93 manifesti 4 oktyabr 1914-cü ildə [1] orijinalda "Mədəni Dünyaya" adını daşıyan, 93 alman alim,akademik və sənətkarın Birinci Dünya Müharibəsinin başlanğıc dövründə Almaniyanın hərbi əməliyyatlarına birmənalı olaraq dəstək verdiklərini bəyan edən sənəddir.Manifest ölkənin məktəbuniversitetləri tərəfindən dəstəklənsə də,bir çox əcnəbi intellektuallar tərəfindən qəzəblə qarşılanmışdı.

Vilhelm Förster sənədi imzalamasından çox keçməmiş peşman olmuş və tezliklə Georq Fridix Nikolayla birliklə Avropalılara Manifesti hazırladılar.Onlar " bütün millətlərin təhsilli adamlarının öz təsirlərini gələcək müharibələrin qarşısını almaq üçün sülhün şərtlərinə yönəltmələrini sadəcə yaxşı bir şey yox eyni zamanda zərurat olduğunu ,bu müharibənin bütün Avropa münasibətlərini eyni dərəcədə qeyri-sabit və plastik bir dövlətə qərq etməsi yerinə Avropadan üzvi bir bütövlük yaratmaq üçün istifadə edilməlidir. " fikirlərini ortaya atdılar.Müxtəlif insanlar bu fikirlərə rəğbət bəsləsə də yalnız Otto Buek və Albert Eynşteyn imzalamağa razı oldular və bu halda nəşr olunmamış vəziyyətdə qaldı.Lakin,daha sonra Eynşteyn tərəfindən işıq üzü gördü.[2]

1921-ci ildə The New York Times qəzetində çıxan bir hesabatda, sağ qalan 76 imzaçıdan 60-ı müxtəlif dərəcədə peşman olduqlarını dilə gətirmişdi.Hətta bəziləri imzaladıqlarını belə görmədiklərini iddia etmişdilər.[3]

 
93 manifesti

İmzaçılar

redaktə

93 imzaçı arasında Nobel mükafatı laureatları, sənətkarlar, həkimlər, fiziklər, kimyaçılar, ilahiyyatçılar, filosoflar, şairlər, memarlar və tanınmış universitet müəllimləri var.

  1. Adolf fon Bayer,Kimyaçı,1905-ci ildə Kimya üzrə Nobel mükafatı almışdır
  2. Peter Berens,memar və dizayner
  3. Emil fon Berinq
  4. Vilhelm fon Bode
  5. Alois Brandl
  6. Lujo Brentano
  7. Yustus Brinkman
  8. Yohannes Konrad
  9. Franz fon Defreqqer
  10. Riçard Demel
  11. Adolf Deysman
  12. Vilhelm Dörpfeld
  13. Fridrix fon Dun
  14. Paul Erliş
  15. Albert Erhard
  16. Karl Enqler
  17. Cerhard Esser
  18. Rudolf Eyken, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (1908)
  19. Herbert Oylenberq
  20. Henrix Fink
  21. Emil Fişer,kimyaçı, 1902-ci il Kimya üzrə Nobel mükafatının laueratı
  22. Vilhelm Förster
  23. Lüdviq Fulda
  24. Eduard fon Qebhardt,rəssam
  25. Yan Yakob Mariya de Qrut
  26. Fris Haber,Kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı (1918)
  27. Ernst Hekkel,alim və filosof, “ekologiya” termininin müəllifi.
  28. Maks Halbe
  29. Adolf fon Qarnak
  30. Karl Haumptman
  31. Gerhart Hauptman
  32. Qustav Helman
  33. Vilhelm Herman
  34. Andreas Heusler
  35. Adolf fon Qildebrand
  36. Lüdviq Hofmam,memar
  37. Engelbert Humperdink,Henzel və Qretelin bəstəkarı
  38. Leopold Qraf fon Kalkreyt
  39. Artur Kampf
  40. Fridrix Avqust fon Kaulbax,rəssam
  41. Teodor Kip
  42. Feliks Kleyn,Kleyn butulkasının yaradıcısı
  43. Maks Klinqer
  44. Aloïs Knoepfler
  45. Anton Kox
  46. Paul Laband
  47. Karl Lamprext
  48. Filipp Lenard,Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı (1905)
  49. Maksimilian Lenz
  50. Maks Liberman
  51. Franz fon List
  52. Lüdviq Manzel
  53. Yosef Mausax
  54. Georq fon Mayr
  55. Sebastiyan Merkle
  56. Eduard Meyer
  57. Henrix Morf
  58. Frifrix Nauman
  59. Albert Neysser
  60. Valter Nernst,Kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı (1920)
  61. Vilhelm Ostvald,Kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı (1909)
  62. Bruno Paul
  63. Maks Plank,Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı (1918)
  64. ALbert Plon
  65. Georq Reike
  66. Maks Reinhart
  67. Alois Ril
  68. Karl Robert
  69. Vilhelm Rentgen,Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı
  70. MaksRubner
  71. Fritz Şaper
  72. Adolf Şlatter
  73. Avqust Şmidlin
  74. Qustav fon Şmoller
  75. Reynhold Siberq
  76. Martin Span
  77. Frans fon Ştuk
  78. Herman Zuderman
  79. Hans Toma
  80. Vilhelm Trubner
  81. Karl Volmöller
  82. Riçard Foss
  83. Karl Fossler
  84. Ziqfrid Vaqner,Rixard Vaqnerin oğlu
  85. Vilhelm Valdeyer
  86. Avqust Vasserman
  87. Feliks Vaynqartner
  88. Teodor Viqand
  89. Vilhelm Vin
  90. Ulrix fon Vilamovits-Moellendorf
  91. Rixard Vilştetter,Kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı (1915)
  92. Vilhelm Vindelband
  93. Vilhelm Vundt

Ədəbiyyat

redaktə
  • Herbert Gantschacher "Warpropaganda and the manifesto of the Ninety-Three" in Herbert Gantschacher "VIKTOR ULLMANN ZEUGE UND OPFER DER APOKALYPSE - WITNESS AND VICTIM OF THE APOCALYPSE - Testimone e vittima dell'Apocalisse - Prič in žrtev apokalipse - Svědek a oběť apokalypsy" - Complete original authorized edition in German and English language with summaries in Italian, Slovenian and Czech language, ARBOS-Edition ISBN 978-3-9503173-3-6, Arnoldstein-Klagenfurt-Salzburg-Vienna-Prora-Prague 2015, səh 185.

İstinadlar

redaktə
  1. Jürgen von Ungern-Sternberg and Wolfgang von Ungern-Sternberg, Der Aufruf "An die Kulturwelt!": das Manifest der 93 und die Anfänge der Kriegspropaganda im Ersten Weltkrieg Arxivləşdirilib 2019-06-09 at the Wayback Machine, Franz Steiner Verlag, Stuttgart, 1996, p.13.
  2. Grundmann, Siegfried. The Einstein Dossiers. Berlin: Springer. 2005.
  3. "The Ninety-Three Today" (PDF). The New York Times. March 2, 1921. səh. 7. March 13, 2022 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: December 22, 2020.