Vikipediya

Qriqori Qolitsın

Rusiya imperiyası hərbçisi və dövlət xadimi, general

Qriqori Sergeyeviç Qolitsın (20 dekabr 1838 (1 yanvar 1839) – 28 mart (10 aprel) 1907, Sankt-Peterburq) — Rusiya imperiyası hərbçisi və dövlət xadimi, general (14.05.1896), Qafqaz müharibəsiinin iştirakçısı, Qafqaz canişini və Qafqaz Hərbi Dairəsinin komandanı. Qolitsın 1903-cü il iyunun 12-də Erməni Həvari kilsəsinin əmlakının müsadirə edilməsi və erməni məktəblərinin bağlanması haqqında qanunun qəbul edilməsinin təşəbbüskarlarından biri olub. Qanuna əsasən, erməni kilsəsinə məxsus bütün daşınmaz əmlak (o cümlədən Eçmiədzin monastırının ərazisi) və kapitalı dövlətin mənafeyi naminə müsadirə edilmişdir.[1] 1903-cü ilin sentyabrında Tiflis yaxınlığında sui-qəsdə məruz qalaraq, yaralanmışdır.[2]

Qriqori Qolitsın
Qriqori Sergeyeviç Qolitsın
Vəzifədədir
dekabr 1896 - 1905-ci ildən
ƏvvəlkiSergey Şeremetyev
bayraq
Ural vilayəti general qubernatoru
1876 – 1880
bayraq
Orenburq vilayəti general qubernatoru
1880 – 1885
bayraq
Rusiya imperiyasının Dövlət Şurası
1893 – 1896
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
Vəfat tarixi 28 mart (10 aprel) 1907 (68 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
  • Aleksandr Nevski Lavranın Nikolskoye qəbiristanlığı[d]
Təhsili
  • Paje korpusu[d] (–28 iyun (10 iyul) 1856)
Fəaliyyəti hərbi qulluqçu
Dini xristianlıq
Hərbi xidmət
Xidmət illəri 1859-1905
Mənsubiyyəti Rusiya imperiyası
Qoşun növü Rusiya İmperator Ordusu
Rəhbərlik edib 14-cü Gürcü qrenadyor alayı
Fin leyb-qvardiya alayı
Ural kazak ordusu
Orenburq kazak ordusu
Qafqaz Hərbi Dairəsi
Döyüşlər Qafqaz müharibəsi
Rütbəsi general
Təltifləri

"Müqəddəs Anna" ordeni "Müqəddəs Anna" ordeni III dərəcə (1862)
"Müqəddəs Anna" ordeni "Müqəddəs Anna" ordeni III dərəcə (1867)

Müqəddəs Vladimir opdeni III dərəcə (1876)
"Müqəddəs Stanislav" ordeni III dərəcə(1878)
"Müqəddəs Anna" ordeni "Müqəddəs Anna" ordeni I dərəcə (1881)
Müqəddəs Vladimir opdeni II dərəcə (1887)
Ağ Qartal ordeni (1890)
Müqəddəs Aleksandr Nevski ordeni (1890)
Müqəddəs Vladimir ordeni I dərəcə (1904)
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

redaktə

Qriqori Qolitsın 20 dekabr 1838-ci ildə (1 yanvar 1839)[3] Sedletsk quberniyasının Hungrovski rayonundakı Staraya Ves malikanəsində anadan olmuşdur (başqa bir doğum tarixi və yer də göstərilir — 20 oktyabr 1838-ci il, — Lublin vilayəti, Lublin rayonu, Garbovo kəndi).[4] Onun valideynləri: atası — Knyaz Sergey Qriqoryeviç (1803–1868), Qvardiya artilleriyasının istefada olan kapitanı, yazıçı; anası — Mariya İvanovna, qrafinya Ezerskaya (1819–1881). Qardaşları və bacıları: Yuliya (1840–1914, froylina), Mariya (1841–1896, Avstriya sarayı kamerqeri qraf Fridrix Rummerskirxlə evli olub), Yekaterina (1844–1864), Leo (1845–1915, Appanages Baş İdarəsinin baş şərabçısı), Fedor (1850–1920, Saratov quberniyasının Xvalınski rayonunun zadəganlarının lideri).

Paj Korpusunda təhsil almış, oradan 16 iyun 1856-cı ildə Qvardiya Qusar Alayında kornet kimi xidmətə başlamışdır.[5]

Hərbi xidmətdə

redaktə
 
Knyaz Qriqori Qolitsın 1897-ci ildə

1858-ci il mayın 12-də Baş Qərargahın Nikolayev adına Akademiyasına qəbul olunmaq üçün Qvardiya Korpusunun qərargahına təyin edildi və avqustun 25-də ora daxil oldu. 12 aprel 1859-cu ildə poruçik, 1860-cı il oktyabrın 17-də isə ştabs-rotmistr rütbəsi aldı. 1860-cı il dekabrın 18-də Akademiyada kursu bitirdikdən sonra Qafqaz ordusunun baş qərargahına təyin olundu. 19 yanvar 1861-ci ildə xidmətdə fərqləndiyinə görə rotmistr rütbəsinə yüksəldi.

