Tofiq Fikrət

Tofiq Fikrət
Tofiq Fikrət
	türk. Mehmet Tevfik Fikret
İlk adı	türk. Mehmed Tevfik
Doğum tarixi	24 dekabr 1867
Doğum yeri	İstanbul
Vəfat tarixi	19 avqust 1915 (47 yaşında)
Vəfat yeri	İstanbul
Dəfn yeri	Aşiyan qəbiristanlığı[d];
Vətəndaşlığı	Osmanlı İmperiyası;
Təhsili	Qalatasaray Ali Məktəbi[d];
Fəaliyyəti	şair, yazıçı
	Tofiq Fikrət Vikimənbədə
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tofiq Fikrət (türk. Mehmet Tevfik Fikret; 24 dekabr 1867 – 19 avqust 1915) — Osmanlı dövründə yaşamış büyük türk şairi, pedaqoqu və jurnalisti, türk ədəbiyyatında "Sərvəti-fünun" və ya "Ədəbiyyati-cədidə" adlanan cərəyanın banisi.

HəyatıRedaktə

1888-ci ildə Qalatasaray liseyini bitirmiş, bir müddət xarici işlər nazirliyində işləmiş, 1894-1915-ci illərdə türk dili və ədəbiyyatından dərs demişdir. İlk şeirlərini və ədəbiyyatın ictimai roluna dair məqalələrini redaktoru olduğu "Sərvəti-fünun" jurnalında dərc etdirmişdir. O, türk şeirinə məzmum və formaca yenilik gətirmişdir. "Sənət həyat üçündür" prinsipini həm əməldə, həm də nəzəriyyədə tətbiq edən ilk türk şairidir. İnqilabi ruhlu şeirlərində zülm, fanatizm və istibdadı qətiyyətlə qamçılamış, humanizm və azadlıq ideyalarını, xalqlar dostluğunu tərənnüm etmişdir. Qadağan edilməsinə baxmayaraq, əsərləri gənclər və hərbçilər arasında əldən-ələ keçərək əzbərlənmiş və yayılmışdır. Hakim dairələr tərəfindən ömrünün sonunadək təqib olunsa da, inqilabi ideyalara və xalqa sadiq qalmışdır. Əsərlərində ərəb-fars kəlmələrinin, tərkiblərinin sıx-sıx işlədilməsi Tofiq Fikrətin dilini xeyli qəlizləşdirirdi. Buna baxmayaraq onun əsərləri Azərbaycanda böyük rəğbət qazanmışdır. Azərbaycan şairlərindən M. Hadi, H. Cavid, A. Səhhət və b. Yaradıcılığına təsitr göstərmişdir. Onun yaradıcılığı Azərbaycan alimləri tərəfindən də öyrənilmiş və "Seçilmiş əsərləri" Azərbaycan dilində nəşr olunmuşdur.

YaradıcılığıRedaktə

"Rübabi-şikəstə” (1900), Tarixi-qədim” (1905), "Xaluqun dəftəri” (1911), “Rübabm cavabı” (1912), “Doxsan beşə doğru” (1912), “Həmşirəm üçün” və başqalan Totiq Fikrətin və ümumi Türk-Oğuz ədəbiyyatmm şah əsərlənndəndir.^[1]

İstinadlarRedaktə

↑ Anar (1999). Min beş yüz ilin oğuz şeri. Antologiya, I kitab (azərb.). Bakı: "Azərbaycan". 2017-07-08 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2017-07-08.

MənbəRedaktə

"Azərbaycan klassik ədəbiyyatında işlədilən adların və tеrminlərin şərhi". Tərtib еdəni: A.M. Babayеv, Bakı, "Maarif", 1993, səh. 217
Cəlil Məmmədquluzadə Ensiklopediyası. Bakı,2008. səh.283.

Xarici keçidlərRedaktə

Tevfik Fikret Arxivləşdirilib 2007-10-14 at the Wayback Machine
T.C. Kültür Bakanlığı – Tevfik Fikret
Şiirlerinden Seçmeler Arxivləşdirilib 2008-01-13 at the Wayback Machine

[1] Anar (1999). Min beş yüz ilin oğuz şeri. Antologiya, I kitab (azərb.). Bakı: "Azərbaycan". 2017-07-08 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2017-07-08.

[1]