Portal:Tibb

redaktə   "Medicus curat, natura sanat - Təbiət sağaldır, həkim kömək edir". Tibb portalına xoş gəlmisiniz! redaktə   Seçilən məqalə Anesteziologiya(yunan. ἀν-an (inkar), yunan. αἴσϑησις- hisiyyat, lat. logos- elm) keyləşdirmə, ağrısızlaşdırma mexanizm, üsul və metodlarını öyrənən, tətbiq edən tibb sahəsi. Hesab edirlər ki, yunan filosofu Dioskorid ilk dəfə b.e.ə. I əsrdə mandraqorun narkotik təsirini təsvir etmək üçün anesteziya terminindən istifadə etmişdir. 1721 ci ildə universal etmioloji ingilis lüğətində (ing. Bailey`s) anesteziya "hissiyat qüsuru", Britaniya ensiklopediyasında (1771) "hissiyatdan məhrum olma" kimi göstərilir. Cərrahi əməliyyatların aparılmasına imkan verən yuxuya bənzər hal haqqındakı Oliver Uendel Holmsın (ing. Oliver Wendell Holmes) fikirləri bu sahəni elm kimi öyrənməyə və onu anesteziologiya termini ilə adlandırmağa səbəb olmuşdur. Müasir anesteziologiya elmini öz tədqiqat və tətbiqat dairəsini dahada genişləndirmişdir. 1989 cu ildə Amerika Anesteziologiya Şurası (ing. American Board of Anesthesiology) bu sahə üzrə mütəxəssislərin hazırlanması və onların sertifikatlandırılmasını irəli sürür. Bu ixtisas digər tibbi (cərrahiyyə, daxili xəstəliklər, pediatriya, akuşerlik, kliniki farmakologiya, fiziologiya, patologiya, biotibbi taxnalogizalar) ixtisas biliklərini özündə cəmləşdirərək, dərin bilik tələb etdiyinə görə unikallığı ilə seçilir. Məqaləni oxu...' redaktə   Seçilən şəkil Qədim Roma dövrünə aid tibbi alətlər, e.ə. 2-3 əsr, Dövlət antik kolleksiyası, Münhen redaktə   Dərman bitkiləri Limon — sədokimilər fəsiləsinə aid bitki növü. Limon çox faydalı bitkidir. Azərbaycanın subtropik rayonlarında (Lənkəran, Astara və s.) son illərdə müvəffəqiyyətlə becərilir və onun əkin sahələri ildən-ilə genişləndirilir. Limonun vətəni qədim Hindistan torpağıdır. Əfsanəvi hindli yoqları onu sağlamlığın qorunmasında universal bir vasitə sayırlar. Onların dediklərinə görə hər adam özünü gündə bir limon yeməyə və bir limonun şirəsini içməyə öyrətməlidir. Guman edilir ki, "limon" sözü malay dilində bu meyvəni adlandıran "lerno" sozündən əmələ gəlib. Çində isə bu bitkini "limunq" adlandırırlar və tərcümədə bu "analar üçün xeyirli" deməkdir. Bütün başqa sitruslar kimi, limonun iç hissəsi qalın qabıqla örtülüb, əti isə nazik ağ pərdə ilə bağlanmış dilimlərə bölünür. Ətin ortası dadsız ağ maddədən ibarətdir. Limon ağacının meyvələrindən istifadə olunur. Meyvələrini yetişən zaman toplayır, çeşidlərə ayırır, yaxşı yetişənlərini satışa göndərir, vaxtından qabaq ağacdan qopub düşənləri limon zavoduna, həddindən artıq yetişənləri isə efir yağı istehsal edən zavoda verirlər Məqaləni oxu... redaktə   Dərmanlar pirazolon törəməsi, qeyri opiad ağrıkəsici. Yüksək analgetik (ağrıkəsici) və antipiretik (hərarətsalıcı) təsirə malikdir. Sensibilizasiya, təzyiqin düşməsi və nadir hallarda aqranulositoz kimi əlavə təsirlərə də malikdir. 