Paşayev Teyyub Yunis oğlu (30 oktyabr 1958, Naxçıvan) — Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Naxçıvan Bölməsi Bioresurslar İnstitutunun Nəbatat şöbəsinin müdiri, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent.[1]

Teyyub Paşayev
Paşayev Teyyub Yunis oğlu
Doğum tarixi 30 oktyabr 1958(1958-10-30) (66 yaş)
Doğum yeri
Elm sahəsi biologiya
Elmi dərəcəsi biologiya üzrə fəlsəfə doktoru
Elmi adı böyük elmi işçi
İş yeri
Təhsili

Həyatı

redaktə

1958 – ci ildə Naxçıvan şəhərində anadan olmuşdur. 1981 – ci ildə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun coğrafiya əlavə biologiya müəllimi ixtisasını bitirmişdir.

Elmi yaradıcılığı

redaktə

1986 – cı ilin mart ayından Azərbaycan Elmlər Akademiyası Naxçıvan Regional Elm Mərkəzinin Bəzək – Bağçılıq şöbəsində əmək fəaliyyətinə başlamışdır. Azərbaycan EA GenetikaSeleksiya İnstitutunun Elmi Şurasının 28 dekabr 1987 – ci il tarixli iclasının qərarı ilə “ZəfəranınSarıkökün müxtəlif klonlarının inkişaf biologiyasının öyrənilməsi, onların becərilməsinin elmi əsaslarının hazırlanması” mövzusunda dissertasiya işi təsdiq edilmiş və 1988 – 1991- ci illərdə dissertasiya işi uğurla yerinə yetirilmişdir. Zəfəranın Naxçıvan şəraitində öyrənilməsi ilə bağlı elmi tədqiqat işləri aparmış, əkilmə dərinliyinin, yumrusoğanaqların iriliyinin, əkin vaxtlarının, suvarma və demyə şəraitlərinin bu bitkinin bioloji inkişafına, çiçəklənməsinə və məhsuldarlığına təsirini öyrənmiş və uğurlu nəticələr əldə etmişdir. 1988 - ci ildən başlayaraq ölkəmizdə baş verən ictimai-siyasi hadisələr dissertasiya işinin vaxtında müdafiəsinə mane olmuşdur. Azərbaycan MEA Rəyasət Heyətinin 26 avqust 2002-ci iltarixli 18/1 saylı qərarına əsasən Naxçıvan Regional Elm mərkəzi ləğv edildikdən sonra tutduğu vəzifədən azad edilmiş, 17 yanvar 2003-cü ildə AMEA Naxçıvan Bölməsi Bioresurslar İnstitutunun Bioresurslardan istifadə şöbəsinə elmi işçi təyin edilmişdir. 2004-cü ilin yanvar ayında Naxçıvan Dövlət Universitetinin Elmi Şurasının qərarı ilə “Naxçıvan Muxtar Respublikasının sibyə florası” mövzusunda dissertasiya işi təsdiq edilmiş, 05 dekabr 2008 – ci ildə dissertasiya işi müvəffəqiyyətlə müdafiə edilmişdir [2]. Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının 3 yanvar 2011- ci il tarixli qərarı ilə ona biologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi verilmişdir. 2012-ci ildən Bioresurslar İnstitutunun Nəbatat şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışır. Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının 28 aprel 2015 - ci il tarixli qərarı ilə ona botanika ixtisası üzrə dosent elmi adı verilmişdir.2 monoqrafiya və 50 – dən artıq tezis və məqalənin müəllifidir.

