Türk Dil Qurumu
Türk Dili Qurumu (türk. Türk Dil Kurumu, TDK) — türk dilini öyrənmək və inkişaf etdirmək məqsədilə qurulan Türkiyə Cümhuriyyəti hökuməti yanında ictimai təşkilat.
| Türk Dil Qurumu TDK | |
|---|---|
| Türk Dil Kurumu | |
 Türk Dil Qurumunun loqosu | |
 | |
| Fəaliyyəti | Türk dilinin tənzimləyici institutu |
| Şüar | Ölkəsini, yüksək bağımsızlığını qorumasını bilən türk milləti, dilini də xarici dillər boyunduruğundan qurtarmalıdır. |
| Yaranma tarixi | 12 iyul 1932 |
| Rəsmi dili | Türk dili |
| Mərkəzi | Atatürk bulvarı No.: 217, Çanqaya, 0668 Ankara, Türkiyə |
| Qurucusu |
Mustafa Kamal Atatürk Samih Yalnızgil Ruşen Əşrəf Ünaydın Cəlal Sahir Ərozan Yaqub Qədri Qaraosmanoğlu[1] |
| Prezident | Gürər Gülsevin |
| Vitse-prezident | Feyzi Ərsoy |
| Büdcəsi | 19.693.000₺ (2020)[2] |
| tdk.gov.tr | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ümumi məlumat
redaktə
Türk Dili Qurumu 12 iyul 1932-ci ildə M. K. Atatürk tərəfindən qurulmuşdur, ilkin adı "Türk Dili Araşdırma Cəmiyyəti" (türk. Türk Dili Tetkik Cemiyeti) olmuşdur. Samih Yalnızgil, Ruşen Əşrəf Ünaydın, Cəlal Sahir Ərozan və Yaqub Qədri Qaraosmanoğlu kimi dövrün millət vəkilləri və məşhur ədəbiyyatçıları qurumun təsisçilərindən idilər.[3] Qurumun ilk sədri Samih Yalnızgil, ilk baş katib Ruşen Əşrəf Ünaydın oldu.[4][5] Samih Yalnızgilin 1932-ci ilin dekabr ayında vəfatında sonra təhsil Naziri Dr. Rəşid Qalib faktiki sədr oldu.[6] Qurumun ilk ixtisas katibi (başuzmanı) Əbdülkadir İnan oldu.[7]
Türk Dili Qurumu həm türk ədəbi dili, həm də türk ləhcələrinin öyrənilməsi ilə məşğul olur və ədəbiyyat işlərini yayımlayır.
Baş ofisi Ankarada yerləşir.
Nəşrləri
redaktəTəşkilat, Güncel Türkçe Sözlük ilə yanaşı, əsasən türk dilləri ilə əlaqəli tədqiqatlar, ixtisaslaşdırılmış lüğətlər, filoloji kitablar və ədəbiyyat əsərlərindən ibarət 850-dən çox dilçilik kitabı nəşr etmişdir.
TDK, eyni zamanda, Türk Dili (1951-ci ildən), Belleten (1953-cü ildən) və Türk Dünyası (1996-cı ildən) adlı türk dili və ədəbiyyatı mövzusunda müxtəlif jurnalları nəşr edir.
Lüğət
redaktəTürk Dili Qurumu tərəfindən nəşr olunan "Güncel Türkçe Sözlük" adlı türk dilinin rəsmi lüğətinin 2005-ci il nəşrində 104.481 söz var idi ki, onlardan təxminən 86%-ı türk, 14% -ı xarici mənşəli idilər.[8] Türk lüğətinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir etmiş xarici dillər arasında ərəb, fransız, fars, italyan, ingilis və yunan dilləri var.[9]
Həmçinin bax
redaktəİstinadlar
redaktə- ↑ "Türk Dil Kurumu - Başkanlar". TDK Official (Turkish). Çankaya, Ankara: Turkish Language Association. 6 December 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 March 2015.
- ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2020-09-16 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-02-03.
- ↑ "История создания Института турецкого языка". Турецкая телерадиокомпания. 2019-09-25. 2020-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-26.
- ↑ Кононов, А. Sadettin Nüzhet. Samih Rifat: hayati ve eserleri (PDF) // Библиография Востока. Институт востоковедения Академии наук СССР. № 10 (1936). М. - Л.: Издательство Академии наук СССР. 1937. 165.
- ↑ Türk Dili Birinci Kurultayı Tarafından Seçilen Türk Dili Tetkik Cemiyeti Umumi Merkez Heyeti // Türk Dili Bülteni. Ankara: Türk Dili Tetkik Cemiyeti. 1933. 6.
- ↑ Письменность и революция. Сборник 1. К 6 пленуму ВЦК НА. М. - Л.: Изд. ВЦК НА. под ред. Д. Коркмасова. 1933. 188.
- ↑ Türk Dili Bülteni. Ankara: Türk Dili Tetkik Cemiyeti. Sentyabr 1934. 22.
İhtısas Kâtibi Aptülkadir Süleyman Bey
- ↑ "Güncel Türkçe Sözlük" (türk). Turkish Language Association. 2005. 2007-03-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-03-21.
- ↑ "Türkçe Sözlük (2005)'teki Sözlerin Kökenlerine Ait Sayısal Döküm (Numerical list on the origin of words in Türkçe Sözlük (2005))" (türk). Turkish Language Association. 2005. 2007-03-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-03-21.
Xarici keçidlər
redaktə- tdk.gov.tr (türkcə) — Türk Dili Qurumunun rəsmi saytı.
- TDKTerim