1922 ci ildə alm. Hoechst‎ firması tərəfindən Novalgin adı ilə istehsalına başlanılmışdır. Metamizol qədul edilmə yollarından asılı olaraq müxtəlif: daxilə qəbul üçün tablet, məhlul, düz bağırsağa yeritmək üçün şam, vena və əzələ daxilinə inyeksiya üçün ampula formasında istehsal olunur... Məqaləni oxu...' redaktə   Bilirsinizmi Süni qan dövranı aparatı - 1937-ci ildə amerikalı Con Gibbon ing. John Gibbon ekstrakorporal qan dövranını uğurla sınaqdan keçirmişdir. Süni ürək - ilk dəfə 2 dekabr 1982-ci ildə Robert Yarvikə mənsub alm. Jarvik-7‎ modelli süni ürək Uat universitet klinikasında təqaüdçü diş həkimi Barney Klark (21 yanvar 1921 - 23 mart 1983) üzərində ürək cərrahı Uilyam De Vries tərəfindən aparılan yeddi saatlıq əməliyyat zamanı köçürülmüşdür. Ebşteyn anomaliyası nadir anadangəlmə ürək qüsuru, üçtaylı qapaq anomaliyası, rastgəlmə tezliyi digər anadangəlmə ürək qüsurları ilə müqayisədə 1%-dir. Fallo tetradasının yeganə müalicəsi cərrahi yolladır. Spermatozoidin sürəti 0,1 mm/san və ya təqribən saatda 30 sm-dir. Insanda eyakulyasiyalı koitusdan 1-2 saat sonra spermatozoidlər uşaqlıq borularının, mayalanmanın baş verdiyi, ampulyar hissəsinə yetişmiş olurlar. İnsanın orqanizmində spermatozoidlər qeyri aktiv formada olurlar. Onların aktivliyi prostat şirəsinə qarışdıqdan sonra oradakı fermentlərin təsirindən baş verir. Onların qadın cinsiyyət yolundakı hərəkəti müstəqil şəkildə, maye axınının əks istiqamətində olur. Mayalanma üçün spermatozoid 20 sm məsafə (servikal kanal - 2 sm, uşaqlıq boşluğu - 5 sm, uşaqlıq boruları - 12 sm) qət etməlidir. İnsan orqanizmində spermotozoidlər yetişdiyi gündən başlayaraq 30-64 gün həyat qabiliyyətli olurlar. Eyakulyasiyadan sonra mühitdən asılı olaraq 24 saat sağ qala bilirlər. Uşaqlıq dəhlizində spermatozoidlər bir neçə saata məhv olurlar. Uşaqlıq boynunda, uşaqlıqda və uşaqlıq borusunda 3 günə qədər sağ qala bilirlər. Dalaq qanyaradıcı üzvlərin ən böyüyüdür; uzunluğu 10-12 sm, eni sm, qalınlığı 4 sm, çəkisi 150-200 q-dır. Zahiri şəkli qəhvə toxumuna bənzəyir, özü yumşaq və rəngi tünd qırmızıdır. Akonit (lat. Aconítum, yun. Aconae - ox, oxlu) çoxillik, lat. Ranunculaceae fəsiləsindən olan zəhərli bitki, Yunan mifologiyasına görə bu bitki, Heraklın aldadıb axirətdən gün işığına çıxartmış olduğu üçbaşlı köpək Kerber gün şüalarına tab gətirməyib quduzluqla qusaraq ifraz etdiyi seliyin torpağa düşməsindən göyərmişdir. Bu hadisə Akoni şəhəri yaxınlığında baş verdiyindən bitki də belə adlandırılmışdır. Yetkin şəxsin canlı sümüyü kimyəvi tərkibcə 50%-i su, 28%-i üzvi və 22%-i qeyri-üzvi maddədən ibarətdir. Maserasiya olmuş (yağı alınmış, yumşaq toxumalardan ayrılmış qurudulmuş) sümük 33,3%-i üzvi və 66,7%-i qeyri-üzvi maddədən ibarətdir. redaktə   Tibbin şöbələri A Allerqologiya Anatomiya Andrologiya Anesteziologiya