1861-ci il yürüşündə general-mayor Pavel Babiçin Adaqum dəstəsinin tərkibində dağlılara qarşı bir sıra ekspedisiyalarda iştirak etmişdir. Mart-may aylarında o, Abinski dərəsində idi və hərbi dəstə ilə Nikolayevski, Krım və Olginski istehkamları arasındakı yolların düzəldilməsi ilə məşğul idi. Bütün bu işlər dağlıların çoxsaylı hücumları ilə müşayiət olunurdu. Mayın sonunda o, Gelencik buxtasına doğru irəliləyərək və Kesequr silsiləsində dağlı xalqlarının mövqelərini ələ keçirməkdə fərqlənmişdi. Kampaniyada fərqləndiyinə görə 1861-ci il yanvarın 16-da qılınc və lentlə III dərəcəli "Müqəddəs Anna" ordeni ilə təltif edilmişdir.

22 yanvar 1862-ci ildə Qolitsın podpolkovnik rütbəsinə yüksəldi və yaz-yay aylarında Tiflisdə qərargah vəzifələrində xidmət etdikdən sonra, sentyabrın 16-da İrəvan Leyb Qrenadyor Alayına göndərildi. Burada birləşmiş atıcı taborun komandiri vəzifəsini aldı.

Qafqaz müharibəsini bitirən 1863–1864-cü il kampaniyasında Qolitsın yenə Adaqum dəstəsinin tərkibində Abxaziya dağlılarına qarşı yürüşdə iştirak etdi. 26 dekabr 1863-cü ildən 17 yanvar 1864-cü ilə qədər müvəqqəti olaraq alaya komandanlıq etdi. 26 may 1864-cü ildə altı aylıq məzuniyyətə göndərildi. Həmin il oktyabrın 2-də ona polkovnik rütbəsi verildi.

1865-ci il dekabrın 10-da Qolitsın 6 il komandirlik etdiyi 14-cü Gürcü qrenadyor alayının komandiri təyin edildi. Alayı nümunəvi vəziyyətə gətirdiyinə görə 1868-ci il avqustun 13-də Müqəddəs Nikolay ordeni ilə təltif edildi. 21 sentyabr 1871-ci ildə vəzifəsini tərk edərək İmperator Əlahəzrətinin adyutantı təyin edildi və növbəti il ​​aprelin 16-da Fin Qvardiya Alayının komandiri təyin olundu. 30 avqust 1873-cü ildə o, general-mayor rütbəsinə yüksəldi və İmperator Əlahəzrətinin Mühafizəsinə təyin edildi. 26 avqust 1876-cı ildə "Müqəddəs Vladimir" ordeni ilə təltif olundu.

Dövlət xidmətində

redaktə
 
Knyaz Qriqori Qolitsın 1901-ci ildə

30 avqust 1876-cı ildə Qolitsın Ural vilayətinin hərbi qubernatoru və qoşunlarının komandanı və Ural kazak ordusunun baş rəisi təyin edildi. 1880-ci ilin sentyabrında müvəqqəti olaraq Orenburq general-qubernatorunun və Orenburq Hərbi Dairəsinin komandiri vəzifəsini yerinə yetirdi. Qriqori Qolitsın 26 fevral 1883-cü ildə general-leytenant rütbəsinə yüksəldi.

O, hərbi qubernator və sərkərdə vəzifəsindən azad edildi və 5 yanvar 1885-ci ildən Senatın 1-ci departamentinə üzv təyin edildi.[6]

1892-ci il yanvarın 6-da təchizat bölməsi təşkil etmək üçün Tobolsk quberniyasına göndərildi, fevralda eyni məqsədlə Perm quberniyasının Şadrinski, Kamışlovski və Yekaterinburq rayonlarına və Orenburq quberniyasının Troitski rayonuna səfər etdi. 1893-cü il yanvarın 1-də Dövlət Şurasının üzvü təyin edildi.

1896-cı il mayın 14-də piyada ordusu general rütbəsi almış və həmin ilin dekabrında S. A. Şeremetyevin ölümündən sonra Qafqaz canişinliyinin rəisi, Qafqaz hərbi dairəsinin komandanı və Qafqaz kazak qoşunlarının atamanı təyin edilmişdir. Qriqori Qolitsın 2 mart 1897-ci ildə vəzifələrində qalmaqla əlahəzrət imperatorun general-adyutantı təyin edildi.

