Yuxarı Yağlıvənd

Yağlıvənd — Azərbaycan Respublikasının Füzuli rayonunun Yağlıvənd kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Füzuli şəhərinin yeddi kilometrliyində, Kiçik Qafqaz dağlarının ətəyində yerləşir. Kəndin sağ tərəfindən mənbəyini qalın meşəli dağlardan götürən Köndələnçay və Ağoğlançay axıb Yağlıvənd gölünə tökülür.

Yağlıvənd
39°38′31″ şm. e. 47°07′12″ ş. u.
Ölkə	Azərbaycan
Region	Füzuli rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Saat qurşağı	UTC+04:00
Yağlıvənd Yağlıvənd
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

Yağlıvənd kəndi Yağlıvənd obasının əyləşməsi nəticəsində yaranıb. Yağlıvənd oymağı Cavanşir elinin qoludur. XVIII yüzildə 5 oymaqdan ibarət idi. İkisi (Gecəgözlü və Seyidəhmədli sonradan ayrılıb başqa oymaqlarla bərabər Hacılı camaatını təşkil etdilər. 1735-ci ildə Nadir şah Qırxlı-Avşar Yağlıvənd oymağını Cavanşir elinin digər oymaqları ilə bərabər Xorasana, Sərəxs ətrafına sürgün etdi. Nadir şahın qətlindən sonra Yağlıvənd oymağı sürgündən döndü. Öncə Pənahəli xan Sarıcalı-Cavanşirə tərəf çıxsalar da, sonradan onun tərəfini tutdular. Xan onları qədim yurdlarında, Arazbar qəzasında yerləşdirdi. Arazbar qəzası yenidən formalaşıb Cavanşir-Dizaq mahalı adlandı.

Yağləvənd oymağı bir neçə oba şəklində Cavanşir-Dizaq mahalının ərazisində məskunlaşmışdı. Bu obalardan biri Yağlıvənd, biri isə Araz Yağlıvənd adlandı. Yağlıvənd obaları 1930-cu ildə əyləşib kənd biçiminə düşdü. 1955-ci ildə Suqovuşan və Təpə bulağından 5–6 yüz metr aşağıda çayların qarşısını kəsib, bənd atdılar və yuxarıda haqqında söhbət açılan Köndələn səddini tikdilər. Rəsmi sənədlərdə 1 N-li Köndələnçay Su anbarı adlandırılan bu gölün su tutumu 20 milyon kubmetr təşkil edir. Tikintisi 1962-ci ildə başa çatdırıldıqdan sonra göldə suyun səviyyəsi qalxır. Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti yaradıldıqdan sonra bu əraziləri Qaryagin (indiki Füzuli) rayonundan alıb yenicə təşkil olunmuş, ciddi-cəhdlə ərazilərinin genişləndirilməsinə və xüsusən əhalisinin hər vəchlə erməniləşdirilməsinə çalışan Hadrut rayonuna bağışlayıblar. 1993-cü ilin avqust ayının 15-də Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib.

Kənd 2020-ci il noyabr ayının 9-u Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir..

Yağlıvənd kəndi — yazıçı Tağı Türkün ailəsinə məxsus ermənilər tərəfindən dağıdılmış tikili

Toponimikası

Qarabağ silsiləsinin ətəyindədir. Keçmişdə Cəbrayıl qəzasında maldarlıqla məşğul olan Yağlıvənd adlı elatın oturaq həyata keçməsi ilə bağlı dağətəyi ərazidə salınmış yaşayış məntəqəsi Yağlıvənd, Araz çayının sahilində salınmış yaşayış məntəqəsi isə Araz Yağlıvənd adlanmışdı.

Tarixi şəxsiyyətləri

Yağlıvənd oymağı, eləcə də obası bir çox tarixi şəxsiyyət yetirib. Bunlardan:

• Məhəmməd ağa Yağləvəndli-Cavanşir.
• Zeynalxan ağa Yağləvəndli-Cavanşir.
• Şərif ağa Yağləvəndli-Cavanşir.
• Ocaqqulu ağa Yağləvəndli-Cavanşir.
• Şəmşi bəy Yağləvəndli-Cavanşir.
• Əliverdi ağa Yağləvəndli-Cavanşir.
• Məşədi Bayramqulu ağa Yağləvəndli-Cavanşir.
• Məşədi Hətəmxan ağa Yağləvəndli-Cavanşir.
• Xələf bəy Yağləvəndli-Cavanşir.
• Məşədi Əmir Murad yüzbaşı Yağləvəndli-Cavanşir.
• Məşədi Əzimməmməd ağa Yağləvəndli-Cavanşir.
• Həsənəli bəy Əsgərxanov.
• Şamil bəy Əsgərxanov.
• Seyran Səxavət.
• Bahar Muradova.
• Allahverdi Orucov.
• Mübariz Əliyev (cərrah).
• Piralı Əliyev.
• Kərim Kərimli.
• Sənan Zeynalov.
• Tağı Türk.
• Elşad Ərşadoğlu.
• Nazim Quliyev
• Mais Əsədov

İqtisadiyyatı

Əhalinin əsas məşğuliyyəti kənd təsərrüfatı-əkinçilik, maldarlıq və heyvandarlıq olub.

Xarici keçidlər

• Azərbaycan Respublikası Füzuli Rayon İcra Hakimiyyəti

Mənbə

• Ənvər Çingizoğlu, Yağlıvənd, Bakı, "Şuşa", 2010.
• Tağı Kərimli, "Yağlıvəndin repressiya qurbanları" kitabından

Həmçinin bax

• Yağlıvənd gölü
• Əsgərxan bulağı