Angiologiya C Cərrahiyyə D Dermatologiya E Emetologiya Endokrinologiya Endoskopiya Epidemiologiya F Farmakologiya Ftiziatriya Fitoterapiya G Gerontologiya Gigiyena Ginekologiya H Hematologiya Hepatologiya İ İmmunologiya K Kardiologiya Kosmetologiya Q Qastroenterologiya L Laborator diaqnostika M Mamalıq Masaj Məhkəmə təbabəti Miologiya Müalicə idmanı N Narkologiya Nefrologiya Neontalogiya Nevrologiya Neyrocərrahiyyə O Oftalmologiya Onkohematologiya Onkologiya Ortopediya Otorinolarinqologiya P Palliativ təbabət Parazitologiya Pediatriya Psixiatriya Pulmonologiya R Radiologiya Reanimatologiya Rentgenologiya Reproduktiv təbabət Revmatologiya S Somnologiya Sosial təbabət Stomatologiya T Terapiya Toksikologiya Transfuziologiya Travmatologiya U Urologiya Ü Ürək cərrahiyyəsi V Venerologiya Virusologiya redaktə   Tibbi indekslər: Xəstəliklər • Simptomlar • Sindromlar • Dərmanlar • Terminlər • Müdaxilələr • Ləvazimatlar 0–9 A B Ç C D E Ə F G H X İ J K Q L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z redaktə   Hippokrat andı — Apollona - loğman Asklep, Higeya və Panakeya və bütün tanrıların şahidliyində and içirəm ki, verdiyim sözə və götürdüyüm öhdəliklərə gücüm və dərrakəm çatdığı qədər əməl edəcəyəm: bu sənətdə müəllimimi valideynlərim kimi tanıyacağam, qazandığımı onunla bölüşəcək və ehtiyaclarında ona köməkçi olacağam; onun övladlarını özümə qardaş bilib, öyrənmək istədikləri təqdirdə onlara bu sənəti bir ödəniş və ya sənəd almadan öyrədəcəyəm; şifahi dərsləri və təbabət biliklərini öz və müəllimimim övladlarına və ancaq təbabət qaydalarına sadiq və həkim andı içən şagirdlərimə öyrədəcəyəm. Bunlardan başqa bir kimsəyə öyrətməyəcəyəm. Gücüm çatdığı qədər müalicəmi heç bir vaxt pislik üçün deyil kömək üçün istifadə edəcəyəm. Məndən istifadə üçün zəhər istəyənə onu verməyəcəyim kimi, belə bir hərəkət tərzini belə tövsiyə etməyəcəyəm. Bunun kimi bir hamilə qadına uşaq salması üçün kömək etməyəcəyəm. Həyatımı, sənətimi tərtəmiz bir şəkildə istifadə edəcəyəm. Sidik kisəsi daşından əziyyət çəkənləri yarmayacaq və onları bu işlə məşğul olanlara həvalə edəcəyəm. Hansı evə daxil olaramsa, ancaq xəstənin xeyrini düşünəcəyəm, qəsdli olan bütün pisliklərdən qaçacağam, istər azad istər kölə olsun, kişi və qadınların bədənini sui-istifadə etməkdən çəkinəcəyəm. İstər sənətimin icrası, istərsə də sənətim xaricində insanlarla münasibətdə baş verənləri, görüb eşitdiklərimi bir sirr olaraq saxlıyacağam və kimsəyə açmayacağam. Andıma sadiq olaramsa qoy həyatımda və sənətimdə nəsibim xoşbəxtlik və insanların rəğbəti, olmaramsa bunun əksi olsun. Məqaləni oxu... redaktə   Təqvim 14 noyabr — 1991-ci ildən etibarən təqvimə Şəkərli Diabetlə Beynəlxalq Mübarizə Günü 22 noyabr — 1973 cü il, Azərbaycanda elmi anatomiyanın banisi, tibb elmləri doktoru, professor Kamil Balakişiyevin ölüm günü 20 noyabr — 1981 ci il, Azərbaycanda