Tapdıq Əmiraslanov

Tapdıq Əmiraslanov
Tapdıq Əmiraslanov
Doğum tarixi	1918
Doğum yeri	Zod, Yeni Bəyazid qəzası;
Vəfat tarixi	1976
Vəfat yeri	Vardenis rayonu, Ermənistan SSR, SSRİ;
Dəfn yeri	Zod;
Uşaqları	Əhliman, Surxay, Lalə, Fatma, Zəfər,Vaqif
İxtisası	tarix
Təhsili	Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti,; İrəvan Azərbaycan Pedaqoji Texnikumu;
Fəaliyyəti	orta məktəb direktoru, ; partiya rəhbəri, ; maarif şöbə müdiri
Fəaliyyət illəri	1937–1976
Mükafatları	;

Tapdıq Əmiraslanov (Tapdıq Muxtar oğlu Əmiraslanov; 1918, Zod – 1976, Vardenis rayonu) — Ermənistan SSR-nin Əməkdar müəllimi (11.11.1963); orta məktəb direktoru, Basarkeçər rayonunun partiya rəhbəri, həmin rayonun xalq maarif şöbəsinin müdiri (1960–1976).

Həyatı

Tapdıq Əmiraslanov 1918-ci ildə Basarkeçər rayonunun Zod kəndində anadan olmuşdur. 1933–1937-ci illərdə İrəvan Pedaqoji Texnikumunda təhsil almışdır. Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun tarix fakültəsini bitirmişdir.^[1]

T. M. Əmiraslanov 1937–1950-ci illər ərzində gənc nəslin təlim-tərbiyəsi sahəsində çalışmışdır.^[2]

Qaraqoyunlu yeddiillik məktəbinin direktoru işləmişdir.

1950–1951-ci illərdə Basarkeçər rayon partiya komitəsinin təşkilat şöbə müdiri, 1951–1960-cı illərdə raykomun katibi və 1954-cü ildən rayonun ikinci katibi işləmişdir. 1960-cı ildən ömrünün sonunadək RXMŞ-nin müdiri olmuşdur.^[3]

T. Əmiraslanov 25 il fasiləsiz rayon partiya komitəsi bürosunun üzvü olmuş, Ermənistan KP qurultaylarına nümayəndə seçilmiş, rayon sovetinin deputatı olmuşdur.

Tapdıq Əmiraslanov 1976-cı ildə Ermənistan SSR-nin Basarkeçər rayonunda vəfat etmiş, Zod kəndində dəfn olunmuşdur.

İctimai fəaliyyəti

Tapdıq Əmiraslanov Basarkeçər Rayon Xalq Maarif Şöbəsinə rəhbərlik etdiyi 16 il ərzində azərbaycanlıların yaşadığı kəndlərin əksəriyyətində müasir məktəblər inşa edilmiş, orta məktəblərin sayı 3-dən 19-a çatdırılmış, rayon maarif şöbəsi bütün sahələr üzrə Ermənistan Respublikasında ən qabaqcıl təhsil ocaqlarından hesab olunaraq dəfələrlə mükafatlandırılmışdır.

1950-ci illərin əvvəllərində Tapdıq Əmiraslanov raykomun üçüncü katibi olmuş, 1954-cü ildə isə raykomun ikinci katibi seçilmişdir.

Tapdıq Əmiraslanovun 1948-ci ildə Zod camaatının Xanlar rayonuna köçürülməsində zəhməti danılmazdır. Ermənilərin ciddi müqavimətinə baxmayaraq köçənlərdən geri qayıdanları işlə təmin etmək sahəsində əlindən gələni əsirgəməmişdir. Tapdıq Əmiraslanov Talıb Musayevlə, Yunis Rzayevlə, Qəşəm Aslanovla birlikdə Ermənistanda azərbaycanlıların müdafiəçiləri olmuşlar.^[4]

Tapdıq müəllim Göyçənin üstündə qara buludlar dolandığını gördüyündən, daim ermənilərin fitnə-fəsadlarına qarşı çıxır və Göyçə türklərini ayıq-sayıq olmağa çağırırdı.^[5]

Ədəbi yaradıcılığı

Tapdıq Əmiraslanov təkcə tarixçi, filosof, mütəfəkkir deyildi, həm də ilhamlı, təbli şair idi. Onun ədəbi-bədii yaradıcılıq nümunələri kifayət qədər çap olunmasa da vardır. Tapdıq Əmiraslanov İrəvan şəhərində təhsil alarkən burada keçirilən böyük bir tədbirdə Səməd Vurğunla şəxsən görüşüb tanış olmuş və tədbirdə məşhur "Rəhbərə salam" şeirini özünəməxsus avazla, yüksək intonasiya ilə oxumuşdur. 1950-ci illərdə Səməd Vurğun Kəlbəcər rayonunda olarkən Tapdıq Əmiraslanov da həmin görüşlərdə iştirak etmişdir.

