Raif Əmirov
Raif Kadim oğlu Əmirov (rus. Амиров Раиф Кадимович, başq. Әмиров Рәиф Ҡәҙим улы, d. 3 noyabr 1941, Najar, Baltas rayonu, Başqırd MSSR, SSRİ) — Başqırd əsilli SSRİ, Rusiya və Belarus yazıçısı, elmi-ədəbi tənqidçisi, Filologiya elmləri doktoru (1986), professoru (1987), SSRİ Yazıçılar İttifaqının üzvü (1981), Belarus Respublikasının əməkdar elm xadimi (1991).
| Raif Əmirov | |
|---|---|
| rus. Амиров Раиф Кадимович başq. Әмиров Рәиф Ҡәҙим улы | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Najar, Baltas rayonu, Başqırd MSSR, SSRİ |
| Vətəndaşlığı |
 SSRİ → Rusiya |
| Milliyyəti | Başqırd |
| Atası | Kadim Əmirov |
| Anası | Zamiqa Əmirova |
| Təhsili | Bax Bioqrafiya |
| İxtisası | Ədəbi-tənqid |
| Fəaliyyəti | yazıçı |
| Əsərlərinin dili | Başqırdca, tatarca, rusca |
| Mükafatları | Bax Mükafatlar və titullar |
Bioqrafiya redaktə
Raif Kadim oğlu Əmirov 3 noyabr, 1941 tarixində, Başqırd MSSR-in inzibat bölgüsü Baltas rayonunda yerləşən Najar kəndində, bir kəndli ailəsində anadan olmuşdur. Atası Kadim kollektiv fermada traktor sürücüsü olaraq işləyirdi. Böyük Vətən müharibəsi zamanı, Baltikyanı ölkələrdə döyüşərkən, 26 yaşında vəfat etmişdir. Anası Zamiqa, tək qadın olaraq Raifi və 2 qardaşı qızını böyütmüşdür. Raif Əmirov, Najar kəndində ibtidai təhsilini bitirmiş, Başqırdıstan Respublikasının Baltas rayonunda yerləşən Jiləzekul kəndində 7 il təhsil almış, Yuxarı Qarış kəndində isə, orta təhsilini bitirmişdir. Raif Əmirov məktəbə getməkdən əlavə olaraq, kollektiv fermada da işləyirdi. Raif Əmirov, 1958-ci ildə Birsk Pedaqoji İnstitutunun Filologiya fakültəsinə daxil olmuş, 1963-ci ildə isə bitirmişdir. Raif Əmirov 1962-ci ildən bəri Tədris İnstitutunun Ədəbiyyat Bölümündə işləyir. İnstitutu bitirdikdən sonra Raif Əmirov, rus dili və ədəbiyyatı müəllimi olaraq işləmişdir. 1953-ci ildən 1964-ci ilədək Başqırd MSSR Birsk rayonu Staro-Bazanov orta məktəbində direktor müavini olaraq işləmişdir. 1964-ci ildə Başqırd MSSR Nuriman rayonu Bayiqildin orta məktəbində müəllimi olaraq işləmişdir. Raif Əmirov 1965-ci və 1968-ci illərdə o, N. K. Krupskoy adına Moskva Regional Pedaqoji İnstitutunun Sovet Ədəbiyyatı şöbəsində təhsil almışdır. O, tezisini qorumuşdur. 1968-ci və 1974-cü illərdə, Birsk Pedaqoji İnstitutunun müəllimi və dosenti olaraq işləmişdir. 1986-cı ildə doktorluq dissertasiyasını qorumuşdur. 1987-ci ildən bəri professor vəzifəsində işləyir. 1984-cü ildən 2010-cu ilədək Moskva Regional Pedaqoji İnstitutunun Sovet Ədəbiyyatı şöbəsinin müdiri olmuşdur.[1][2][3]
Mükafatlar və titullar redaktə
- Belarus Respublikasının əməkdar elm xadimi (1991).
- Ümumdünya Tatar Konqresinin Medalı (2001).
- Kol Qali Beynəlxalq Mükafatı.
- Y. Yalkayna Mükafatı.
- Rusiya Federasiyasıın Fəxri Ali Peşə Təhsili İşçisi.
- Beynəlxalq Ali Təhsil Akademiyasının Akademiki (1994).
Yaradıcılığı redaktə
Raif Kadim oğlu Əmirov 15 monoqrafiyanın və dərsliklərin, 500-dən artıq məqalənin, resenziyanın, dram və nəsr əsərlərinin müəliifidir.
- Амиров, Р. К. Башкирский советский очерк (1917-1971 г.г.) : автореф. / Р. К. Амиров. — М., 1967. — 20 с.
- Амиров, Р. К. Тормыш алкынында / Р. К. Амиров. — Уфа, 1976.
