafçılar da Azərbaycan xalqının mədəni həyatında böyük hadisə olan bu yubiley münasibətilə "Nəsimi" bədii filmini çəkmişlər.
- Həm elmi, həm tarixi, həm də etnoqrafik cəhətdən dəqiqliyi saxlamaq üçün filmin müəllifləri çəkilişlərə görkəmli nəsimişünasları, filoloqları, sənətşünasları dəvət etmişlər.
- Titr: "Bu film orta əsrlərin zülməti içərisində günəş kimi parlayan böyük Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri İmadəddin Nəsiminin mürəkkəb və faciəli taleyindən bəhs edir. XIV əsrin axırı XV əsrin əvvəllərində Azərbaycan xalqı bir tərəfdən yadelli işğalçıların, digər tərəfdən bir-birilə aramsız müharibələr aparan yerli feodallarla irticaçı ruhanilərin zülm və talanlarına məruz qalmışdı. Nəsimi yalnız dövrünün ictimai haqsızlıqlarına qarşı çıxan şair və insan ləyaqətini müdafiə edən humanist filosof olaraq qalmamışdı; onun yaradıcılığında islam qaragüruhu ilə mibarizə aparıb öz dövründə mütərəqqi rol oyanayan, eyni zamanda əsrin mütərəqqi, idealist dünyagörüşü təsirindən tamam azad olmayan hürufilik hərəkatının bir çox ideyaları da öz əksini tapmışdı. Film Nəsimi irsinin bizim üçün daha qiymətli ideyaları zülmə və istibdada qarşı üsyan motivləri əsasında yaradılmışdı".
- Film İsa Hüseynovun "Məhşər" romanı əsasında çəkilib.
- Rasim Balayev: "Nəsimi" yeganə tarixi filmdir ki, orada heç bir dekorasiyadan istifadə edilməyib. Çəkiliş aparılan bütün məkanlar tam təbiidir"[3]
- Film 2010-cu ildə bərpa edilmişdir.[4]
Festivallar və mükafatlarRedaktə
- 1)1974-cü ildə Bakıda VII Ümumittifaq kinofestivalı
- Kinolentə Tarixi Mövzuda Ən Yaxşı Filmə görə Mükafat verilmişdir.
- Ən Yaxşı Kişi Rolunun İfasına görə aktyor Rasim Balayevə II Mükafat verilmişdir.[5]
Filmin heyətiRedaktə
Film üzərində işləyənlərRedaktə
- Ssenari müəllifi: İsa Hüseynov
- Quruluşçu rejissor: Həsən Seyidbəyli
- Quruluşçu operator: Rasim İsmayılov
- Quruluşçu rəssam: Məmməd Hüseynov, Mais Ağabəyov
- Bəstəkar: Tofiq Quliyev
- Səs operatoru: Akif Nuriyev
- Rejissor: Əşrəf Mamayev, Akif Rüstəmov
- Qrim rəssamı: V. Bereznyakov
- Geyim rəssamı: Elçin
- Montaj edən: Tamara Nərimanbəyova
- Rejissor assistenti: Adil İsmayılov, Səməd Lazımov, X. Cəfərov, X. Şirinov, Gülbəniz Əzimzadə
- Montaj üzrə assistent : Esmira İsmayılova
- Operator assistenti: Yuri Varnovski, V. Tibirov, F. Sekandçed, V. Romanov
- Rəssam assistenti: Tamilla Dağıstanlı
- Quraşdırılmış səhnələrin operatoru: Həmzə Əhmədoğlu
- Quraşdırılmış səhnələrin rəssamı: Mirzə Rəfiyev
- Redaktor: İntiqam Qasımzadə, Nataliya Şneyer
- Məsləhətçi: Əli Fəhmi (leksika üzrə), M. Quluzadə (Nəsiminin yaradıcılığı üzrə), Z. Quluzadə (fəlsəfə üzrə), T. Musəvi (tarix üzrə), R. Əfəndiyev (etnoqrafiya üzrə)
- Çalır: SSRİ Kinematoqrafiya Komitəsinin Orkestri
- Dirijor: D. Ştilman
