Vikipediya:Ensiklopedik əhəmiyyətlilik (coğrafi xüsusiyyətlər)

Vikipediyada aktuallıq meyarları məqalə mövzusunun ensiklopedik uyğunluğuna əsasən yaradılmış daxiletmə kriteriyasıdır. Vikipediyanın 5 əsas prinsipinə uyğun olaraq, ensiklopediyanın jurnalistika funksiyası da var, buna görə də Ümumi Aktuallıq Təlimatlarını ödəyən coğrafi xüsusiyyətlər müəyyən dərəcədə aktual hesab olunur. Bu səbəbdən, bəzi coğrafi xüsusiyyətlərin aktuallığı (ərazi vahidləri, yollar, obyektlər və s. ) sual altında ola bilər. Bu təlimatda coğrafi xüsusiyyətlərin ümumi aktuallığı ilə bağlı konsensus yer alır və Vikipediyada coğrafi xüsusiyyətlər ilə əlaqəli məlumatları daxiletmə qaydaları ilə təmin edir.

Əhatə dairəsi

Bu təlimatın məqsədlərinə əsasən coğrafi xüsusiyyət təbii və ya insan tərəfindən yaradılmasından asılı olmayaraq Yer kürəsinin istənilən davamlı və ya tarixi xüsusiyyətidir. Bu təlimat bədii əsərlərdə mövcud olan coğrafi və ya astronomik obyektlərin xüsusiyyətlərinə aid olunmur. Virtual dövlətlər bu təlimatda əks olunmur, onlar ümumi aktuallıq meyarlarında yer almışdır.

Mənbələr

Bu təlimata əsasən xüsusilə xəritələr və siyahılar nəzərə alınmır. Lakin onlar doğrulanabilirlik tələblərini ödəməyə bir sıra töhfə verirlər. Digər tərəfdən mövzunu təsvir edən mənbələr aktuallıq yaradır. Facebook, Youtube videoları və bloqlar kimi etibarsız mənbələr müəyyən bir coğrafi xüsusiyyətin aktuallığını yaradarkən istifadə olunmamalıdır.

Coğrafi regionlar, sahələr və ərazi vahidləri

• İnsanların məskunlaşdığı, hüquqi olaraq tanınan ərazilər əhali sayı az olsa belə adətən aktual hesab olunur. Hətta tərk olunmuş ərazilər də aktual qala bilər, çünki aktuallıq onların bütün tarixi əhəmiyyətini əhatə edir. Sorğu keçirilən ərazilər istisnadır, onlar adətən aktual hesab olunmur.

• Hüquqi olaraq tanınmayan əhalinin məskunlaşdığı ərazilər Ümumi Aktuallıq Təlimatlarına uyğun olaraq ayrı-ayrı əsaslarla yoxlanıldıqdan sonra aktual hesab oluna bilər. Bölmələr, işgüzar parklar, yaşayış massivləri, dövlətin qeyri-rəsmi regionları, qeyri-rəsmi məhəllələr buna misal olaraq göstərilə bilər. Bunlar ayrı-ayrı əsaslarla yoxlanılmalı və etibarlı mənbələr göstərilməlidir. Əgər Vikipediya məqaləsi məlum mənbələrlə əsaslandırılmazsa, hüquqi ərazi ilə bağlı məlumat onun daxil olduğu hüquqi tanınan ərazi vahidinin və ya inzibati ərazi bölgüsünün tərkibində daha ümumi məqalə kimi verilməlidir.

• Mübahisəli regionlar ümumilikdə ayrı-ayrı yoxlanılaraq qeyd olunur. Onların Vikipediya üçün aktuallığı bu ərazi üzərindəki iddialardan müstəqildir. Bəzən bu regionlar haqqında məqalələri geniş münaqişə, siyasi hərəkatın tərkibinə birləşdirmək dahaməqsədəuyğun hesab edilir.

• Adlandırılmış təbii xüsusiyyətlər adətən statistik məlumatlardan başqa digər məlumatlarla təmin edildikdə və mövcudluğu təsdiq edildikdə aktual hesab olunur. Buraya dağlar, göllər, çaylar, adalar və s. daxildir. Məlum mənbələrin sayı ensiklopedik məqalənin aktuallığını təmin etmək üçün kifayət qədər olmalıdır. Əgər Vikipediya məqaləsi məlum mənbələrlə əsaslandırılmazsa, coğrafi xüsusiyyət haqqında məqalə yerli coğrafiya ilə əlaqəli digər bir məqalənin daxilində ümumi şəkidə verilə bilər. Məsələn, adı və yerləşdiyi ərazi ilə bağlı heç bir məlumat olmayan çay adası çay ilə bağlı mövcud bir məqalənin tərkibində verilə bilər.

Binalar və obyektlər

Bir çox süni yaradılan coğrafi xüsusiyyətlərə bir sıra etibarlı mənbələrdə dəfələrlə istinad oluna bilər, lakin onlar mütləq olaraq aktual hesab olunmur. Xəritələr və ya filmlərdə süni olaraq yaradılan coğrafi xüsusiyyətlər aktuallıq kriteriyalarını ödəmir.

• Rəsmi olaraq mədəni irs və ya milli irs kimi və ya milli səviyyədə digər bir mühafizə olunan ərazi statusunu alan və sadə statistikadan əlavə digər mənbələrlə doğruluğu təsdiqlənən süni yaradılan coğrafi xüsusiyyətlər müəyyən dərəcədə aktual hesab oluna bilərlər.

• Şəxsi yaşayış yerləri və kommersiya massivləri kimi binalar onların tarixi, sosial, iqtisadi və memarlıq əhəmiyyətinə uyğun olaraq aktual hesab oluna bilər, lakin bu aktuallığın ödənilməsi onlar etibarlı və üçüncü əl mənbələrlə əsaslandırılmalıdır.

• İnfrastrukturla əlaqəli olan süni yaradılan coğrafi xüsusiyyətlər (məsələn, körpülər və səddlər) Vikipediya Ümumi Aktuallıq Təlimatları siyasətinə uyğun olaraq aktual hesab oluna bilər. Əgər onların aktuallığı tam olaraq əsaslandırılmazsa, daha ümumi məqalələrin tərkibində yaradılmalıdır, məsələn, aktual yol və ya aktual olan bir bənd haqqında məqalənin daxilində yaradıla bilər.

Yollar

Beynəlxalq Elektron yol şəbəkəsi kimi beybəlxalq yol şəbəkələri, dövlətlərarası, dövlət və əyalət daxili magistral yollar adətən aktual hesab olunur. Aktuallıq irsi deyil Coğrafi xüsusiyyətlər öz mahiyyətinə uyğun aktual olmalıdırlar. Onlar təşkilatların, xalqların və ya hadisələrin aktuallığını ala bilməzlər.