Onun oğlu, vaxtilə APİ-də müəllim işləmiş Surxay Əmiraslanov da həmçinin bir çox şeirlərin müəllifi kimi tanınmışdır.^[6]

"Bənövşə"

Təltif və mükafatları

Ermənistan SSR-nin Əməkdar müəllimi — 11.11.1963^[7]
"Qırmızı əmək bayrağı" ordeni — ? (iki dəfə)
Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət heyətinin fəxri fərmanı — ?
SSRİ Ali Soveti Rəyasət heyətinin fəxri fərmanı — ?
SSRİ-nin maarif əlaçısı fəxri adı — ?

Ailəsi

Atası Muxtar, anası Zərnigar xanım olmuşdur.

Əliyeva Xanım İlyas qızı (1922–2006) ilə ailə həyatı qurmuşdur. Dörd oğulu, iki qızı olmuşdur.

Akademik Əhliman Əmiraslanov Tapdıq Əmiraslanovun oğludur.

Ədəbiyyat

Eldar Həsənli, "Sən günəşin zərrəsiydin" (poema). Bakı: "Azərnəşr", 1999. 128 səh.
Həsən Ocaqquliyev, "Yadda qalan xatirələr". Bakı: "Elm və təhsil", 2016
Qədir Aslan, "Müdriklik zirvəsinə yüksələn unudulmaz insan", "Respublika" qəzeti. — 2013. — 22 noyabr. — Səh. 9.
Abbas Vəfadağlı, "Əbədiyaşar ömürlər". "Ulu Göyçəm" kitabı, Bakı, "Renessans" Nəşriyyat Evi, 2017 – səh.136–142

İstinadlar

↑ "Təhsil tariximizdən: İrəvan Pedaqoji Məktəbi" (PDF). 2022-06-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-06-04.
↑ İsmayıl, Eldar. Oğuz yurdun övladları: I kitab. Bakı: Təbib. 1999. səh. 63. ISBN 5-8035-0191-3.
↑ Ocaqquliyev, Həsən. Yadda qalan xatirələr (PDF) (az.). Bakı: "Elm və təhsil". 2016. 2017-11-08 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2017-11-08.
↑ Qədir Aslan. "Müdriklik zirvəsinə yüksələn unudulmaz insan" ^{[ölü keçid]} — "Respublika" qəzeti, 22 noyabr 2013
↑ Fəzail İsmayıl Böyükkişi, "Layiqli elçi" ^{[ölü keçid]} — azpress.az saytı, 23–11–2010
↑ Niftalı Göyçəli, "Qərbi Azərbaycan ziyalılarından tarixçi alim Surxay Əmiraslanov" — davam.az saytı, 08.12.2014
↑ Ermənistan azərbaycanlılarının tarixi coğrafiyası, Bakı, "Gənclik", 1995. səh.443. ISBN 5-8020-0852-0

[1] "Təhsil tariximizdən: İrəvan Pedaqoji Məktəbi" (PDF). 2022-06-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-06-04.

[2] İsmayıl, Eldar. Oğuz yurdun övladları: I kitab. Bakı: Təbib. 1999. səh. 63. ISBN 5-8035-0191-3.

[3] Ocaqquliyev, Həsən. Yadda qalan xatirələr (PDF) (az.). Bakı: "Elm və təhsil". 2016. 2017-11-08 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2017-11-08.

[4] Qədir Aslan. "Müdriklik zirvəsinə yüksələn unudulmaz insan" ^{[ölü keçid]} — "Respublika" qəzeti, 22 noyabr 2013

[5] Fəzail İsmayıl Böyükkişi, "Layiqli elçi" ^{[ölü keçid]} — azpress.az saytı, 23–11–2010

[6] Niftalı Göyçəli, "Qərbi Azərbaycan ziyalılarından tarixçi alim Surxay Əmiraslanov" — davam.az saytı, 08.12.2014

[7] Ermənistan azərbaycanlılarının tarixi coğrafiyası, Bakı, "Gənclik", 1995. səh.443. ISBN 5-8020-0852-0

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]