- Амиров, Р. К. На стрежне жизни: Очерк и время / Р. К. Амиров. — Уфа: Башк. кн. изд-во, 1977. — 171 с.
- Амиров, Р. К. Чтобы шагнуть в завтра : статьи и портреты / Р. К. Амиров. — Уфа: Башк. кн. изд-во, 1982. — 280 с.
- Амиров, Р. К. Летопись современности : история формирования и развития публицистических и художественно-публицистических жанров в башкирской дореволюционной литературе / Р. К. Амиров. — Уфа: Башк. кн. изд-во, 1985. — 272 с.
- Амиров, Р. К. Формирование и развитие художественно-публицистических жанров в башкирской литературе : автореф. / Р. К. Амиров. — Ташкент, 1986. — 34 с.
- Амиров, Р. К. Формирование и развитие художественно-публицистических жанров в башкирской литературе / Р. К. Амиров. — Уфа, 1986. — 125 с.
- Амиров, Р. К. На стремнине : история формирования и развития художественной публицистики и её жанров в башкирской литературе дореволюционного и сов. Времени / Р. К. Амиров. — Уфа: Башк. кн. изд-во, 1988, — 125 с.
- Амиров, Р. К. Поэзия Н.Языкова / Р. К. Амиров. — Уфа,1988.
- Амиров, Р. К. Человек во времени / Р. К. Амиров. — М.: Современник, 1991. — 225 с.
- Амиров, Р. К. От личности к народу / Р. К. Амиров. — Уфа,2001.
- Амиров, Р. К. Реклама и мы. Особенности национально-региональной рекламы / Р. К. Амиров. — Уфа, 2001.
- Амиров, Р. К. Татары Башкортостана / Р. К. Амиров. — Уфа, 2001.
- Амиров, Р. К. Это только игра : пьесы, переводы с арабского / Р. К. Амиров. — Уфа: Изд-во БГПУ, 2011.
- Амиров, Р. К. «Лейтенантская проза» и творчество Ахияра Хакимова о войне / Р. К. Амиров, В. Д. Шавалиева. — Уфа: Изд-во БГПУ. — 2011. — 108 с.
- Амиров, Р. К. За наше и ваше завтра : о творчестве А. Генатуллина в контексте лейтенантской прозы / Р. К. Амиров. — Уфа: Гилем, 2012. — 123с.
- Амиров, Р. К. И в Бикметово есть горы : о творчестве Суфиана Сафуанова / Р. К. Амиров. — Уфа, 2013. — 210с.
- Амиров, Р. К. Святая душа : о творчестве Мариуса Максютова / Р. К. Амиров. — СПб, 2013. — 120с.
- Амиров, Р. К. Молодой жанр молодой литературы : о башкирской прозе / Р. К. Амиров // Уч.зап./ Моск. обл. пед. ин-т им. Н. К. Крупской. Т.187. Советская литература. — М., 1967. — Вып.8. — С. 113—122.
- Амиров, Р. К. «Поворот» Г.Хайри как первый башкирский национальный роман / Р. К. Амиров // Материалы научной конференции к * 50-летию образования Башкирской АССР: тезисы докладов. — Уфа, 1969. — С. 69-70.
- Амиров, Р. К. У истоков башкирского советского очерка / Р. А. Амиров // Уч. Зап. / Бирский гос. пед. ин-т. — Куйбышев, 1969. — Вып. 64.
Ədəbiyyat redaktə
- Ахмедьянов, К. А. Полувековой путь башкирского литературоведения в книге Наука в Советской Башкирии за 50 лет / К. А. Ахмедьянов. — Уфа, 1969. — 561 с.
- Раифу Амирову — 50 лет [Изоиздание] // Башкортостан укытыусыхы. — 1991. — № 11. — С. 33.
- Байбурин, Г. Беспокойная душа : [Р. Амирову — 50 лет]/Г. Байбурин // Кызыл тан. — 1991. — 5 ноября.
- Татарский энциклопедический словарь. — Казань: Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 1998—703 с.
Həmçinin bax redaktə
İstinadlar redaktə
- ↑ "fotki.yandex.ru". 2014-05-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-09-24.
- ↑ (Tatarca) Амиров Раиф Кадимович // Tatar Ensiklopediyası. Kazan: Tatarıstan Elmlər Akademiyası. Tatar Ensiklopediyası İnstitutu. 2002.
- ↑ old.bspu.ru[ölü keçid]
Xarici keçidlər redaktə
- libmap.bashnl.ru
- kitap-ufa.ru Arxivləşdirilib 2014-05-08 at the Wayback Machine
- lib.baltach.ru Arxivləşdirilib 2016-11-12 at the Wayback Machine
- Tatarıstan ensiklopediyası