Əsas elmi nailiyyətləri

redaktə

İlk dəfə olaraq Naxçıvan MR-in şibyə florasının növ tərkibinin 38 fəsilə, 83 cinsə daxil olan 347 növ, 6 variasiya və 5 formadan ibarət olduğunu, bunlardan 17 fəsilə, 35 cins və 138 növün Naxçıvan MR, 6 növün isə Qafqaz lixenoflorası üçün yeni olduğunu qeyd etmişdir. Naxçıvan MR şibyə florasının cins tərkibinin müqaisəli analizini, floranın botaniki-coğrafi təhlilini,regionda şibyələrin rastgəlmə tezliyi, yüksəklik zonaları üzrə paylanma qanunauyğunluğu, nadir və məhv olma təhlükəsində olan şibyə növləri və floranın antropogen dinamikasını elmi əsaslarla işləmişdir. Hazırda Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində bəzi yerli və kənardan gəlmə ağac, kol və otaq bitkilərinin, həmçinin istixana şəraitində becərilən bəzi bitki növlərinin introduksiyası və bəzək – bağçılıqda istifadə imkanlarının araşdırılması üzrə tədqiqatlar aparır[3].

Pedaqoji fəaliyyəti

redaktə

1981 - 1983 cü illərdə Azərbaycan Respublikası Laçın payonunun Köhnə Çorman kənd 8 – illik məktəbində coğrafiya və biologiya müəllimi işləmişdir. 2013 – cü ildən Naxçıvan Dövlət Universitetinin Təbiətşünaslıq və kənd təsərrüfatı fakultəsinin coğrafiya kafedrasında saat hesabı müəllim işləyir.

Kitab və monoqrafiyaları

redaktə
  1. Naxçıvan Muxtar Respublikasının şibyələri. Bakı, Şirvannəşr, 2013,162 səh.
  2. Zəfəranın Naxçıvan Muxtar Respublikasında introduksiyası Bakı: Ləman nəşriyyat poliqrafiya MMC, 2017, 104 s.

