Türkan Saylan

Türkan Saylan — Türk tibb həkimi, yazar, ÇYDD Ümumi Başçısı.

TÜRKAN SAYLAN
türk. Türkan Saylan
Doğum tarixi	13 dekabr 1935
Doğum yeri	İstanbul, Türkiyə
Vəfat tarixi	18 may 2009 (73 yaşında)
Vəfat yeri	İstanbul, İstanbul ili, Türkiyə
Dəfn yeri	Zəncirliquyu qəbiristanlığı
Vətəndaşlığı	Türkiye
Milliyyəti	Türk
Təhsili	İstanbul Universiteti
Fəaliyyəti	yazıçı, müəllimə, həkim, aktivist
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Türkan Saylan 1935-ci il dekabrın 13-də İstanbulda dünyaya gəldi. Respublika dövrünün ilk mütəfəkkirlərindən Fəsih Qalib Bəy ilə (evləndikdən sonra Leyla adını alan) İsveçrəli Lili Mina Raiman cütünün beş uşağının ən böyüyüdür.

1944–1946-cı illərdə Şamlı İbtidai məktəbi və 1946–1953-cü illərdə Şamlı Qız Liseyində oxudu. 1963-cü ildə İstanbul Tibb Fakültəsini bitirmişdir. 1964–1968-ci illərdə SSK Nişantaşı Xəstəxanasından Dəri və Zöhrəvi Xəstəliklər Mütəxəssisliyini götürdü.

1968-ci ildə İÜ İstanbul Tibb Fakültəsi Dermatoloji Fundamental elm sahəsində Baş assistentliyə başladı. 1971-ci ildə İngilis Mədəniyyət Heyətinin təqaüdüylə İngiltərədə irəli təhsil aldı, 1974-də Fransada və 1976-da İngiltərədə qısa davamlı işlər gördü, 1972-də dosent, 1977-də professor oldu. 1982–1987 illəri arasında İstanbul Universiteti Tibb Fakültəsi Dermatoloji Fundamental elm sahəsi Başçılığını, 1981–2001-ci illərdə İstanbul Universiteti Tibb Fakültəsi Lepra Araşdırma və Tətbiq Mərkəzi Müdirliyini icra etdi. 1990-cı ildə yaradılan "İÜ Qadın Problemləri Araşdırma və Tətbiq Mərkəzi"nin quruluşunda vəzifə götürdü və 1996-cı ilə qədər müdir köməkçiliyi ilə Qadın Sağlamlığı dərslərinin koordinatölüğünü etdi. Dermatoloji Kliniği müəllim olaraq 2002-ci ilin sonuna qədər çalışdı və 13 dekabr 2002-ci ildə təqaüdə çıxdı.

1976-cı ildə lepra (cüzzam) işlərinə başladı, Cüzzam ilə Döyüş Dərnəyi və Vəqfini qurdu. 1986-cı ildə özünə Hindistanda "Beynəlxalq Qandi Mükafatı" verildi. 2006-cı ilə qədər Dünya Sağlamlıq Təşkilatının lepra mövzusunda məsləhətçiliyini etmişdir. Beynəlxalq Lepra Birliyinin (ILU) qurucu üzvü və başçı köməkçisidir. Avropa Dermato Veneroloji Akademiyasının və Beynəlxalq Lepra Dərnəyi 'nin üzvüdür. Dermatopatoloji Laboratoriyasının, Behçet Xəstəliyi və Cinsi Əlaqəylə Bulaşan Xəstəliklər Poliklinikalarının qurulmasında iştirak etdi. 1981–2002-ci illəri arasında 21 il, könüllü olaraq Sağlamlıq Nazirliyi İstanbul Lepra Xəstəxanası Başhekimliğini etdi. [1]

1957-də evlənmiş və bu evlilikdən iki oğlu oldu. Biri grafiker digəri həkim iki oğulundan iki nəvəs(n)i vardır. Son 17 ildir xərçəng xəstəsi olan və müalicəsi sürən Saylan, 18 may 2009 tarixində saat 04.45 sıralarında vəfat etdi. Vəfat etdiyində könüllü quruluş olaraq ÇYDDin Ümumi Başçılığını, TÜRKÇAĞ və KANKEV Vəqfi Başçılığı ilə Cüzzamla Döyüş Dərnəyi və Vəqfi Başçılığını davam etdirməkdə idi.