Qolitsın erməni terrorçularına kəskin mənfi münasibət bəsləyirdi. Jurnalist A. V. Amfiteatrov öz yazısında Qolitsinin ermənilər barədə dediyi fikri belə ifadə etmişdir: "O yerə çatdıracağam ki, Tiflisdəki yeganə erməni Tiflis muzeyində dondurulmuş erməni olacaq!".[7] Qolitsinin siyasətini dəstəkləyən və erməni milliyətçiliyini ifşa edən rəsmi "Kavkaz" qəzetinin redaktoru Vasili Veliçko idi.

Q. S. Qolitsin 1903-cü il iyunun 12-də erməni terrorunu dəstəklədiyi üçün Erməni Həvari kilsəsinin əmlakının müsadirə edilməsi və erməni məktəblərinin bağlanması haqqında qanunun qəbul edilməsinin təşəbbüskarlarından biri oldu. Qanuna əsasən, erməni kilsəsinə və ruhani qurumlara məxsus bütün daşınmaz əmlak (o cümlədən Eçmiədzin monastırının ərazisi) və kapital dövlətin nəzarətinə verildi. Müsadirə edilmiş əmlak və vəsaitlərdən əldə olunan gəlirdən onların keçmiş sahiblərinə — erməni ruhani qurumlarına pay ayrılırdı. Əlbəttə ki, ermənilər bunu cavabsız qoymadılar. Həmin il oktyabrın 14-də general Qolitsın Tiflis yaxınlığındakı Kojorskoe şossesində Ermənilərin "Hnçak" sosial-demokrat partiyasının üzvlərinin sui-qəsd cəhdinə uğradı. Terror hadisəsi nəticəsində o, ağır yaralandı.[8][9]

1904-cü il avqustun 11-də Qolitsın Qafqazın idarə edilməsində fəaliyyətinə görə 1-ci dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni ilə təltif edildi. Qolitsın 1905-ci il yanvarın 1-dək İmperator Əlahəzrətinin yanında xidmət etmək üçün təyinat alana qədər baş komandan vəzifəsində qaldı.

Dövlət Şurasının islahatından sonra (1906) Qolitsın onun üzvü olaraq qaldı, sağçılar qrupunun üzvü idi.

1907-ci il martın 28-də (10 aprel) Sankt-Peterburqda vəfat etmiş, Aleksandr Nevski Lavrasının Nikolskoye qəbiristanlığında dəfn edilmişdir.

O, general-leytenant qraf F. V. Orlov-Denisovun qızı Mariya ilə evlənmişdi; onların uşaqları yox idi.

Mükafatları

redaktə

Xarici mükafatlar

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ Audrey L. Altstadt. The Azerbaijani Turks: power and identity under Russian rule Arxivləşdirilib 2022-05-21 at the Wayback Machine. Series: Hoover Institution Press Publication 410. Stanford, CA: Hoover Institution Press, Stanford University, 1992, p. 40. ISBN 0817991824
  2. ↑ Swietochowski, Tadeusz. Russian Azerbaijan, 1905-1920: The Shaping of a National Identity in a Muslim Community (first paperback). Cambridge, England: Cambridge University Press. 2004. səh. 40. ISBN 978-0-521-52245-8.
  3. ↑ Альманах, 1897
  4. ↑ Голицын, князь Григорий Сергеевич // Пажи за 185 лет: биографии и портреты бывших пажей с 1711 по 1896 г. / собрал и издал О. Р. фон Фрейман. — Фридрихсгамн: Тип. Акц. о-ва, 1894–1897. — С. 503–504.
  5. ↑ Голицын Григорий Сергеевич / Волхонский М. А. // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004–2017.
  6. ↑ Мурзанов Н. А. Правительствующий сенат. Список сенаторов. Arxivləşdirilib 2021-09-07 at the Wayback Machine — СПб.: Сенат. тип., 1911. — С. 15.
  7. ↑ А. В. Амфитеатров. "Армянский вопрос". СПб., 1906, стр 52
  8. ↑ Бигаев Н. А. Последние наместники Кавказа (в свете личных воспоминаний) (1902–1917) Arxivləşdirilib 2021-10-03 at the Wayback Machine // Российский Архив: История Отечества в свидетельствах и документах XVIII–XX вв.: Альманах. — М.: Студия ТРИТЭ: Рос. Архив, 2003. — С. 402–449. — Т. XII
  9. ↑ В. Врачев. "Голицын Григорий Сергеевич". XPOHOC. Всемирная история в интернете (rus). 2019-03-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-11-18.

Ədəbiyyat

redaktə
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Qriqori_Qolitsın&oldid=7442913"