Əsas elmi məqalələri

redaktə
  1. Bayramov A. Paşayev T.Y. Əzizova G. Naxçıvan su anbarında zoobentosun biotoplar üzrə paylanması Naxçıvan Regional Elm Mərkəzinin əsərləri VI buraxılış, Naxçıvan - 2001
  2. Paşayev T.Y. Naxçıvan MR-in şibyə florasının tədqiqi nəticələri Bilği dərgisi, Kimya Biologiya Tibb, Bakı: 2004, № 2, s. 61-65.
  3. Paşayev T.Y. Naxçıvan Muxtar Respublikasının şibyə florasının müasir vəziyyəti Azərbaycan MEA-ın Xəbərləri, biol. elm. Seriyası, Bakı: 2004, № 5-6, s. 159-163.
  4. Paşayev T.Y. Qənbərov D.Ş. Naxçıvan MR-in yeni şibyə növləri Naxçıvanın tarixi, maddi və mənəvi mədəniyyətinin, təbii sərvətlərinin öyrənilməsi/ Bakı: Elm, 2004, s. 189-193.
  5. Paşayev T.Y. Naxçıvan MR lixenoflorası üçün yeni şibyə növləri Azərbaycan elminin inkişafı və regional problemləri / Bakı: Nurlan, 2005, s. 343-347.
  6. Paşayev T.Y. Novruzov V.S. Naxçıvan MR-in nadir, məhv olma təhlükəsində olan şibyə növləri və onların mühafizəsi Azərbaycan MEA-ın Məruzələri, Bakı: Elm, 2005, LXI cild, № 4, 108-112.
  7. Paşayev T.Y. Naxçıvan MR ərazisində yüksəklik qurşaqlarına görə şibyələrin yayılma qanunauyğunluğu Azərbaycan Aqrar Elmi, 2006, № 7-8 s. 118-120
  8. Paşayev T.Y. Naxçıvan MR şibyə florası üçün yeni növlər AMEA Naxçıvan Bölməsinin xəbərləri, (Təbiət və texniki elmlər seriyası) Naxçıvan: Tusi, 2007, № 2, с. 67-70
  9. Paşayev T.Y. Cladonia fəsiləsinə daxil olan yeni şibyə növləri AMEA Gəncə Regional Elm Mərkəzinin Xəbərlər Məc. Kimya və ekologiya bölməsi, 2008, № 25, s.21-244
  10. Пашаев Т.Ю. Лихенофлора Нахчыванской Автономной Республики Азербайджана «Биологические и гуманитарные ресурсы развития горных регионов» Горный ботанический сад ДНЦ РАН Материалы международной научной конференции Махачкала 2009
  11. Paşayev T.Y. Naxçıvan MR şibyə florasının şaquli zonallıqlar üzrə yayılmasının müqayisəli analizi AMEA Naxçıvan Bölməsinin xəbərləri, (Təbiət və texniki elmlər seriyası) Naxçıvan: Tusi, 2009, № 4, с. 106-110
  12. Пашаев Т.Ю. Лихенофлора Нахчыванской Автономной Республики Азербайджана Научно-Производственный центр «Ботаника» АН Республики Узбекистан «Актуальные проблемы альгологии, микологии и гидроботаники» Материалы международной научной конференции 10-12 сетября 2009 года
  13. Paşayev T.Y. Naxçıvan MR - də lixenofloranın sistematik strukturunun rayonlar üzrə müəyyən edilməsi AMEA Naxçıvan Bölməsinin xəbərləri, (Təbiət və texniki elmlər seriyası) Naxçıvan: Tusi, 2010, № 2, с. 106 – 110.
  14. Paşayev T.Y. Naxçıvan Muxtar Respublikasi ərazisində Lecanoraceae fəsiləsinə aid olan şibyə növləri AMEA Naxçıvan Bölməsinin xəbərləri, (Təbiət və texniki elmlər seriyası) Naxçıvan: Tusi, 2010, № 4, s.122-128
  15. Пашаев Т.Ю. Современное состояние изучения лихенофлоры Нахичеванской Автономной Республики Азербайджана Электронный научный журнал Куб ГАУ, № 63 (9), 2010 года.
  16. Paşayev T.Y. Naxçıvan Muxtar Respublikası Arazboyu düzənlik zonasının şibyə növləri AMEA Naxçıvan Bölməsinin xəbərləri, (Təbiət və texniki elmlər seriyası) Naxçıvan: Tusi, 2011, № 4, с. 117-122
  17. Paşayev T.Y. Naxçıvan Muxtar Respublikası lixenoflorasının Lecideaceae fəsiləsinə daxil olan şibyə növləri AMEA Naxçıvan Bölməsinin xəbərləri, (Təbiət və texniki elmlər seriyası) Naxçıvan: Tusi, 2012, № 2, с. 85-90
  18. Paşayev T.Y. Naxçıvan Muxtar Respublikası florasının krokus (Crocus) cinsinə daxil olan zəfəran növləri haqqında Azərbaycan MEA Naxçıvan Bölməsinin Xəbərləri, Təbiət və texniki elmlər seriyası, 2012, №4, s.113 - 117
  19. Paşayev T.Y. Naxçıvan Muxtar Respublikası şibyə florasinin ekoloji analizi və qorunması tədbirlərinin tədrisi Dərnək məşğələlərinin təşkili və keçirilməsi üçün metodik tövsiyələr/ Bakı: 2012, VİCTORY, s.28-30