Fəaliyyətləri

1989-cu ildə, bir qrup Atatürkçü aydın tərəfindən inqilab qanunlarını və dünyəvi nizamı qoruyub inkişaf etdirmək məqsədiylə yaradılan Çağdaş Yaşamı Dəstəkləmə Dərnəyinin (ÇYDD) qurucularındandır və uzun bir müddət Ümumi Başçılığını icra etmişdir. Bunun yanında, 14 aprel 2007 Ankara-Tandoğan və 29 aprel 2007 istanbul-Çağlayan Respublika mitinqlərinin təşkilatında və icrasında tapılmışdır. Çağdaş Yaşamı Dəstəkləmə Dərnəyinin xaricində fərqli vətəndaş cəmiyyət quruluşlarında da müxtəlif vəzifələrdə olmuş, məsələn 1990-cı ildə "Müəllimlər Dərnəyi"ni qurmuş və ilk dövr II. Başçılığını etmişdir. Ayrıca 1995-ci ildə məzun olduğu lisey üçün yaradılan Şamlı Qız Liseyi Mədəniyyət və Təhsil Vəqfi (KANKEV)nın və yenə 1995-ci ildə qurulan Türkiyə Çağdaş Yaşamı Dəstəkləmə Vəqfi (TÜRKÇAĞ)ın qurucusu və başçısıidi.

Digər vəzifələri və müvəffəqiyyətləri

• 9. Respublika başçısı Süleyman Dəmirəl tərəfindən 31 mart 2000 tarixində İctimai Xidmətlər Məsləhətləşmə Qurulu üzvlüyünə seçilmişdir.
• Respublika başçısı Əhməd Necdət Sezər tərəfindən 2 fevral 2001də YÖK üzvlüyüylə vəzifələndirilmiş və bu vəzifə fevral 2007də bitmişdir.
• 2003–2004-cü illər arasında Baş nazirlik İnsan Haqqları Məsləhətləşmə təşkilatı üzvlüyü və İstanbul El İnsan Haqqları Qurulu/təşkilatı üzvlüklərində tapılmışdır.

Ergenekon istintaqı

2009-cu ilin aprel ayında Ergenekon İstintaqı daxilində evi axtarılmış, müxtəlif mətbuat orqanları və yazarlar Saylanın bu dövrdə xərçəng müalicəsinin davam edir olmasından ötəri istintaq daxilində evinin axtarılmasını qınamışlar.

