Zaramaq SES
Zaramaq Su Elektrik Stansiyaları — Şimali Osetiyanın Alagir bölgəsindəki Ardon çayı üzərində bir-biri ilə əlaqəli iki su elektrik stansiyasından — mövcud Qolovnoy SES və tikilməkdə olan Zaramaq SES ibarət su elektrik stansiyasından ibarətdir. Kompleksin inşasına 1976-cı ildə başlanılıb, 2019-cu ildə başa çatdırılması planlaşdırılır.[1] Layihə çətin təbii şəraitdə həyata keçirilir və Rusiya hidroenergetika sənayesinə xas bir sıra texniki həllər ilə fərqlənir — xüsusən, Zaramaq SES-1 Rusiyada ən böyük başlığa, ən güclü soba hidrolik turbinlərinə və ən uzun törəmə tunelə sahib olacaqdır. İnşaatın idarəedilməsi PAS RusHidro şirkətinin törəmə şirkəti olan Zaramaq SES-lər tərəfindən həyata keçirilir.[2]
Ətraf mühitə təsiri
redaktəBərpa olunan enerji mənbəyi olmaqla, Zaramaq Su Elektrik Stansiyaları işə düşəndən sonra Şimali Qafqazın yanacaq balansından təxminən 270 min ton standart yanacaq çıxarmağa imkan verəcəkdir. Bunun illik azot oksidlərinin 3,5 min ton, kükürd oksidlərinin — 8,2 min ton, külün — 3 min ton, karbon qazının 420 min ton miqdarında tullantıların qarşısını alacağı gözlənilir. Su anbarının kiçik olması səbəbindən mikroiqlimə təsiri azdır, onu yalnız sahildən 100 metr radiusda görmək mümkündür. Tədqiqatlara görə, su anbarı Tibski mineral su yatağına, eləcə də Kudzaxtanın və Nara qrupunun bulaqlarına təsir göstərməyəcəkdir. Zaramaq SES-nin inşası layihəsi Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi prosedurundan keçmişdir.[3]
İnşası
redaktə2015-ci ildə tikinti yenidən quruldu, obyekt yenidən RusHidro investisiya proqramına daxil edildi, Zaramaq SES-1-in istifadəyə verilməsi 2018-ci ilə planlaşdırılır.[4]2015-ci ilin əvvəlinə stansiya hazırlığı 60% qiymətləndirilmişdir. 2015-ci il ərzində tuneldə qazıntı işləri aparıldı, şaquli şaxtanın çox hissəsinə örtük quraşdırıldı, örtük və betonlama subhorizontal su kəmərlərində davam etdirildi (bunlardan birində 5000 m-dən çox hissəsi quraşdırılmış və betonlanmışdır, ikincisində 30 m)[5][6]
2016-cı ildə şaquli şaxtanın üz hissəsində quraşdırma işləri başa çatdırılmış, subhorizontal su kəmərlərində və sutkalıq tənzimləmə hövzəsinin yerində intensiv tikinti-quraşdırma işləri aparılmışdır.[7] 2017-ci ildə Zaramaq SES-1 binasının tikintisinə, gündəlik tənzimləmə hövzəsinin qəzalı dağlıq yolunun inşasına başlanıldı.[8]
İstinadlar
redaktə- ↑ "Обосновывающая документация к Проекту технического задания на проведение оценки воздействия на окружающую среду (ОВОС)" (PDF). 2014-08-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2019-10-04.
- ↑ Общие сведения о Зарамагских ГЭС Arxivləşdirilib 2013-05-20 at the Wayback MachineОАО "РусГидро".
- ↑ Цунами или энергетический рай Arxivləşdirilib 2021-11-29 at the Wayback MachineВестник Кавказа.
- ↑ Годовой отчет Открытого акционерного общества "Зарамагские ГЭС" по результатам работы за 2011 год Arxivləşdirilib 2014-08-21 at the Wayback MachineОАО "Зарамагские ГЭС".
- ↑ День аналитика и инвестора 2015 Arxivləşdirilib 2018-11-25 at the Wayback Machine РусГидро
- ↑ "На Зарамагской ГЭС-1 завершили строительство вертикальной шахты". 2018-01-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-04.
- ↑ "На Зарамагской ГЭС-1 начался новый этап строительства". 2017-12-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-04.
- ↑ "На Зарамагской ГЭС-1 начаты работы по проходке противоаварийного водосброса". 2017-12-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-04.