  20. Пашаев Т.Ю. Cовременное состояние Ботанического сада института Биоресурсов Нахчыванского отделения НАН Азербайджана Научная дискуссия: вопросы математики, физики, химии, биологии. Сборник статей по материалам VIII международной заочной научно-практической конференции. // «Издательство Международный центр науки и образования», Москва, 2013, стр.76-82.
  21. Paşayev T.Y. Naxçıvan Muxtar Respublikasının orta dağlıq zonasının şibyələri AMEA Naxçıvan Bölməsinin xəbərləri, (Təbiət və texniki elmlər seriyası) Naxçıvan: Tusi, 2013, № 4, с. 96-99
  22. Пашаев Т.Ю. Новые виды семейство lecanoraeeae в территорий Нахчыванской Автономной Республики Материалы X международный научно практическая конференция. Прага, 2014. стр. З -8
  23. Paşayev T.Y. Ordubad rayonunıın şibyələri AМЕА Naxçıvan Bölməsinin xəbərləri, (Təbiət və texniki elmlər seriyası) Naxçıvan, Tusi, 2014, № 2. s.80-85
  24. Paşayev T.Y. Olcaceae fəsiləsinin yaşıllaşdırmada istifadə olunan növlləri Kənd Təsərrüfatının inkişafı: reallıqlar və perspektivlər, Beynəlxalq elmi-praktik konfransın materialları, "Qeyrət, 2015. səh. 227-228
  25. Paşayev T.Y. Şibyələrin yayılmasında antropogen təsirlərin rolu AМЕА Naxçıvan Bölməsinin xəbərləri, (Təbiət və texniki elmlər seriyası) Naxçıvan, Tusi, 2015, №4. s. 102-107
  26. Paşayev T.Y. Naxçıvan Muxtar Respublikasında lixenofloranın coğrafi elementlər üzrə təhlili Aqrar eimin və təhsilin innovativ inkişafı: Dünya təcrübəsi və müasir prioritetlər beynəlxalq eimi - praktik konfransın ınaterialları 23 - 24 oktyabr 2015-ci il, (Gəncə, Azərbaycan, səh. 297- 300
  27. Paşayev T.Y. Qovaq (PopulusL.) cinsinin Nəbatat bağında becərilən növləri AМЕА Naxçıvan Bölməsinin xəbərləri, (Təbiət və texniki elmlər seriyası) Naxçıvan, Tusi, 2016, № 2. s.110-114
  28. Paşayev T.Y. Nəbatat bağında becərilən bəzi ağac növlərinin bioekoloji xüsusiyyətləri AМЕА Naxçıvan Bölməsinin xəbərləri, (Təbiət və texniki elmlər seriyası) Naxçıvan, Tusi, 2016, № 4, s. 110-115
  29. Paşayev T.Y. Yapon kamelyası (Camellia japonicaL.) Naxçıvan Dövlət Universiteti Elmi əsərlər, 2016, № 7 (80), səh. 64-67
  30. Пашаев Т.Ю., Байрамов Л.А., Ибрагимов А.М. Новрузова Е.С. Насирова Е.С. Научно- исследовательская работа ботанического сада Института Биоресурсов Нахчыванского отделения НАН Азербайджана Материалы XII Международной научно- практической конференции «Аграрная наука- сельскому хозяйству» 7-8 февраля 2017 года, Барнаул, 2017, стр. 233-234
  31. Paşayev T.Y. Maqnoliya ağacının (Magnoliya grandiflora) Nəbatat bağında introduksiyası və bioekoloji xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi AМЕА Naxçıvan Bölməsinin xəbərləri, (Təbiət və tex. elmlər seriyası) Naxçıvan, Tusi, 2017, № 2. səh. 90 - 93
  32. Байрамов Л.A., Пашаев Т.Ю. Изменчивость химического состава плодов аборигенных сортов яблони Нахчыванской Автономной Республикив процессе хранения Бюллетень науки и практики. Электронный журнал, Россия, Нижневатовск, 2017, №-5,(18),стр.58 – 63
  33. Paşayev T.Y. Bioresurslar İnstitutunun Nəbatat bağında Arecaceae fəsiləsinə daxil olan bitki növləri Müasir təbiət elmlərinin aktual problemləri benəlxalq elmi konfrans, 04-05 may 2017 – ci il, II hissə, Gəncə, 2017,səh. 46-48
  34. Paşayev T.Y. Nəbatat bağında introduksiya olunan yerli və kənardangəlmə kol bitkiləri ADAU – nun elmi əsərləri, Gəncə - 2017, № - 2, səh. 46-49
  35. Талыбов Т.Г. Фатуллаев П.У. Пашаев Т.Ю.Изучение мировой коллекции пшеницы с целю создания новых сортов в условиях Нахичеванской Автономной Республики Азербайджана Бюллетень науки и практики. Электронный журнал, Россия, Нижневатовск, 2017, №-8,(21),стр.79-85

İstinadlar

redaktə
  1. "Arxivlənmiş surət". 2021-01-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-26.
  2. http://ameanb.nakhchivan.az/?p=121[ölü keçid]
  3. Paşayev T.Y. Naxçıvan Muxtar Respublikasının şibyə florası. Biol. elm. nam. ... dis. avtoref., Bakı, 2008, 21 s.

Mənbə

redaktə