- Filmin direktoru: Daniil Yevdayev, Bəşir Quliyev
RollardaRedaktə
- Rasim Balayev - İmadəddin Nəsimi
- İsmayıl Osmanlı - Fəzlullah Nəimi
- Xalidə Quliyeva (Xalidə Qasımova kimi) - Fatma
- Kamal Xudaverdiyev - Yusif
- Tofiq Mirzəyev - Dövlət bəy
- Almaz Əsgərova - Şəms
- Səməndər Rzayev - Şirvanşah I İbrahim
- Məmmədrza Şeyxzamanov - Şeyx Əzəm
- Yusif Vəliyev - Teymurləng
- Muxtar Maniyev - Miranşah
- Əbdül Mahmudov - dərviş
- Ə.Atakişiyev
- Tariyel Qasımov - hürufi
- Gümrah Rəhimov
- Əfrasiyab Məmmədov - Teymurun döyüşçüsü
- Səyavuş Şəfiyev - Mahmud
- Hafiz Fətullayev
- Sadıq Həsənzadə - Qara əmi
- Dadaş Kazımov - Əli
- Mayak Kərimov - Mirəli
- Telman Adıgözəlov - hürufi
- Məmməd Əlili - Mirzə
- Əhməd Əhmədov
- Ramiz Məlikov - sui-qəsdçi
- Sadıq Saleh
- K. Rəsulova
- F. Sekandçed
- R. İbrahimova
- N. Zeynalova
- Rüstəm Rüstəmov
- Elxan Ağahüseynoğlu - Bahadır
- Rəna Səlimova - rəqs edən (titrlərdə yoxdur)
- Nadir Əzməmmədov (titrlərdə yoxdur)
- Fərəc Fərəcov - mürid
Filmi səsləndirənlərRedaktə
- Şahmar Ələkbərov - Dövlət bəy (Tofiq Mirzəyev) (titrlərdə yoxdur)
- Əzizağa Qasımov - Qara əmi (Sadıq Həsənzadə) (titrlərdə yoxdur)
İstinadlarRedaktə
- ↑ Teymurləngin ordusunda çətir tutan “əsgər”: Rasim Balayev və Xalidə Quliyeva “Nəsimi” filminin kadrarxası məqamlarından danışır //Azadlıq.- 2015.- 2 fevral.- S.14.
- ↑ Afaq Qasımova. Yeniyetmələrin tarixi şəxsiyyətlərin nümunəsində tərbiyə edilməsi. Bakı: Nurlan, 2006. - səh. 142.
- ↑ Rasim Balayev 45 illik sirri açdı: "Nəsimi" yeganə filmdir ki..."
- ↑ “İki film bərpa edilib” [Kinorejissor Həsən Seyidbəylinin yubileyi münasibətilə bərpa olunub Dövlət Film Fonduna daxil olan "Dədə Qorqud" və "Nəsimi" filmləri barədə] //Ayna.-2010.- 19 iyun.- səh.19.
- ↑ Lider TV. "Səda - Rasim Balayevin doğum günüdür (08.08.2016)" (azərb.). Youtube.com (08.08.2016).
MənbəRedaktə
- "Kino yenilikləri" qəzeti. 11 yanvar 1974-cü il.
- C. Məmmədov. "Coşqun ilham". "Kommunist" qəzeti. 3 yanvar 1981-ci il.
- Азербайджанской ССР кинематография. Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — Москва: Советская энциклопедия, 1987. — стр. 13.
- Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — Москва: Советская энциклопедия, 1987. — стр. 34; 154; 269; 383.
- E.Quliyev, C.Mirzəliyev. Rasim Balayev. Bakı: 1999, səh. 16.
- Xamis Muradov. Kinofabrikdən başlanan yol. Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 4.
- Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 143; 180; 196-198; 258.
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 816.
- Ayxan. "Nəsimi" və "Dədə Qorqud" bərpa olundu: Hər iki film Filmfonda verilib //Ekspress.- 2010.- 19-21 iyun.- S. 12.
- Aydın Dadaşov. "Bizim kino". Həsən Seyidbəylinin "Nəsimi" filmi haqqında. 16.01.2016