Mükafat

• 1996-cı ildə İstanbul Universiteti özünə "Atatürk Qanun və İnqilabları" mükafatını vermişdir.
• İngiltərə dermatoloqlarının dərnəyi olan Dowling Klubu (1978) və "Şimal Amerika Klinika Dermatoloji Dərnəyi" (1996) tərəfindən qürur üzvü seçilmişdir. Bu günə qədər çox sayda mükafata layiq görülmüşdür.
• "Atatürk Qanun və İnqilabları Mükafatı" İstanbul Universiteti (1996),
• "Ölkəmizdə İlin Qadını Mükafatı" (1990),
• "Melvin Jones Mükafatı" (1991),
• "Atatürkçü Düşüncəyə Xidmət Mükafatı" Əncirli Lions (1996),
• "Qüvvələri Milliyə Mükafatı" Haliç Rotary (1997),
• "Fahrettin Kərim Gökay Mükafatı" Türk Lions Vəqfi (1997),
• "Türkiyə Əkinçilikçilər Birliyi Həmrəylik Mükafatı" (1998),
• "75. İl Mükafatı" Türk Qadınlar Birliyi Şişli Şb. (1998),
• "Uğur Şamçı — Muammer Aksoy Mükafatı" ADD İstanbul Şöbəsi (1999),
• "Rıfat Ilgaz Mədəniyyət Mərkəzi Qürur" Mükafatı" (2000),
• İtaliya "Foyer des Artistes Təşkilatı Mükafatı" (2001),
• Cüzzamlı Xəstələrə verdiyi uzun davamlı xidmət və gətirdiyi dünyagörüşü səbəbiylə "Xəstə və *Xəstə Yaxını Haqqları Dərnəyi 2001 İli Mükafatı",
• "Atatürk Mükafatı" Amerika / Atatürk Birliyi (2001),
• "Sənət Təşkilatı Qürur Mükafatı" (2002),
• "Atatürk / Müasirlik Mükafatı" Dünya Atatürkçü Quruluşları (10 noyabr 2003),
• "Üstün Xidmət Mükafatı" Ulduz Texniki Universiteti (2004),
• Təhsilə etdiyi qatqılar səbəbiylə "Təhsil Mükafatı" TED Kolleci,
• "Özündən onca xidmət" qanununa nümunə davranışı səbəbiylə "100. İl Peşə Müvəffəqiyyət *Mükafatı" Rotary Klubu,
• "İnsan Haqqları Mükafatı" İzmir Karşıyaka Bələdiyyəsi (2004),
• "Türkiyənin Ən Yaxşı Pedaqoqu" Mükafatı — Temp Jurnalı (2004),
• Mədəniyyət Universitetinin İstanbul ümumisindəki universitetlərin şagird və müəllimlər arasında etdiyi anket nəticəsində "İlin Ən Ürəkli Qadını Mükafatı" (2004) ,
• "Puduhepa Mükafatı" — Adana Kütür Sənət Dərnəyi (2005),
• "Peşə Xidmətləri Mükafatı" Ankara Əmək Rotary Klubu (Oktyabr, 2005),
• "İctimai Barış Mükafatı" Barış Radio,
• "İnsan Haqqları, Demokratiya, Barış və Həmrəylik Mükafatı" -

SODEV İctimai Demokratiya Vəqfi (2005),

• "Yaxşı Ürəkli Ol Mükafatı" Türk Ürək Vəqfi (2006),
• "İlin Müvəffəqiyyətli İş Qadınları Mükafatı" Dünya Qəzeti (2006),
• "ÇƏK Təhsil Mükafatı", Müasir Təhsil Kooperativi (2006).

Nəşrləri

2005 ili etibarilə, cəmi 440 nəşri var. Bunların 50-i xarici jurnallarda nəşr olunmuş tibbi işləri, 204-ü tibbi, ictimai və siyasi məzmunlu qəzet məqalələri, 186-ı isə Türkcə tibbi jurnallarda və konqres kitablarında nəşr olunmuş araşdırma, yığma və fakt elanlarıdır.

2i kitab, 3ü seminar kitabı olmaq üzrə 5 nəşri redaktor qrupunda iştirak etmişdir. 1. Pillə Sağlamlıq Xidmətlərində Dəri və Zöhrəvi Xəstəliklər Stolüstü kitab adlı və 5 nəşr/təzyiq edən dərs kitabı, məqalələrini ehtiva edən və üç nəşr/təzyiq edən Respublikanın Fərdi Olmaq, uşaqlıq həyatını izah edən və 4 nəşr/təzyiq edən "AT QIZ", son yazılarının toplandığı və 2003də nəşr olunan Respublikanın Fərdi Olmaq II, 2004də Məmməd Zaman Saçlıoğlun tərəfindən qələmə alınıb T. İş Bankın tərəfindən basdırılan, həyatının əhvalatını ehtiva edən və altı nəşr/təzyiq edən Günəş Ümiddən İndi Doğular, 2006da nəşr olunan Respublika Radioda qonaqlarıyla etdiyi danışıqlardan ibarət olan/yaranan "Keçmişdən Gələcəyə Radio Respublikada Müasir İnsan Danışıqları" olmaq üzrə altı kitabı nəşr olunmuşdur. 2005də Respublikanın Fərdi Olmaq I və II, son dövr yazıları da əlavə olunaraq genişlədilmiş və birləşdirilmiş nəşr/təzyiq şəklində nəşr olunmuşdur. Zəhra İpşiroğlunun Türkan Saylanla etdiyi, uzun zaman dilimini içinə alan bir danışığı əhatə edən kitab Quruluşçuluğun Gücü 2006da nəşr olunmuşdur.