tibb təhsili və səhiyyənin təşkilatçısı, respublikada cərrahlıq elmi məktəbinin banilərindən biri Mustafa Topçubaşovun ölüm günü redaktə   Mərhəmət 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə Ermənistan Silahlı Qüvvələri Rusiyanın 366-cı motoratıcı alayının iştirakı ilə Xocalı şəhərini işğal edərkən, etnik azərbaycanlılara qarşı baş vermiş soyqırımdır. Qətlə yetirilənlərin sayı 613 nəfər, bunlardan 63 uşaq, 106 qadın və 70 qoca olmuşdur. 8 ailə tam məhv edilmiş, 25 uşaq hər iki, 130 uşaq isə bir valideynini itirmiş, 487 yaralının 76-sı uşaqlar olmuş, 1275 nəfər əsir alınmış, 150 nəfər itkin düşmüşdür. Bu faciə Dağlıq Qarabağ münaqişəsi zamanı baş vermiş ən dəhşətli hadisələrdən biridir. redaktə   Kateqoriyalar Tibb Ölkələrinə görə tibb Sağlamlıq sahəsində çalışan insanlar Alternativ tibb Anesteziya Antiseptiklər Tibbi avadanlıqlar Tibbin bölmələri Cəmiyyətdə tibb Cərrahi müdaxilə Tibbi cihazlar Dərman vasitələri Dərmanlar Tibbi diaqnostika Duyma orqanları Tibb haqqında əsərlər Xalq təbabəti Xəstəliklər və pozuntular İmplantatlar Tibbi informasiya mənbələri Karsinomalar Tibbi kitablar Klinik tibb Qanaxma Tibb qaralamaları Qulaq Tibbi ləvazimatlar Tibbi məlumat mənbəyi Müalicə Ölüm səbəbləri Ölümün tibbi yönləri Peyvəndlər Tibbi prosedurlar Tibb siyahıları Şok Tibb tarixi Tibbi terminologiya Tibb təcrübəsi Tibb təhsili Tibb təşkilatları Tibb üzrə fəlsəfə doktorları Tibbdə riyaziyyat Tibbi etika Tibbi humanitar elmlər Tibbi peşələr Tibbi texnologiya Tibbi təcrübələr Tütünün sağlamlığa təsiri Ürək-damar sistemi Vitaminlər Təcili tibbi yardım Zoofiliya Anatomiya Ağciyərlərin anatomiyası Anatomiya diaqramları Anatomlar Arterial sistem Arteriya sistemi Baş Bədən hissələri Bədənin modifikasiyası Bioloji mayelər Bitki anatomiyası Cinsiyyət üzvləri Daxili sekresiya vəziləri Daxili üzvlər Dəri Əzələ sistemi Heyvan anatomiyası İnsan anatomiyası İnsan bədəni Qan Anatomiya qaralamaları Qırtlaq Qurdlar Nevrologiya Orqan sistemləri Orqanizm toxumaları Orqanlar Biologiya Ölkələrinə görə biologiya Biologiya qaralamaları 20–24 ID olan Taksonbar 25–29 ID olan Taksonbar 30–34 ID olan Taksonbar 35–39 ID olan Taksonbar 40+ ID olan Taksonbar Bioloji anlayışlar Biofizika Biologiya şablonları Biologiya tarixi Biologiyanın bölmələri Bioloji aləm Bioloji nomenklatura Bioloji sistemlər Bioloji təşkilatlar Bioloji tullantı Bioloqlar Biosidlər Elektron bioloji resurslar Endemiklər Biologiya fəlsəfəsi Bioloji qanunlar Bioloji qarşılıqlı əlaqələr Qitələrə görə biologiya MBMM-siz biologiya məqalələri Orqanizmlər Biologiyada həll edilməmiş problemlər Biologiya siyahıları Taksonbarda "from" parametri daxil edilməmiş məqalələr Taksonomik kateqoriyalar Biologiya terminləri Tipik növə aid olan Taksonbar ÜTMX-siz biologiya məqalələri Vikiverilənlərdə ID-si olmayan taksonlar redaktə   Əlaqəli portallar Biologiya Kimya Fizika